آیا اخلاق منهای دین یا اخلاق منهای خدا معنا دارد؟

ارتباط بین معرفت و عمل بحثی است که گفتن آن آسان است و بسیار ساده طرح می کنیم اما در همین عصری که ما زندگی می کنیم، هزاران دانشمند تلاش کرده اند تا این مساله را حل کنند.

- است که در سال 87 ایراد کرده اند.

بخش یازدهم آن را باهم می خوانیم: روایتی از نوف بکالی را که در بحارالانوار ذکر شده و مضامین مشابهی با خطبه متقین نهج البلاغه دارد، نقل کردیم.

بیان شد که پس از اصرار همام بن عباده، حضرت علی (ع) اوصاف شیعیان اهل بیت آنان که خداوند متعال از هر آلودگی پاکشان کرده است بیان فرمودند.

حضرت در ابتدا و در آغاز کلام، سه وصف کلی را ذکر می فرمایند و سپس به تفسیر این اوصاف کلی یا آثار و علائم آن ها می پردازند.

این سه وصفی که در این نقل آمده، عبارتند از: فَهُمُ الْعَارِفُونَ بِاللَّهِ، الْعَامِلُونَ بِأَمْرِ اللَّهِ، أَهْلُ الْفَضَائِلِ وَ الْفَوَاضِلِ .

در مطالب گذشته، قدری درباره الْعَارِفُونَ بِاللَّهِ، الْعَامِلُونَ بِأَمْرِ اللَّهِ ؛ بحث شد.

اما بحث سوم، درباره وصف سوم است.

در ادامه دو صفت پیشین، حضرت می فرماید: شیعیان اهل فَضَائِل و فَوَاضِل ؛ هستند.

به نظر می رسد مراد از فضائل و فواضل ، آن گونه که در لغت معنا کرده اند، نباشد.

احتمالاً فضائل؛ بیشتر در مورد صفات ثابت و به اصطلاح ملکات راسخ به کار می رود و فواضل؛ بیشتر در مورد رفتارها.