آزادی را تئوریزه نکرده ایم

مفهوم آزادی مثل مفاهیم متأخر مشروطه و دولت-ملت است.

حقوق مدنی هم که در قانون اساسی ما آمده است، ناشی از مباحث مدرن جان لاک و ژان ژاک روسو و منتسکیو و .

- .

درباره آزادی است.

ولی من ندیده ام که در آثار بزرگان ما، بحث آزادی از منظر کلامی و فقهی مطرح و تئوریزه شده باشد.

عصر ایران؛ جمشید گیل - آزادی، یکی از شعارهای اصلی مردم ایران در بهمن 1357 بود.

مراد از آزادی در آن دوران نیز بیشتر آزادی بیان و آزادی های سیاسی بود.

اینکه در آثار بزرگان انقلاب اسلامی، آزادی به چه معنا و در چه گستره ای به کار رفته است، موضوعی است که هنوز هم می توان به آن فکر کرد.

در بهمن ماه 1357 اکثریت مردم ایران و نیز رهبران گروه های سیاسی گوناگون در پی تحقق آزادی در جامعه ایران بودند ولی تلقی آنان از آزادی یکسان نبود.

هر چند از اشارات امام خمینی در نطق 12 بهمن 1357 در بهشت زهرا کاملا مشخص است که منظور ایشان مانند دیگر چهره های موثر انقلاب از آزادی همان آزادی بیان است.

 با این حال برخی بعدها گفتند آنان آزادی از جور حکومت طاغوت را با هدف اجری احکام اسلامی  می خواستند، بعضی طالب آزادی به معنای برپایی یک جامعه دموکراتیک بودند، گروهی هم این دو گرایش را با یکدیگر جمع ناپذیر می دانستند و افرادی چون آت الله طالقانی و شهید مطهری هم بر وفاق و همسویی حکومت اسلامی و حکومت دموکراتیک �