آموزش تعمیرات دستگاه چاپ بنر و فلکسی: راهنمای گام به گام و عملی

«خطوط سفید روی چاپ» یا «پاشش جوهر» در یک دستگاه چاپ بنر، صرفا یک ایراد فنی نیست؛ این‌ها نشانه‌های توقف تولید و زیان مالی در یک چاپخانه هستند. بسیاری از اپراتورها در مواجهه با اولین مشکل، مستقیما به سراغ تعویض قطعات گران‌قیمت می‌روند، درحالی‌که مشکل اصلی ممکن است با یک تنظیم ساده برطرف شود. تعمیرات دستگاه‌های لارج فرمت (Large Format) یک مهارت تخصصی است، ولی یک نقشه راه مشخص دارد.

این مقاله یک راهنمای گام به گام و عملی برای عیب‌یابی و تعمیر دستگاه‌های چاپ بنر و فلکسی است. از تشخیص‌های اولیه براساس الگوهای چاپ شروع می‌کنیم، به سراغ تعمیرات مکانیکی، جوهررسانی و الکترونیک می‌رویم و در نهایت با کالیبراسیون، فرآیند را تکمیل می‌کنیم.

۱. تشخیص مشکل براساس الگوی چاپ (خطوط ناقص، هد گرفتگی، پاشش جوهر)

الگوهای چاپ معیوب، بهترین سرنخ برای شروع عیب‌یابی چاپ هستند. قبل از باز کردن هر پیچی، به خروجی چاپ دقت کنید. خطوط سفید افقی و ممتد در یک رنگ خاص، معمولاً نشانه گرفتگی نازل‌ها (Nozzle Clog) در هد است. پاشش جوهر (Overspray) یا مه‌آلود بودن لبه‌های چاپ، می‌تواند ناشی از تنظیم نبودن ولتاژ هد یا ارتفاع زیاد کریج از مدیا باشد. وجود «بندینگ» (Banding) یا خطوط افقی تکرارشونده نیز اغلب به سیستم حرکت مدیا یا انکودر مربوط است، نه خود هد.

این مشکلات فنی، ارتباط مستقیمی با هزینه‌های بلندمدت و ارزش دستگاه دارند. اپراتورها هنگام بررسی لیست قیمت دستگاه چاپ بنر، اغلب بر هزینه اولیه تمرکز می‌کنند. درحالی‌که، تفاوت قیمت در مدل‌های گران‌تر، معمولاً به کیفیت قطعاتی مانند خود هد، سیستم‌های گردش جوهر (برای جلوگیری از گرفتگی) و دقت انکودرها بازمی‌گردد.

۲. بررسی کدهای خطا (Error Codes) در نرم‌افزار و پنل دستگاه

کدهای خطا، زبان دستگاه برای اعلام دقیق مشکل هستند. هرگز این کدها را نادیده نگیرید یا صرفاً با راه‌اندازی مجدد دستگاه از آن‌ها عبور نکنید. هر کد خطا (مانند Error 21 یا Error 40) به بخش خاصی اشاره دارد. دفترچه راهنمای دستگاه User Manualبهترین مرجع برای ترجمه این کدها است.

برای مثال، اگر دستگاه قبل از شروع کار متوقف شود و کد خطای مربوط به «Limit Switch» را نمایش دهد، جستجوی مشکل در سیستم جوهررسانی اتلاف وقت است. باید مستقیماً به سراغ سنسورهای ابتدا و انتهای محور حرکت کریج رفت و سلامت یا تمیزی آن‌ها را بررسی کرد.

۳. مراحل ایمن‌سازی دستگاه (قطع کامل برق و تخلیه الکتریسیته ساکن)

مهم‌ترین اصل در ایمنی تعمیرات، حفاظت از قطعات الکترونیکی حساس و البته خود تعمیرکار است. قبل از لمس هرگونه برد، کابل فلت یا سنسور، دستگاه باید به‌طور کامل از برق جدا شود. صرفاً خاموش کردن با دکمه پنل کافی نیست؛ دوشاخه را از پریز بکشید. سپس، یک بار دکمه پاور را فشار دهید تا برق باقیمانده در خازن‌ها تخلیه شود. الکتریسیته ساکن بدن می‌تواند به‌راحتی بردهای گران‌قیمت را بسوزاند، بنابراین استفاده از مچ‌بند ضد الکتریسیته ساکن (ESD) یا لمس یک قطعه فلزی بزرگ (مانند شاسی دستگاه) قبل از شروع کار ضروری است.

۴. بازبینی و تنظیم سیستم حرکت کریج (Carriage) (بررسی تسمه، انکودر خطی و موتور)

حرکت روان، دقیق و بدون لرزش کریج (Carriage) یا همان ارابه هد، اساس چاپ باکیفیت است. برای تعمیر کریج، ابتدا تسمه تایمینگ (Timing Belt) را بررسی کنید؛ نباید بیش از حد سفت یا شل باشد. مهم‌تر از آن، انکودر خطی (Encoder Strip) است؛ این نوار پلاستیکی شفاف یا نیمه‌شفاف، «چشم» دستگاه برای تشخیص موقعیت دقیق کریج است.

مثال کاربردی: اگر چاپ شما حالت «سایه» دارد یا حروف به‌صورت «دوتایی» چاپ می‌شوند، به احتمال زیاد انکودر خطی به بخار جوهر یا گرد و غبار آغشته شده است. آن را به‌آرامی با یک پارچه بدون پرز و کمی الکل ایزوپروپیل تمیز کنید.

