زبان شناسی کافه روهای تهران

برای رزرو میز هم همین جور است.

مثلاً می گویند شما توی ویتینگ لیست ما هستید، یعنی توی لیست انتظار ما هستید یا می گویند ویت تا بیایم، یعنی صبر کنید تا سفارشتان را بگیریم یا قهوه تیک وی است، - یعنی قهوه تان بیرون بر است.

دفعه بعد که کافه رفتید اول پایه های زبان انگلیسی تان را قوی کنید یا یک دیکشنری همراه تان باشد چون ممکن است معنای جمله ای را نفهمید یا مجبور شوید از گوگل برای ترجمه استفاده کنید، خوب یا بد به هر حال این جور حرف زدن در کافه ها انگار باکلاس است! روزنامه ایران نوشت: هر وقت مجبور می شود، کسی را در کافه ای ببیند از قبل چند ساعت استرس دارد، می دانید چرا؟ چون به قول خودش زبان کافه ها را بلد نیست: می دانی دفعه آخری که رفتم کافه، نه می فهمیدم توی منو چی نوشته اند، نه از حرف زدن پیشخدمت ها سردرمی آوردم، نه می دانستم چه چیزی باید سفارش بدهم.

مثلاً وقتی یک پسر جوان آمد گفت اُردر دیگری ندارید؟ نفهمیدم یعنی چی.

بعد گفت چایی تون رو ریچارچ کنم که باز هم نفهمیدم منظورش چیست.

بعد که باز گفت لست اُردرتون چیه؟ گیج تر شدم.

حالا اولی یعنی سفارش دیگرتون چیه، دومی یعنی چایی تون رو شارژ کنم، سومی هم یعنی آخرین سفارشتون رو بگید.

نمی فهمم این چه طرز صحبت کردن است.

وقتی می شود همه این کلمات را فارسی گفت واقعاً چه لزومی دارد آدم این طوری حرف بزند؟ من کارم جوری است که باید قرارهایم را توی کافه بگذارم و هر بار با شنیدن این حرف ها گیج می شوم.

بعضی اوقات توی گوگل سرچ می کنم، ببینم توی فهرست غذا چی نوشته یا چه می گویند.

گاهی فکر می کنم من بی سوادم که این چیزها را نمی فهمم.

همین دغدغه چندی پیش در شبکه های اجتماعی هم مطرح شد؛ تا جایی که کاربران نوشتند برای اینکه این روزها بتوان از خدمات کافه های تهران استفاده کرد حداقل باید آیلتس هفت داشت بس که کلمات انگلیسی برای همه چیز استفاده می شود.

صورت غذاها را هم نگو که پر است از چیزهایی که نیاز به یک کیلومتر ترجمه دارد یا چیزهای قلمبه سلمبه ای که معنای ساده ای دارند.

دختر و دوستانش را در یکی از کافه های مرکز شهر تهران می بینم.

از همان خانه های قدیمی حیاط دار که حوض دارد و کلی باصفاست.

نسیم خنک اردیبهشت ماه هم همه چیز را قشنگ تر جلوه می دهد.

می گوید: اولین بار که خانم کافه دار گفت کب بگذارم روی قهوه ات، راستش را بخواهی نفهمیدم منظورش چیست.

منظورش همان درپوش قهوه بود.

خنده ام گرفت و گفتم درپوش؟ آره بگذار! راستش هر دو با هم خندیدیم.

نمی دانم چه اصراری هست در کافه ها از این کلمات استفاده کنند.

شاید می خواهند همه چیز را شیک تر از آن چیزی که هست نشان دهند.

دختر دیگری که با لپ تاپ کار می کند ناگهان سرش را بلند می کند و وارد بحث می شود: نباید ماجرا را یک سویه و تنها از طرف گردانندگان کافه ها دید.

خیلی از مشتری ها هم دوست دارند این کلمات را بشنوند، چون احساس می کنند جای خاص تری آمده اند.

من خودم کافه ای می رفتم که سعی کرد منویش را فارسی کند مثلاً جای لاته نوشته بود، شیرقهوه.

راستش چندان به دلم نچسبید.

کافه ها فرهنگ خودشان را دارند.

فرهنگ غذایی، فرهنگ آداب معاشرت و فرهنگ حرف زدن و .

کسی که دوست ندارد از این فرهنگ استفاده کند، می تواند جای دیگری برود.

حرف های دختر جوری است که نظر بقیه کافه نشین ها را هم جلب می کند و خیلی هایشان در بحث مشارکت می کنند.

یکی می گوید: این طورها هم که می گویی نیست چند روز پیش یک کافه در شمال شهر بودم گفت می توانم پلیت ها و فورک ها را جمع کنم؟ منظورش بشقاب و چنگال بود.

