ایران و اسراییل؛ ریشه های منازعه

روابط ایران و اسراییل طی دهه های گذشته دستخوش تحولات عمیقی شده است.

در حالی که در دوران پهلوی، ایران و اسراییل روابط استراتژیک و دوستانه ای داشتند، پس از انقلاب اسلامی 1357، این روابط به خصومتی پایدار و ایدئولوژیک تبدیل شد که ضدیت اسراییل را به یکی از اولویت های اصلی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران بدل کرد و سرانجام پس دهه ها نبرد در سایه به رویارویی مستقیم و بی سابقه ای انجامید.

این یادداشت با بررسی عوامل تاریخی، ایدئولوژیک، ژئوپلیتیک و استراتژیک، به تحلیل چگونگی تبدیل شدن اسراییل به محور سیاست خارجی ایران می پردازد.

1.

زمینه های تاریخی پیش از انقلاب 1357، ایران تحت رژیم پهلوی یکی از اولین کشور هایی بود که اسراییل را در سال 1328 به صورت دوفاکتو به رسمیت شناخت.

این روابط بر پایه همکاری های سیاسی، نظامی و اقتصادی شکل گرفته بود و ایران به عنوان متحد استراتژیک اسراییل در منطقه عمل می کرد.

دکترین پیرامونی اسراییل، که بر ایجاد اتحاد با کشور های غیرعرب مانند ایران و ترکیه استوار بود، این روابط را تقویت می کرد.

با وقوع انقلاب اسلامی، سیاست خارجی ایران به طور اساسی تغییر کرد.

امام خمینی (ره) با انتقاد از روابط پهلوی با اسراییل، این رژیم را به عنوان حامی رژیم شاه و نماد نفوذ غرب در منطقه معرفی کرد.