گشتاور گیربکس چیست؟

گشتاور نیرویی است که طی آن جسم حول محوری ثابت چرخش می کند. گشتاور می تواند استاتیک یا دینامیک باشد. در گشتاور استاتیک شتاب زاویه ای برابر صفر است، در حالیکه در گشتاور دینامیک شتاب زاویه ای داریم. از پرکاربردترین نیروی گشتاور به کاربرد آن در خودرو و جعبه دنده یا گیربکس خودرو می توان اشاره کرد. نیروی تولید شده موتور خودرو توسط گیربکس به چرخ ها منتقل شده و عامل حرکت خودرو می شود. گیربکس توانایی کنترل میزان نیرو و تنظیم جهت آن را بر عهده دارد. به منظور کسب اطلاعات بیشتر در خصوص گشتاور گیربکس تا انتهای این مقاله با ما همراه باشد. برای اطلاعات بیشتر در مورد گیربکس sew به این صفحه مراجعه کنید.

گیربکس چیست؟

گیربکس همان جعبه دنده است. هر خودرویی جهت حرکت می بایست دو عامل داشته باشد. عامل اول نیرو و عامل دوم انتقال دهنده نیرو است. در خودرو موتور نیرو را تولید می کند و به موتور پیشرانه می گویند. موتورها می توانند بنزینی، الکتروموتور، توربین گازی و بخار و … باشد، این نیروی تولید شده می بایست به قسمت های مختلف انتقال یابد. عمل انتقال نیرو توسط قسمت هایی چون کلاچ، جعبه دنده یا گیربکس و دیفرانسیل انجام می گیرد. گیربکس یا جعبه دنده مبدلی بین منبع توان و مصرف کننده توان است. در خودرو منبع توان موتور و مصرف کننده توان چرخ های اتومبیل و مبدل گیربکس یا جعبه دنده است. گیربکس از چند زوج چرخ دنده تشکیل شده است که حرکت آن ها امکان انتقال نیروی گشتاور را فراهم می آورد.

موتور نیروی گشتاوری را تولید کرده و این گشتاور نیرو جهت حرکت لازم است به جعبه دنده یا گیربکس انتقال یابد. میزان نیروی گشتاور تولید شده در موتور یا توجه به توان و قدرت موتور محدود است، اما گیربکس این توانایی را دارد که هر گشتاوری که به آن وارد می شود را کنترل کرده و آن را کم و زیاد کند و در نهایت به چرخ ها جهت حرکت انتقال دهد. می توان وظایف گیربکس را شامل موارد زیر دانست:

• پیشگیری از سرعت های ناخواسته: با استفاده از گیربکس و جعبه دنده می توان سرعت ماشین را در شرایط سخت کنترل کرده و از سرعت های ناخواسته ای که ناشی از تغییر شیب و شرایط جاده ای است، جلوگیری کرد. گیربکس با کاهش دور افزایش گشتاور و با افزایش دور کاهش گشتاور را انجام می دهد.
• تنظیم جهت حرکت: توسط گیربکس می توان جهت حرکت به جلو یا عقب را کنترل کرد.
• کار کردن موتور بدون حرکت: با گیربکس می توان انتقال نیروی گشتاور به چرخ ها را کنترل و متوقف کرد و وضعیتی فراهم کرد که موتور در حال تولید نیروی گشتاور باشد، اما این نیرو توسط گیربکس به چرخ ها منتقل نشود.

گیربکس از اجزایی چون پوسته گیربکس، شافت ورودی و خروجی، بیرینگ، نشت بند، درپوش کنترل روغن و کاسه نمد تشکیل شده است.می توان از نگاهی دیگر گیربکس های را به دو دسته زیر تقسیم بندی کرد:

• گیربکس کاهنده: این گیربکس بین محرک تولید نیرو و عامل متحرک یا استفاده کننده از نیروی گشتاور قرار می گیرند.
• گیربکس افزاینده: گیربکس های دور بالا هستند که در صنایع نیروگاهی، پالایشگاهی و پتروشیمی مورد استفاده قرار می گیرند.

بیشتر بخوانید: تجهیزات ضد انفجار چیست؟

گشتاور چیست؟

گشتاور نیرویی است که سبب چرخش جسم حول یک محور خواهد شد. نیرو در حرکت خطی سبب افزایش سرعت جسم می شود اما شتاب زاویه ای ناشی از گشتاور است. در خودرو نیروی گشتاوری تولید شده توسط موتور از طریق گیربکس به چرخ ها انتقال می یابد. می توان انواع گشتاور را به دو دسته استاتیک و دینامیک تقسیم کرد. در گشتاور استاتیک شتاب زاویه ای ایجاد نمی شود یا به عبارتی شتاب زاویه ای صفر است، نظیر دوچرخه سواری که با سرعت ثابت در حال رکاب زدن است، اگرچه نیرو در حال وارد شدن است اما به دلیل سرعت ثابت شتاب زاویه ای صفر بوده و گشتاور استاتیک خواهیم داشت. گشتاور دینامیک در واقع نیرویی است که در خودرو تولید شده و شتاب زاویه ای ایجاد می کند.

گشتاور گیربکس چیست؟

طبق تعارف گشتاور گیربکس همان گشتاور دینامیک است. واحد اندازه گیری آن نیوتون بر متر مربع است. محاسبه گشتاور گیربکس در گیربکس های مختلف نظیر گیربکس sew یکسان خواهد بود. جهت محاسبه میزان گشتاور گیربکس کافی است نیرو را در میزان فاصله ضرب کنید. منظور از فاصله شعاع قرقره موجود در جعبه دنده است. برای مثال اگر نیرو 50 کیلوگرم و شعاع قرقره گیربکس 10 سانتیمتر باشد، میزان گشتاور 500 کیلوگرم سانتیمتر خواهد بود. گشتاور و سرعت با یکدیگر رابطه عکس دارند. با افزایش گشتاور سرعت کاهش یافته و با افزایش سرعت گشتاور کاهش خواهد یافت.