سه گانه پدافندی ایران در عملیات بیت المقدس/ چگونه تبوک، بدر و خیبر بعثی ها را تار و مار کردند؟

پدافند هوایی ارتش با ایفای نقش خود در دوران دفاع مقدس توانست نقش موثری در شکست رژیم بعث ایفا کند.

- به گزارش سایت قطره و به نقل ازخبرنگار دفاعی خبرگزاری فارس، سوم خردادماه مصادف است با سالروز آزادسازی خرمشهر که رزمندگان اسلام توانستند با اجرای عملیات بیت المقدس در فاصله 10 اردیبهشت ماه تا سوم خردادماه بیش از 5 هزار کیلومتر مربع از خاک ایران اسلامی را از چنگال بعثی ها آزاد کنند.

طبق آمار و اطلاعات به دست آمده از دوران دفاع مقدس پدافند هوایی ارتش توانست در عملیات بیت المقدس یا آزادسازی خرمشهر، 63 فروند هواپیما و بالگرد بعثی ها را منهدم کند.

به جرات می توان گفت با توجه به تحریم های همه جانبه علیه ایران و عدم امکان برای خرید تجهیزات و تسلیحات جدید، آماری خیره کننده را از عملکرد پدافند هوایی در این عملیات شاهد هستیم.

    ***پدافند هوایی ارتش؛ یگانی که وظیفه نگهبانی از آسمان داشت تا پیش از تغییر در ساختار ارتش جمهوری اسلامی ایران و جداشدن پدافند هوایی به عنوان یک بخش مستقل، پدافند هوایی یگانی از یگان های نیروی هوایی ارتش بود و فرمانده آن نیز جزو معاونان فرمانده نیروی هوایی ارتش محسوب می شد.

بعدها به علت اهمیت پدافند هوایی ابتدا همه فعالیت ها در قرارگاه پدافند هوایی خاتم الانبیاء تجمیع شد و خرداد 1398 بود که نیروی پدافند هوایی ارتش نیز با فرمان رهبر انقلاب به یک نیروی مستقل تبدیل شد.

دوران دفاع مقدس و اهمیت عملکرد پدافند هوایی به فرماندهان ارتش اثبات کرد که باید این بخش به بخش مستقلی تبدیل شده تا بتواند عملکرد سریع تر و بهتری نسبت به گذشته داشته باشد.

    عمده سلاح های یگان پدافند هوایی ارتش از ابتدای تاسیس در سال های پیش از انقلاب اسلامی و هنگام دفاع مقدس، توپ های ضد هوایی 35 میلی متری (اسکای گارد و اورلیکن)، توپ های 23 میلی متری و موشک های زمین به هوای هاوک بود.

رادار های ایران نیز توانایی پوشش کامل آسمان را نداشتند و در برخی بخش ها، نقاط کور راداری نیز وجود داشت که می توانست روزنه نفوذ دشمنان باشد.

سلاح هایی که هر کدام موثر بودند، اما نه در برابر جنگنده ها و هواپیما های پیشرفته بعثی.

به همین دلیل، نیروی هوایی ارتش پیش از انقلاب توانست با خرید جنگنده های اف 14 بخشی از مشکل پایش راداری آسمان کشور را انجام داده و بتواند با رادار قدرتمند AN/AWG-9 رصد کند.

البته موشک های دوربرد اف 14 نیز در صورت نیاز قادر بود تا اهداف متخاصم را نابود کند.

در واقع، می توان گفت که ساختار پدافندی ایران در دوران پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، دفاع مقدس و پس از آن تا هنگام تفکیک از نیروی هوایی ارتش به صورت مکمل عمل می کرد.

    *** پیروزی انقلاب اسلامی و تهاجم سراسری بعثی ها هنگامی که انقلاب اسلامی به پیروزی رسید، ارتش جمهوری اسلامی ایران به علت اتفاقات دوران ابتدایی انقلاب نظیر خروج مستشاران آمریکایی، تغییر فرماندهان ارشد و همچنین توطئه گروهک ها برای انحلال شرایط مناسبی نداشت.