خب اگر قرار است انگلیسی حرف بزنیم بگویند درست انگلیسی حرف بزنیم اینجور حرف زدن دیگر معنایی ندارد.

مثال او انگار بقیه را هم سر ذوق آورده باشد هر کس از تجربه خودش تعریف می کند.

یکی می گوید: برای رزرو میز هم همین جور است.

مثلاً می گویند شما توی ویتینگ لیست ما هستید، یعنی توی لیست انتظار ما هستید یا می گویند ویت تا بیایم، یعنی صبر کنید تا سفارشتان را بگیریم یا قهوه تیک وی است، یعنی قهوه تان بیرون بر است.

کنار دستی اش ادامه می دهد: یک بار رفته بودم کافه، به پیشخدمت یا به قول خودشان به ویتر گفتم یک سیب زمینی سرخ کرده می خواهم.

ابرو بالا انداخت و گفت منظورتان فرایز است؟ فکر کنم همین زبان و اصطلاحات روی قیمت فهرست غذا یا به قول خودشان منو تأثیر می گذارد یعنی هر چه قلمبه سلمبه تر گران تر.

توی این فهرست ها چیزهایی هست که اصلاً سردرنمی آورم.

مثلاً اپل پای با سس نمی دانم یعنی چی؟ مگر کیک سیب [با سس] خودمان چه اشکالی دارد؟ قهوه که اطوار بیشتری هم دارد.

مثلاً نوشته اند کافه اوله، یعنی قهوه با شیر البته به زبان فرانسه یا می نویسند کافه کن لچه که به ایتالیایی می شود قهوه با شیر اما ساده همه شان می شود همان شیرقهوه خودمان.

البته که وقتی قهوه را با این اسامی سفارش می دهی باید قیمت بالاتری هم بپردازی.

یکی از میز پشت سر می گوید: کار تا جایی بالا گرفته که برای استخدام افراد داخل کافه هم آگهی انگلیسی می زنند مثلاً دیش واشر (ظرف شور) و ویتر و ویترس (خدمتکار زن و مرد) نیازمندیم.

انگار با این اسامی شغل هایی را که چندان شیک نیستند، قشنگ تر جلوه می دهند.

حرف و حدیث که بالا می گیرد کلا بحث ها سمت و سوی دیگری پیدا می کند آن هم بحث بر سر ادا و اطوار کافه ها و اینکه چطور با همین ادا اصول ها برای خودشان مشتری جذب می کنند.

یکی از مشتری ها می گوید: چند روز پیش رفتم کافه ای که همه منویش را ایرانیزه کرده بود، یعنی از آن ور بوم افتاده بود.

فکر می کنید به جای خیار سکنجبین چی گذاشته بودند؟ ملک التجار.

نام فهرست نوشیدنی هایشان هم شربتخانه بود.

یعنی اسم های قدیمی ایرانی را روی هر کدام از نوشیدنی ها گذاشته بودند.

این هم یک نوع ادابازی دیگر است.

شربت خیار سکنجبین، عرق نسترن و بابونه را می توان با اسم خودش گفت و نیاز به این همه ادا ندارد.

صاحبان یا گردانندگان کافه ها در این باره چه نظری دارند؟ وقتی از خانم سالن گردان یا مسئول سالن اصلی کافه که باید روی سفارش ها و زمان تحویل و مرتب بودن کارها نظارت کند، می پرسم چرا چنین فرهنگی بر کافه ها غالب شده، مکثی طولانی می کند و می گوید: شاید برای ما که در یک کافه کار می کنیم فهمیدن این نکات آسان نباشد، چون به فضا و ادبیات اینجا عادت کرده ایم و برای کافه روها و آنهایی که کافه ها را می شناسند همه این واژه ها عادی شده باشد.

برای کسانی که کافه رو نیستند، سخت است.

به نظر من این مسأله عجیبی نیست و آدم ها در همه حرفه ها، اصطلاحات تخصصی خودشان را دارند و در حرفه ما هم خیلی از این کلماتی که برای شما مبهم است برای ما عجیب نیست.

به هر حال بین کافه ها نرمال است مثلاً خیلی عادی است بگویی اسپرسو و همه می فهمند منظورت چیست.

اسپرسو هم نوعی قهوه است که عصاره گیری شده.

امریکانو هم نوعی دیگر از قهوه است و شاید واژه غریبی باشد اما واقعاً جایگزینی ندارد.

من چند کافه می شناسم که سعی کردند از واژه های جایگزین استفاده کنند مثلاً به جای لاته می گویند شیرقهوه اما به نظرم شیرقهوه یک جوری است و آدمی که کافه رو است لاته را بهتر می شناسد.

