«نظام سنتی تقسیم آب» سمنان در انتظار جهانی شدن

46با توجه به منابع محدود آب در کشور، تقسیم آب و نقش آن همواره سهمی تعیین کننده داشته و از مسائل اقتصادی و اجتماعی - سیاسی بوده است.

در چنین مواردی شیوه های سنتی ابداعی پیشینیان در مورد نحوه تقسیم آب و سهم حقابه بر آن منطبق بر مناسبات اجتماعی و اقتصادی طبیعی هر محل، کلید حل اینگونه معضلات بوده است و بسیاری از آنها سال ها و حتی در مواردی قرن ها دوام یافته اند.

نظام سنتی تقسیم آب در شهر سمنان قدمتی بیش از یک هزار سال دارد و از قرن ها پیش تاکنون رایج و مورد استفاده بوده است.

تقسیم آب به صورت سنتی توسط آب پخش کن یا برجُم کبیر روی رودخانه گلرودبار انجام می شده است و نهایتا پس از تقسیم آب رودخانه در محل پارا (آب پخش کن) توسط شش نهر اصلی به سمت شش استخر به نام های شاهجوق، لتیبار، ناسار، اسفنجان، کدیور، کوشمغان و زاوقان که در حقیقت منابع اصلی آب کشاورزی در مناطق مختلف شهر بوده است، هدایت می شد و از آنجا با توجه به حقابه هر فرد میزان کل سهم افراد در هر روز تعیین و تخصیص داده می شد.

نظام سنتی تقسیم آب شهر سمنان در سال 1390 در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.

پیش از آن نیز، مجموعه آب پخش کن سمنان برجُم کبیر و نهرهای 6 گانه این منطقه ثبت ملی شده است.