امتیاز تنباکو؛ روایت هایی از تاریخ و روزگار با باد رفته ...

با الغای امتیاز تنباکو نخستین بار است که امر همایونی در تقابل و تضاد با فتوای دینی و خواست عمومی قرار گرفت.

به این اسباب است که نخستین صف آرایی شکل می گیرد و ناصرالدین شاه درمی یابد که اگر می خواد سر کم مویش با تاج بماند باید امتیاز را ملغی کند.

- مشروطه انگار باز همان صحنه ای امتیاز توتون و تنباکوست از یک سو و بیگانگان در جامه ی مروجان و شارحان تند و تیز تجدد و مدرنیته چون تقی زاده، آخوندوف و ملکم(البته دو مورد اخیر پیش از مشروطه از دنیا رفتند و مقصود اندیشه و مکتوبات آنهاست) ایستاده اند و در جایی شیخ فضل الله نوری لرزان دل از دست شدن میراث آیینی با بهانه ی اندیشه های جدید است و بر همان سلطان عادل شیعه پای می فشارد و در میانه کسانی می خواهند تا راهی معتدل و درخور بیابند و می شود کردار سید بهبهانی و سید طباطبایی و نیز کسانی چون اعتدالیون مجلس نخست مشروطیت هم.

    مشروطه نهایتا به آن جا می رسد که پنج فقیه جامع الشرایط بر مصوبات نظارت کنند تا با باور و دریافت  از امر الهی تضاد و توفیر نداشته باشد  و انگار سیاست پیشگان پساعصر ناصری دیگر آن اعتماد و پاسداشت امر سنتی و باوری را نداشته و مورد وثوق تام و تمام نبودند.

برای همین نظارت و دقت بیشتری لازم آمد و انگار این نظارت تداوم همان فرمان میرزای شیرازی برای لغور امریه ناصرالدین شاه �