عملکرد هودهای شیمی و هود لامینار میکروبی چگونه است؟

به ساختمانی که در آن آزمایش انجام می دهند آزمایشگاه می گویند . آزمایشگاه‌ها انواع مختلفی دارند که دو نوع اصلی آن آزمایشگاه شیمی و آزمایشگاه زیست شناسی است که هر کد برای آزمایش‌های خاصی مورد استفاده قرار می گیرند . در آزمایش هایی که در آزمایشگاه‌های شیمی انجام می شود از مواد سمی استفاده می‌کنند و به همین علت لازم است برای جلوگیری از حوادث احتمالی در حین اجرا مراقب بود . در آزمایشگاه های زیست شناسی ، اغلب آزمایش ها به اندازه آزمایشگاه های شیمی سمی نیستند ولی با این حال ، برای حفظ ایمنی کاربر باید مراقب بود .

هود آزمایشگاهی محفظه‌ای است که در آزمایشگاه های شیمی به دلیل امکان آزادسازی بخار و قطره های سمی از عوامل شیمیایی و بیولوژیکی و جلوگیری از استنشاق این گاز ها توسط پرسنل آزمایشگاه ساخته و نصب می گردد . از هود های شیمی جهت ذخیره کردن ترکیبات فراری که برای محیط زیست مضر هستند استفاده می شود . همچنین هود لامینار فلو ، محفظه‌ای می باشد که به طور عمده در آزمایشگاه های بیولوژیکی جهت آزمایش‌هایی که شامل میکروارگانیسم‌ های ظریف هستند ساخته شده است و برای ایجاد محیطی استریل جهت انجام آزمایشات بیولوژیکی مورد استفاده قرار می گیرد که به آن کابینت ایمنی زیستی هم گفته می شود . قصد داریم در این مقاله کارایی و استفاده از هود های شیمی و لامینار را مورد بررسی قرار دهیم با ما همراه باشید .

هود لامینار میکروبی

هود لامینار که به هود های میکروبی نیز معروف هستند ، نمونه های آزمایشگاهی درون محفظه نگهداری و یا محیط آزمایشگاه را از گرد و خاک ، ذرات آلوده و میکروب ها محافظت می کند. این هود برای کشت بافت ، سلول، تومور و نمونه های میکرو بیولوژیکی مورد استفاده قرار می گیرد . در این نوع هود ، هوا به وسیله ی فیلتر هپا ( ذرات با راندمان بالا ) تصفیه می شود و هوای پاک را به محیط کاری منتقل می کند و با استفاده از جریان هوای یک طرفه محیطی بدون آلودگی ایجاد می کند .

کارایی هود لامینار میکروبی

هود های لامینار بر اساس کلاس کار و سطح حفاظت و کارایی به سه دسته کلاس 1 ، کلاس 2 و کلاس 3 تقسیم بندی می شوند .

- هود لامینار کلاس 1

هود لامینار کلاس 1 از نظر طراحی مشابه هود شیمیایی است و از انواع دیگر هود ساده تر می باشد و برای حفاظت از محیط و اپراتور های آزمایشگاه مورد استفاده قرار می گیرد . از معایب این هود می توان به عدم توانایی در حفاظت از نمونه کار ها در برابر آلودگی را اشاره کرد .

- هود لامینار کلاس 2

هود لامینار کلاس 2 ، محیط آزمایشگاه ، اپراتور ها و نمونه های آزمایشگاهی را از آلودگی های خطرناک حفظ می کند . به همین علت برای محافظت از مواد خطرناک از این نوع هود استفاده می شود .

- هود لامینار کلاس 3

بالاترین سطح ایمنی را هود لامینار کلاس 3 ایجاد می کند . این هود موجب ایجاد محیطی غیر قابل نفوذ برای هوای آلوده ، مواد عفونی و عوامل بیماری زای انسانی خواهد شد . به همین علت بیشترین کارایی را در میان این 3 کلاس هود لامینار دارا می باشد .

انواع هود لامینار بر اساس نحوه ی تصفیه هوا

بر اساس نحوه ی تصفیه هوا هود های لامینار به 2 دسته تقسیم می شوند که عبارتند از :

- هود لامینار عمودی

- هود لامینار افقی

نحوه استفاده از هود لامینار میکروبی

این نوع هود تنها در آزمایشگاه های بیولوژیکی استفاده نمی شود بلکه جزئی استاندارد در آزمایشگاه‌ های تولید الکترونیک است . در آزمایشگاه های الکترونیک برای ایجاد محیطی غیر آلوده که هنگام مونتاژ وسایل الکترونیکی مورد نیاز است مورد استفاده قرار می گیرد .

