چرا جمهوری افغانستان فروپاشید؟ روایت یک پژوهشگر از شکست دولت سازی آمریکایی

جنیفر بریک مورتازاشویلی، پژوهشگر برجسته حوزه حکومت داری، در یادداشتی برای مجله دموکراسی می نویسد فروپاشی سریع جمهوری افغانستان نه حاصل «فساد درمان ناپذیر» یا «فرهنگ سیاسی ناسازگار با دموکراسی»، - به گزارش سرویس بین الملل جماران، جنیفر بریک مورتازاشویلی (Jennifer Brick Murtazashvili) شخصیت علمی و پژوهشی برجسته در حوزه حکومت، اقتصاد سیاسی و مطالعات آسیای میانه (به خصوص افغانستان) در یادداشتی برای مجله دموکراسی (Journal of Democracy) نوشت: چرا جمهوری افغانستان این چنین کامل و سریع فروپاشید، و ده ها هزار نفر از مردم مستأصل را برانگیخت تا به امید فرار از حاکمیت سختگیرانه طالبان و احتمال انتقام جویی به سوی فرودگاه کابل بدوند؟ عقلانیت مرسوم می گوید جمهوری مورد حمایت آمریکا سقوط کرد زیرا دولت و جامعه این کشور به طرز درمان ناپذیری فاسد بودند و ارزش هایش با دموکراسی ناسازگار بود.

به عبارت دیگر، افغانستان غیرقابل حکمرانی بود و همواره برای جهان خارج یک غایت از دست رفته (lost cause) - گورستان امپراتوری ها - خواهد بود.

چنین دیدگاه هایی گسترده و حتی قابل درک هستند، اما کاملاً اشتباه نیز می باشند.

در عوض، و به طور عمده این انتخاب های سیاسی انجام شده توسط ایالات متحده و شرکایش در افغانستان در طول دوره مورد نظر هستند که مقصر وضعیت به وجود آمده می باشند.