سنگ محک طلا چیست و چه کاربردی در تشخیص طلا دارد؟

سنگ محک طلا، عیار و اصالت را نشان می‌دهد. این سنگ یکی از ابزارهای قدیمی در دنیای طلا و جواهر است که از گذشته تا به امروز برای تشخیص اصل بودن و عیار طلا به کار می‌رود. سادگی سنگ محک طلا باعث می‌شود برخی در دقت آن شک داشته باشند، اما باید بدانید که این ابزار به صورت کاملا دقیق و بدون نیاز به دستگاه‌های پیچیده و گران قیمت، میزان خلوص فلزات با ارزش را می‌سنجد.

سنگ محک نه تنها ظاهر ساده‌ای دارد، بلکه استفاده از آن نیز بسیار آسان است؛ به طوری که فقط باید قطعه طلا را روی آن بکشید و واکنش خط بجا مانده را با محلول تیزاب بررسی کنید. در این مطلب، به طور کامل بررسی خواهیم کرد که سنگ محک چیست، چگونه می‌توان با سنگ محک عیار طلا را تشخیص داد و اینکه چند نوع سنگ محک داریم.

سنگ محک طلا چیست؟

در بازار طلافروشی و زرگری، سنگ محک جایگاه ویژه‌ای دارد؛ زیرا با کمترین هزینه و زمان، می‌تواند عیار و اصل بودن طلا را مشخص کند. درست است که امروزه، دستگاه‌های دیجیتال و روش‌های آزمایشگاهی برای تعیین عیار و اصالت طلا وجود دارد، اما هنوز هم سنگ محک جزء پرکاربردترین روش‌ها محسوب می‌شود.

این سنگ معمولا سیاه رنگ است و سختی زیادی دارد؛ می‌توان گفت تا حدودی شبیه به سنگ کواتز، چرت، لیدیت یا اسلت است. از سنگ محک افزون بر تشخیص طلا، برای فلزات با ارزش دیگری همچون نقره و پلاتین نیز استفاده می‌شود.

سنگ محک بهترین راه برای جلوگیری از کلاهبرداری است؛ تصور کنید شخصی یک قطعه شمش 2.5 گرمی بدون فاکتور را خدمت شما بیاورد و با ادعای اینکه 24 عیار است قصد فروش داشته باشد. شما باید پیش از تعیین قیمت شمش طلای 2.5 گرمی 24 عیار، مطمئن شوید که آن قطعه واقعا طلاست و عیار آن نیز 24 است؛ در این زمان، سنگ محک می‌تواند کارتان را در کوتاه‌ترین زمان راه بیندازد.

انواع سنگ محک برای تشخیص عیار طلا

سنگ محک بر اساس جنس در سه نوع مختلف عرضه می‌شود که از نظر کارایی تفاوت چندانی با یکدیگر ندارند. جنس این سنگ می‌تواند سیلیکات، اکسید آلومینیوم و الماس باشد که در میان اینها، سنگ محک سیلیکات به طور رایج‌تری مورد استفاده قرار می‌گیرد.

کاربردی‌ترین نوع سنگ محک اغلب از جنس سنگ چخماق سیاه یا شیلی سیلیکاتی است که حدود 6.5 درجه سختی دارد و بافت آن بسیار ریز می‌باشد. این سنگ با نام علمی بیشنایت «Bishenite» نیز شناخته می‌شود.

چگونه طلا را با سنگ محک تشخیص دهیم؟

در شرایطی که نوسان قیمت طلا و سکه زیاد شده و مردم گاهی نمی‌دانند ارزش واقعی سکه چقدر است، شناخت روش‌های تشخیص طلای اصل از بدل اهمیت زیادی پیدا می‌کند. به خصوص در این روزها که همه می‌دانند حباب سکه چیست و چه ضررهایی را ممکن است با خرید طلا فیک یا با عیار پایین متحمل شوند.

در این بخش قصد داریم دو روش کاربردی برای تشخیص طلا با سنگ محک را بررسی می‌کنیم؛ یکی از روش‌ها با استفاده از تیزاب سلطانی و دیگری با کلیدهای شاخص یا سوزن‌های عیار قابل انجام است.

نحوه تشخیص طلا با تیزاب و سنگ محک

یکی از روش‌های استفاده از سنگ محک برای تشخیص طلا اصل، بررسی واکنش طلا با تیزاب است. تیزاب یک محلول اسیدی از جنس جوهر شوره یا همان اسید نیتریک است که برای شناسایی قطعات طلا با عیار پایین کاربرد دارد.

