پرتقال کوکی و جدال انسانیت؛ نقدی بر فیلم پرتقال کوکی

فیلم پرتقال کوکی ( A Clockwork Orange , 1971)، ساخته یاستنلی کوبریک و اقتباسی از رمان آنتونی برجس، اثری جنجالی و پیشرو در سینمای قرن بیستم است که با زبان بصری خیره کننده، - یکی از پرسش های محوری فیلم این است: آیا استفاده از خشونت برای مهار خشونت از نظر اخلاقی قابل دفاع است؟ **درمان لودویکو**، که الکس را مجبور به تماشای تصاویر خشن در حالی که دارویی تهوع آور به او تزریق می شود، خود نوعی خشونت روانی و جسمی است.

این روش، با ایجاد تهوع و درد در برابر هر فکر یا عمل خشونت آمیز، الکس را از انتخاب آزادانه بازمی دارد.

صحنه ی معروف درمان، که در آن چشمان الکس با ابزار های فلزی به زور باز نگه داشته می شود، نه تنها تصویری تکان دهنده از نقض کرامت انسانی است، بلکه نمادی از سلطه ی جامعه بر فردیت اوست.

از منظر فلسفه ی اخلاق، این موضوع دیدگاه های متفاوتی را به چالش می کشد.

در چارچوب فایده گرایی، که نتیجه ی نهایی را معیار قضاوت قرار می دهد، ممکن است این درمان به دلیل کاهش جرم و افزایش امنیت جامعه توجیه شود.

اما از دیدگاه اخلاق وظیفه گرای کانت، که انسان را هدفی در خود و نه وسیله ای برای اهداف دیگران می بیند، این روش عمیقاً غیراخلاقی است، زیرا خودمختاری و کرامت الکس را پایمال می کند.