دامی برای مشروطه/ نقش بیگانگان در انقلاب مشروطه

شاید بتوان چنین متصور شد که اگر دخالت بیگانگان در انقلاب مشروطه وجود نداشت، سرنوشت انقلاب نیز تغییر می کرد.

- درآمد نهضت مشروطیت شاهد ظهور و سقوط سه دوره مجلس، سه پادشاه قاجار و حدود 30 دولت بود.

این نهضت گرچه به سلسله یکصدو پنجاه ساله قاجار خاتمه بخشید، ولی موفق به جلوگیری از دخالت های روسیه و انگلیس در ایران نشد و کودتای انگلیسی رضاخان نیز تیر خلاصی بر پیکره نیمه جان آن در اواخر سال 1299 بود.

از این رو شناخت سیاست و اهداف بیگانگان در انقلاب مشروطه اهمیت زیادی دارد.

زیرا در این مقطع حساس تاریخ معاصر ایران، دخالت و نفوذ کشورهای خارجی روند انقلاب را تغییر داد.

به نحوی که شاید بتوان چنین متصور شد که اگر دخالت بیگانگان در انقلاب مشروطه وجود نداشت، سرنوشت انقلاب نیز تغییر می کرد.

روسیه و انقلاب مشروطه روسیه این استعمارگر پیر که پس از وصیتنامه پطر کبیر خواهان دستیابی به آب های گرم خلیج فارس و دریای عمان بود، توسعه طلبی خود را از چندی قبل از طریق جنگ های ایران و روس در مناطق قفقاز، ارمنستان و آذربایجان ایران پی گرفته بود.

امری که بعد ها به سرتاسر نواحی دریای خزر و نواحی شرقی مرو و سرخس تا مرز هرات که کلید فتح هندوستان لقب گرفته بود کشیده شد و زنگ خطر جدی برای انگلیس گشت، به طوری که انگلستان خوا هان محدود کردن روسیه در نواحی شمالی �