مبانی علمی فلسفه آیین شب یلدا

در دوره داریوش یکم با اختراع تقویم خورشیدی بر مبنای سال خورشیدی و ماه مهی برای نخستین بار در تاریخ ایران آیین های مربوط به شش گاهنبار در گاهشماری اوستایی نو تدوین و سازماندهی شد.

-   عصر ایران ؛ علیرضا عسکری چاوردی ــ باستان شناس و عضو هیات علمی دانشگاه شیراز ــ مبانی علمی، آیینی و هویتی یلدا با رویکرد تاریخی، ظرفیت های تمدنی و شناخت شناسی معاصر آن در حقیقت تکریم مبانی فرهنگی، نوآوری ها و دستاوردهای اجتماعی جامعه ایرانی است.

از نظر علمی، اتکاء آن بر مبانی گاهشماری و اختراع تقویم در دوره داریوش یکم است و  مبنای آن اندیشه آفرینش جهان در گاهنبار پنجم یعنی جشن 30 ام آذرماه در گاهشماری اوستایی کهن است.

  گاهنبارها سالگرد آفرینش جهان هستند که در هر مرحله جشنی به مناسبت هر کدام تدوین شده است و به روز عیدی ختم می شده اند.

 برگزاری این آیین ها طی زمان در فرهنگ ایرانی هویت یافته است و به مرور فرهنگ آیینی ایرانیان بر مبنای نظام گاهشماری مذهبی و مدنی تکوین شده است.

این نظام آیینی ریشه در ساختار طبیعی گردش خورشید و تغییر فصل دارد که در اصل ساختار معیشتی جامعه سنّتی ایران بر آن اتکاء داشته است.

در حقیقت آیین یلدا تشریفات خروج از فصل پاییز و ورود به فصل زمستان را در تاریخ ادبیات اسطوره ای ایران کهنسال معنا و مفهوم می بخشد.