۵. عیب‌یابی سیستم تغذیه مدیا (Paper Feed) (تنظیم رولرها، سنسور مدیا)

مشکلات مربوط به تغذیه مدیا یا همان کشش بنر، معمولاً خود را به‌صورت «بندینگ» (Banding) یا جابه‌جایی عرضی در چاپ نشان می‌دهند. رولرهای لاستیکی (Pinch Rollers) که مدیا را می‌گیرند، باید همگی فشار یکسانی داشته باشند و تمیز باشند. اگر چرب یا کثیف شوند، مدیا به‌جای حرکت دقیق، «لیز» می‌خورد. همچنین، سنسور چاپ بنر (Media Sensor) که معمولاً یک سنسور نوری است، باید لبه مدیا را به‌درستی تشخیص دهد تا دستگاه نقطه شروع چاپ را گم نکند.

۶. سرویس و روغن‌کاری ریل و بلبرینگ‌های حرکتی

صدای ناهنجار، جیغ کشیدن یا «گیر کردن» کریج حین حرکت، اغلب نشانه نیاز فوری به سرویس مکانیکی است. ریل فولادی که کریج روی آن حرکت می‌کند و بلبرینگ‌های خطی (Linear Bearings) درون کریج، باید همیشه تمیز و به‌اندازه کافی روان‌کاری شده باشند. نگهداری دستگاه چاپ در این بخش اهمیت بالایی دارد.

برای مثال، نباید از هر روغنی استفاده کرد. گریس‌های معمولی، گرد و غبار جوهر را به خود جذب کرده و تبدیل به یک توده سفت و مخرب می‌شوند. باید از گریس سفید لیتیوم یا روغن‌های مخصوص و سبک که توسط سازنده توصیه شده است، به مقدار کم استفاده کرد.

۷. عیب‌یابی مسیر جوهر (پمپ جوهر، فیلترها، سابتانک‌ها و شلنگ‌ها)

اگر یک یا چند رنگ به‌طور کامل قطع شده‌اند، قبل از سرزنش کردن هد، کل سیستم جوهررسانی را بررسی کنید. آیا پمپ‌های جوهر (Ink Pumps) کار می‌کنند و صدای آن‌ها شنیده می‌شود؟ آیا جوهر به سابتانک‌ها (Sub-Tanks) می‌رسد؟ فیلترهای جوهر (Filters) که معمولاً قبل از سابتانک قرار دارند، ممکن است پس از مدتی مسدود شوند و جلوی جریان جوهر را بگیرند. همچنین، شلنگ‌ها را برای نشتی یا «تا خوردگی» بررسی کنید.

۸. روش‌های رفع گرفتگی و هواگیری دمپرها (Dampers)

دمپرها قطعات کوچکی هستند که درست قبل از هد نصب می‌شوند و به‌عنوان آخرین فیلتر و همچنین تنظیم‌کننده فشار جوهر عمل می‌کنند. گرفتگی دمپر یا وجود حباب هوا در آن، رایج‌ترین دلیل قطعی چاپ (خطوط سفید) است، حتی اگر هد سالم باشد.

مثال تخصصی: برای هواگیری، هرگز با سرنگ هوا یا جوهر را به داخل دمپر «فشار» ندهید (این کار به هد آسیب می‌زند). سرنگ را به خروجی دمپر (جایی که به هد متصل می‌شود) وصل کنید و به‌آرامی جوهر را «بکشید» (Pull). این کار باعث می‌شود حباب هوای احتمالی از سمت سابتانک به داخل سرنگ کشیده شود و دمپر آماده کار شود.

۹. اصول تمیزکاری، فلاشینگ (Flushing) و احیای هد (Printhead)

احیای هد چاپ یک فرآیند حساس است. ابتدا از دستور «Head Clean» نرم‌افزاری استفاده کنید. اگر پاسخ نداد، از دستور «Purge» یا «Flushing» (تخلیه جوهر) استفاده کنید تا جوهر با فشار از نازل‌ها خارج شود. اگر گرفتگی شدید بود، باید از روش دستی استفاده کرد.

برای مثال، هرگز نباید سطح نازل هد (Nozzle Face) را با پارچه یا هر چیز دیگری «بسایید». بهترین روش، پارک کردن هد روی «کپ» (Cap Station) تمیز یا استفاده از یک پارچه بدون پرز آغشته به محلول تمیزکننده (Cleaning Solution) و قرار دادن آن زیر هد (بدون حرکت دادن) برای چند دقیقه است تا جوهر خشک‌شده نرم شود.

تعمیرات، مهارتی مبتنی بر نظم و نگهداری پیشگیرانه است

تعمیر دستگاه چاپ بنر فرآیندی گام‌به‌گام و مبتنی بر تشخیص دقیق الگوهای چاپ است. این مسیر از بررسی سیستم‌های مکانیکی، جوهررسانی و الکترونیکی آغاز شده و با کالیبراسیون نرم‌افزاری تکمیل می‌شود. راز کاهش خرابی‌ها در «نگهداری پیشگیرانه» است؛ دستگاهی تمیز و سرویس‌شده کمتر دچار توقف ناگهانی می‌شود. برای تأمین قطعات یدکی از فیلتر و دمپر تا برد و هد چاپ، «فروشگاه نوین‌تاک» همراه مطمئن شماست.