گنبد علویان؛ شاهکار معماری سلجوقی

همدان مهد تاریخ و تمدن است، تاریخی که از در و دیوار آن هویداست، گنبد علویان یکی از شاهکارهای معماری و گچ بری دوران بعد از اسلام است که همچنان پابرجاست و یادگاری که به تازگی جزو آثار تاریخی جهان اسلام شده است.

این بنای تاریخی جهان اسلام در چهارباغ علویان و در نزدیکی امامزاده عبدالله(ع) و در شمال میدان عین القضات قرار دارد، تاریخچه آن به دوره سلجوقیان و مغولیان برمی گردد که توسط خاندان علویان در قرن ششم هجری ساخته شد.

گنبد علویان از نظر هنر گچ بری و آجرکاری از آثار ارزشمند و کم نظیر قرن ششم و هفتم هجری قمری در شهر همدان است، این بنا از نظر تزیینات داخلی غنی و در عین حال رمزآلود و چشم نواز است.

گچ بری های درون بنا از جمله تزیینات زیبای این بنا و گچ بری های انبوه به شکل طرح های گل و بوته، اسلیمی و آیات قرآنی در جبهه داخلی و ورودی بناست.

ورودی بنا به شکل طاق جناغی در ضلع شمالی قرار دارد، بر فراز در ورودی، گچ بری هایی با نقوش لانه زنبوری شامل گل و بوته های در هم پیچیده است و آیات 55 و 56 سوره مائده بر حاشیه کادر گچ بری درب خودنمایی می کند.

 سطوح داخلی طاق نما نیز دارای طاق نماهای رفیعی است که سراسر پوشیده از طرح های انبوه و بسیار زیبای گچبری است و در طبقه زیرین این بنا سردابی وجود دارد که یکی از بزرگان علوی در آن دفن شده است.