برای محک زدن طلا باید قطعه را چند بار روی سنگ بکشید تا رد طلایی رنگ بجا بگذارد. سپس یک الی سه قطره از تیزاب را روی خط بچکانید و منتظر واکنش مواد روی خط با اسید بمانید. پس از مدت کوتاهی، با یکی از سه اتفاق زیر مواجه خواهید شد:

• هیچ تغییری رخ نمی‌دهد: در این حالت، عیار طلا یا با تیزاب برابر است یا حتی از آن بیشتر است که این حالت مطلوب می‌باشد و یعنی طلا اصل است.
• رد خطوط طلا کمرنگ می‌شوند: زمانی که رد طلا شروع به کمرنگ شدن کند، قطعا می‌پرسید که:«کمرنگ شدن رد طلا روی سنگ محک یعنی چه؟». این شرایط نشان می‌دهد که اسید توانایی خورندگی طلا را داشته و یعنی عیار طلا پایین‌تر از آن چیزی است که انتظار می‌رفت.
• خطوط طلا به طور کامل محو می‌شوند: سوال بعدی این است که محو شدن رد خطوط طلا از روی سنگ محک به چه معناست؟ این وضعیت نشان می‌دهد که طلا اصل نبوده و یا درصد طلا در قطعه بسیار پایین است.

نحوه تشخیص طلا با سنگ محک و کلیدهای شاخص

شناسایی طلا با سنگ محک و کلیدهای شاخص، نیازی به اسید و واکنش ندارد، بلکه با یک مقایسه ساده انجام می‌شود. کلید‌های شاخص به مجموعه‌ای از چند قطعه طلا با عیارهای مختلف گفته می‌شود که به عنوان شاخص برای تشخیص طلا مورد استفاده قرار می‌گیرند.

در این روش باید هر یک از کلیدها را در قسمت مشخصی از سنگ محک بکشید و سپس با قطعه نمونه نیز روی سنگ خط ایجاد کنید؛ اکنون باید رد طلای نمونه را با رد خطوط شاخص‌ها مقایسه کنید تا ببینید به کدام یک از آنها شباهت دارد. برای مثال اگر رنگ خط شبیه به شاخص 18 عیار باشد، یعنی نمونه طلای اصل 18 عیار است.

نحوه تمیز کردن سنگ محک پس از هر بار استفاده

همانطور که با طریقه تشخیص طلا با سنگ محک آشنا شدید پس از هر بار استفاده، خطوطی روی آن ایجاد می‌شود که باید برای دفعه بعد آنها را از بین برد. تمیز کردن سنگ محک کار ساده‌ای است؛ فقط باید مقداری تیزاب و کمی نمک روی آن بریزید و سپس با آب شستشو دهید تا اثرات آلیاژهای باقی مانده روی آن از بین برود.

هنگام شستشو باید دو طرف سنگ را طوری در دست بگیرید که با سطح میانی آن برخورد نداشته باشید. پس از خشک شدن سطح سنگ، کمی روغن کنجد را با یک پارچه ابریشمی روی آن بکشید تا یک مسیر روغنی به طول 2 سانت در دو سر سنگ ایجاد شود.

سرمایه‌گذاری مطمئن با شمش اصل اکسیراز

تشخیص طلای اصل و آگاهی از عیار آن نقش مهمی در حفظ سرمایه و جلوگیری از ضررهای مالی دارد؛ پس فکر نکنید دانستن چنین نکاتی فقط مختص طلافروشان است. استفاده از سنگ محک به عنوان یک روش سریع و قابل اعتماد برای سنجش عیار و اصل بودن طلا بسیار کاربرد دارد که در این مطلب به طور کامل با آن آشنا شدید.

علاوه بر این، برای کسانی که قصد سرمایه‌گذاری دارند، اینکه شمش طلا از کجا بخریم که اصل باشد و عیار واقعی آن 24 باشد، سوالی مهمی است؛ خرید شمش از منابع معتبر و فروشگاه‌های رسمی مانند اکسیراز می‌تواند خیالتان را از اصالت و عیار طلا مطمئن کند؛ اما با این حال بهتر است شما طرز استفاده سنگ محک را همچنان بلد باشید.