آمریکا در آن زمان ایران را به عنوان مهره اصلی خود برای کنترل منطقه ژاندارم خلیج فارس می دانست و مهره ای برای تامین خواسته های خود.

با پیروزی انقلاب اسلامی و تغییر نظام حکومتی ایران، آمریکا منافعش را در خطر می دید و سعی داشت تا از هر طریق ممکن زمینه شکست انقلاب اسلامی و بازگشت رژیم ستمشاهی را به ایران فراهم کند.

    آمریکایی ها هنگامی کار خود را تمام شده دیدند که لانه جاسوسی آن ها در 13 آبان 1358 به تسخیر دانشجویان پیرو خط امام درآمد و قطار امید های آنان نیز به ایستگاه پایانی رسید.

اما این پایان کار نبود و تلاش های بسیاری کردند تا بتوانند انقلاب اسلامی را به شکست بکشانند که موفق نبودند.

صدام حسین در راس حزب بعث عراق به عنوان یکی از دشمنان قدیمی ایران و یکی از افرادی که چشم طمع به خاک ایران به ویژه خوزستان داشت، با دیدن این شرایط فکر کرد که می تواند با جلب حمایت آمریکا و کمک آن ها اهداف خود را محقق کند.

او در سایه حمایت های غرب و شرق و با حمایت کامل نظام سلطه و استکبار جهانی توانسته بود روز به روز بر قدرت خود اضافه کرده و ارتش پر قدرتی را فراهم کند.

ارتش ایران با وجود تجهیزات به روز، اما بدون پشتیبانی مناسب و کافی، یک طعمه مناسب برای شکار بعثی ها به شمار می رفت و صدام با این محاسبه فکر می کرد که می تواند ایران را در 7 روز تسخیر کند.

پس تصمیم گرفت تا در یک یورش به خیال خود برق آسا یعنی دقیقا مشابه آنچه صهیونیست ها در جنگ شش روزه بر سر اعراب آوردند، ابتدا به پایگاه های هوایی و مراکز حساس ایران حمله کرده و پس از آن حرکت یگان های زمینی خود را به سرعت آغاز کند.

    *** طرح های عملیاتی ایران برای مقابله با حمله احتمالی بعثی ها 31 شهریور روزی بود که صدام بعثی به ایران حمله کرد و به خیال خود با همان نقشه ذهنی اش که توانسته مراکز مهم ایران را نابود کند، خوش بود.

اما نمی دانست که نیرو های مسلح ایران طرح های عملیاتی متناسب با حمله احتمالی عراقی را از سال های پیش تهیه کرده بودند.

چند ساعتی از حمله هوایی بعثی ها نگذشته بود که سرهنگ خلبان جواد فکوری فرمانده نیروی هوایی ارتش دستور یکی از مهم ترین عملیات های هوایی جهان را صادر کرد.

با اجرای این عملیات که کمان 99 یا 140 فروندی نام داشت، نیرو های مسلح ایران به بعثی ها هشدار دادند که همواره هوشیار هستند.

  حمله زمینی بعثی ها، اما موفق بود و توانستند در نخستین روز های جنگ تحمیلی پس از مقاومت 34 روزه خرمشهر این شهر را تصرف کرده و تا سوم خردادماه سال 1361 در آن باقی ماندند.

  نیرو های مسلح پس از اشغال خرمشهر به دست بعثی ها توانستند با چندین عملیات موفق که آخرین آن عملیات بیت المقدس بود این شهر را آزاد کنند.

    *** نقش پدافند هوایی ارتش در آزادسازی خرمشهر خلبانان نیروی هوایی ارتش در آزادسازی خرمشهر نقش ویژه ای داشتند و نیروی هوایی ارتش در این عملیات توانست بیش از 130 سورتی پرواز برای بمباران مواضع دشمنان، بیش از 900 سورتی پرواز کَپ و اسکرامبل و بیش از 2 هزار و 500 سورتی پرواز ترابری و پشتیبانی انجام دهند.

