تنهایی استراتژیک

(Strategic Isolation) موقعیتی است که در آن یک کشور با وجود موقعیت ژئوپلتیکی ممتاز، فاقد متحدان پایدار، روابط اعتمادمحور و ائتلاف های مؤثر منطقه ای یا جهانی است.

تنهایی استراتژیک به وضعیتی گفته می شود که در آن یک کشور از لحاظ جغرافیایی، سیاسی و امنیتی در مرکز تحولات منطقه ای قرار دارد، اما در نظام ائتلاف ها و اتحاد های پایدار جهانی جایگاه تثبیت شده ای ندارد.

در این وضعیت، کشور ناچار است برای حفظ بقا و منافع خود به خوداتکایی حداکثری و بی اعتمادی تاریخی به قدرت های خارجی تکیه کند.

این وضعیت در تاریخ معاصر ایران به ویژه پس از قرن نوزدهم میلادی تداوم یافته است.

ایران در قرن اخیر غالباً در چنین وضعی قرار داشته است: نه در بلوک شرق و نه در بلوک غرب جای گرفته، و در جهان اسلام نیز روابطش پرتنش یا متزلزل بوده است.

ایران با وجود موقعیت ممتاز ژئوپلیتیکی در قلب خاورمیانه، در بخش عمده ای از تاریخ معاصر خود دچار نوعی تنهایی استراتژیک بوده است؛ به این معنا که با وجود قدرت ژرف تمدنی و منابع عظیم انرژی، فاقد متحدان پایدار و ائتلاف های مطمئن در محیط منطقه ای و بین المللی بوده است.

ریشه های تاریخی تنهایی استراتژیک ایران را باید از دوران صفویه به بعد بررسی و جست و جو کرد.