خیانت خلاق؛ متناقض اما توضیح دهنده

به محض آنکه اثر وارد چرخهٔ نشر، نقد، تدریس یا حتی مصرف روزمره می شود، در معرض بازتعریف و خوانش هایی قرار می گیرد که الزاماً با نیت اولیهٔ نویسنده هم راستا نیست - به محض آنکه اثر وارد چرخهٔ نشر، نقد، تدریس یا حتی مصرف روزمره می شود، در معرض بازتعریف و خوانش هایی قرار می گیرد که الزاماً با نیت اولیهٔ نویسنده هم راستا نیست عصر ایران؛ محسن سلیمانی فاخر- در ادبیات نظری معاصر، اصطلاح خیانت خلاق از کلیدی ترین مفاهیمی است که رابطهٔ میان اثر و مخاطبانش را توضیح می دهد؛ مفهومی که روبر اسکارپیت، جامعه شناس ادبیات، برای فهم زندگی اجتماعی متن و چگونگی دگرگونی معنا در مسیر خوانش های پی درپی، طرح می کند.

این واژه در ظاهر پارادوکسیکال است: خیانت، به معنای دورشدن از قصد اولیهٔ خالق و خلاق، به معنای زایش معنایی تازه.

همین تناقض است که قدرت توضیح دهندهٔ این نظریه را شکل می دهد.

از منظر اسکارپیت، هیچ اثر ادبی یا هنری در لحظهٔ خلق، معنای نهایی خود را پیدا نمی کند.

به محض آنکه اثر وارد چرخهٔ نشر، نقد، تدریس یا حتی مصرف روزمره می شود، در معرض بازتعریف و خوانش هایی قرار می گیرد که الزاماً با نیت اولیهٔ نویسنده هم راستا نیست.

 اینجاست که خیانت خلاق آغاز می شود؛ جایی که مقاصد واقعیِ نویسنده دیگر از دل متن قابل استخراج نیست و به جای آن، نیات فرضی �