پدافند هوایی ارتش که وظیفه پشتیبانی از عملیات های زمینی و هوایی نیروهای مسلح را برعهده داشت، نقش مهم خود را در آزادسازی خرمشهر نیز نمایان کرد.

چراکه بدون پشتیبانی پدافند هوایی امکان فعالیت نیروهای هوایی و زمینی وجود نداشت.

    *** سه گانه پدافندی ایران در بیت المقدس؛ تبوک، خیبر و بدر فرماندهان پدافند در هنگام اجرای عملیات بیت المقدس تصمیم گرفتند تا منطقه خوزستان را به سه بخش تقسیم کرده و در هر کدام از یک سایت پدافندی مستقر کنند.

نخست سایت تبوک در شمال آبادان که 21 فروردین عملیاتی شد، سپس سایت خیبر در جاده سوسنگرد که یکم اردیبهشت عملیاتی شد و در آخر نیز سایت بدر در شمال خرمشهر که یکم خرداد عملیاتی شد.

سایت های موشکی زمین به هوای هاوک و یگان های پدافند زمین به هوای ارتفاع کم شامل جنگ افزار های 35 میلی متری (اسکای گارد و اورلیکن) و توپخانه های 23 میلی متری و همچنین ایجاد شبکه دیده بان هوایی باعث شد تا رزمندگان به صورت 24 ساعته فضای منطقه را برای عملیات کنترل و ایمن کنند.

    استقرار این سایت های پدافندی در کنار فعالیت های سایر نیرو های مسلح اعم از ارتش و سپاه پاسداران توانست در سوم خردادماه سال 1361 خرمشهر را آزاد کند.

امیر سرتیپ دوم محمد شهبازی فرد از پیشکسوتان دفاع مقدس در گفت وگویی با اشاره به نقش پدافند هوایی در عملیات بیت المقدس اظهار داشت: یکی دیگر از دلایل پیروزی رزمندگان اسلام در این عملیات این بود که از هواپیمای شکاری و رهگیر و استفاده از سایت های مستقر در منطقه، آتش پرحجم جنگ افزار های ارتفاع کم زمین به هوا شامل توپ های 35 میلی متری و 23 میلی متری که موجب شد خلبانان عراقی از این وضعیت وحشت داشته باشد.

برای همین به صورت بی هدف بمب های خود را رها کرده و از منطقه می گریختند.

این فرمانده سابق واحد های پدافند هوایی با بیان اینکه این پوشش گسترده پدافندی باعث شد هواپیما های دشمن نتوانند اقدام مؤثری علیه رزمندگان ایران داشته باشند، افزود: با اجرای این اقدامات تاکتیکی آزادی عمل از هواپیما های بعثی گرفته و کاملاً محدود شدند و دیگر نتوانستند به عمق منطقه عملیات نفوذ پیدا کند.

    *** پدافند هوایی ایران؛ 63 شکار موفق در 33 روز همانگونه که در بخشی از این متن اشاره شد، هواپیماها و پدافند هوایی نیروی هوایی ارتش به صورت مکمل یکدیگر فعالیت می کردند.

در طرح عملیاتی پدافند و نیروی هوایی ارتش برای عملیات بیت المقدس تجهیزات زیر فراهم شده بودند:
کلید واژه ها: عملیات بیت المقدس - پدافند هوایی ارتش - پدافند هوایی - پدافند - آزادسازی خرمشهر - بیت المقدس - دوران دفاع مقدس - عملیات - سوم خردادماه - سالروز آزادسازی خرمشهر - مقدس - هوایی - بعثی ها - دفاع مقدس - آزادسازی - خردادماه - توان - ایران - رزمندگان اسلام - آزاد - ارتش - دفاع - خرمشهر - ایران اسلامی - اسلام - دوران - علیه ایران - خیره کننده - خاک ایران - ایفای نقش