همچنین وجود این تجهیزات در آزمایشگاه میکروبیولوژی امری ضروری می باشد . هودهای لامینار میکروبی جهت اطمینان از تمیز بودن هوای مورد نیاز برای جابجایی میکروارگانیسم های خاص مثل آنتی سرم ها استفاده می شود .

هود های شیمی

از اساسی ترین ارکان آزمایشگاه تحقیق و آموزش ، هود آزمایشگاهی شیمیایی است . جهت کاهش خطرات ناشی از کار با مواد شیمیایی و حلال های رایج از هود شیمیایی استفاده می‌شود . زیرا زمان واکنش های شیمیایی بخار و قطرات سمی تولید شده و در هوا پخش می شود و در صورت استنشاق سلامتی انسان را به مخاطره می اندازد و در طول زمان ممکن است عواقب جبران ناپذیری برای انسان به همراه داشته باشد . هود شیمی با فیلتر کردن بخار های سمی ، آلودگی هوا را از بین برده و ایمنی بیشتری را برای پرسنل فراهم می آورد .

کارایی هود شیمی

هود های " بای پس " از رایج ترین هودهای شیمی هستند . طراحی این هود ها به گونه ای است که در حجم ثابتی از هوا کار کنند . انواع گوناگونی از هود های "بای پس" وجود دارد از جمله هوای کمکی ، هود های با کارایی بالا و کاهش حجم هوا . هود های شیمی دارای یک سیستم اگزوز هوا کار آمد هستند که امکان دفع گازهای سمی را فراهم می کند .

برخی از هودهای شیمی مخصوص رسیدگی به مواد خورنده خاص مانند اسید هیپرکلریک ساخته شده اند . بعضی دیگر از این هود ها دارای مشخصاتی هستند که امکان جابجایی مواد رادیواکتیو را فراهم می کند و دارای فیلترهایی جهت جلوگیری از انتشار این عناصر به محیط زیست می باشند .

طریقه استفاده از هود شیمی

هود شیمی آزمایشگاهی به طور فراوان در بیشتر آزمایشگاه‌ های شیمی تجزیه یافت می‌شود ، آزمایشگاهی که ، آزمایش‌هایی که گازهای سمی مانند گاز دی‌اکسید گوگرد را آزاد می‌کنند .

برای انجام آزمایش هایی که از مواد شیمیایی استفاده می شود که به راحتی در حین گرمایش پاشیده می شوند ، مناسب است . آزمایش‌هایی که شامل مواد شیمیایی قابل اشتعال است باید در داخل یک هود آزمایشگاهی انجام شود . زیرا این مواد شیمیایی زمانی که در معرض هوا قرار گیرند ، می توانند کشنده باشند . مواد سرطان‌زا ، آئروسل‌ها و سایر مواد شیمیایی فرار هم در این محفظه نگهداری می‌شوند .

شرح کار با هود

همیشه قبل از کار با هر هود آزمایشگاهی ابتدا آن را به مدت ده تا پانزده دقیقه روشن نگه دارید و با استفاده از الکل هفتاد درصد آن را ضد عفونی کنید.

کار خود را در انتهای هود انجام دهید.

اگر داخل هود نمونه ها یا وسایل اضافی وجود دارد آنها را خارج کنید.

هودهای مجهز به اشعه ماوراء بنفش را هفته‌ای یک‌بار با الکل تمیز کنید.

هنگام اتمام کارتان با هود آن را با الکل هفتاد درصد ضد عفونی کنید.

پس از پایان کارتان ده تا پانزده دقیقه صبر کنید و بعد هود را خاموش کنید.

پس از خاموش کردن لامپ دستگاه، پنجره شیشه‌ای جلوی هود را ببندید.

برای استفاده از یک شعله، بهتر است که هود دارای یک لوله کشی گاز باشد

احتیاطات لازم زمان کار با هود آزمایشگاهی :

1. هودهای آزمایشگاه برای کار با مواد رادیواکتیو و مواد تجزیه شونده مناسب نمی باشند.

2. از نگهداری مواد و حلال های فرار در زیر هود خودداری شود.

3. کنترل عملکرد هود به صورت دوره ای انجام گیرد.

4. رعایت کامل دستورالعمل همراه جهت بهره گیری از بالاترین ظرفیت عملکرد هود و حفظ ایمنی الزامی است.