فکر نمی کنم خیلی بار ارزشی منفی یا مثبتی داشته باشد.

مسئول کافه درباره این موضوع کلی حرف دارد: چه قبول داشته باشیم یا نداشته باشیم، شبکه های اجتماعی مخصوصاً اینستاگرام پیوند عجیبی با زندگی مردم پیدا کرده اند.

گاهی هنوز سفارش مشتری را نیاورده ایم عکسش در اینستاگرام است و می بینیم دارد تبلیغش را می کند.

بنابراین هر چقدر جذابیت بیشتری به این سفارش بدهیم و به قول ما ادابازی اش را بیشتر کنیم در شبکه های اجتماعی بیشتر طرفدار پیدا می کند.

این فرهنگ زرد است اما یک مسئول کافه به همه اینها اهمیت می دهد و می گوید هرچقدر جذابیت ها را بیشتر کنیم، مشتری مان هم بیشتر می شود.

برای همین سالن کارها را ویتر و ویترس صدا می کنند، لباس های خاص برایشان طراحی می کنند و تا می توانند از آنها می خواهند با ادبیات خاص حرف بزنند.

مسئول کافه ای دیگر در مرکز شهر تهران هم اینگونه می گوید: ما در دوران مدرن زندگی می کنیم و همه چیز در این دوران با سرعت زیادی تغییر می کند.

اگر وارد دنیای آی تی و کافه آی تی ها و جمع هایشان شوی با کلماتی روبه رو می شوی که چیزی از آنها نمی فهمی.

آنها هم می توانند از کلمات فارسی استفاده کنند، مثلاً به جای فولدر بگویند پوشه.

وقتی کلمه مادر از یک زبان دیگر می آید برای توضیحش نیاز به ترجمه طولانی داری مثل اسپرسو.

اما تبدیل به عادت شده و آدم ها اغلب مقلدند و کاری را انجام می دهند که به آن عادت کرده اند.

در حوزه مهندسی هم همین طور است.

بی نهایت کلمه انگلیسی در این حوزه استفاده می شود که معادل فارسی راحت تری هم اتفاقاً دارد.

مثلاً بارها شنیده ام که مهندس ها به جاده می گویند رُد اما کسی هم ایرادی نمی گیرد.

حالا چرا این همه کافه ها به چشمتان آمده چون یک محیط اجتماعی است و آدم ها دائم در حال رفت وآمد به آن هستند.

اما استفاده از کلمات انگلیسی با این حجم بالا در سالن کافه ها چه دلیلی دارد، پسر کافه دار برای این موضوع هم جواب دارد: کافه و کار کردن در سالن در ایران خیلی کار جذابی نیست و آدم ها تا بتوانند چنین کاری انجام نمی دهند چون در نهایت آن را پیشخدمتی می دانند.

عده کمی که این کار را می کنند دوست دارند به کار خودشان هویت بدهند و خیلی اوقات هم ضرورتی نمی بینند که به جای فارسی کلمات انگلیسی بگویند.

کافه یک مسأله وارداتی است و هویت ایرانی ندارد.

او همین طور که چشمش روی میزها می چرخد تا ببیند کم و کسری در سالن کافه نباشد، ادامه می دهد: در ضمن نباید فراموش کنی این کار یک تجارت است و ما می خواهیم از آن پول دربیاوریم.

خیلی از آدم هایی که کافه می آیند به کار بردن این واژه ها برایشان جذاب است.

شما فقط آن طرف ماجرا را نبین یعنی خود مشتری ها هم علاقه مندند با این زبان حرف بزنند یا یک منوی جذاب بخوانند.

مثلاً می گویند اسپرسوی من مید باشد یا اسپرسوی من دارک باشد، یعنی اسپرسوی ملایم یا غلیظ.

شاید خنده دار به نظر برسد و خیلی اوقات هم مشتری از کلمه اشتباه استفاده کند و ما به عنوان کافه دار خنده مان بگیرد، اما مشتری استفاده از آن را دوست دارد.

دفعه بعد که کافه رفتید اول پایه های زبان انگلیسی تان را قوی کنید یا یک دیکشنری همراه تان باشد چون ممکن است معنای جمله ای را نفهمید یا مجبور شوید از گوگل برای ترجمه استفاده کنید، خوب یا بد به هر حال این جور حرف زدن در کافه ها انگار باکلاس است!
کلید واژه ها: کافه - روزنامه ایران - زبان - زبان انگلیسی - سفارش - قهوه - لیست - بیرون بر - انگلیسی - روزنامه - استفاده - انتظار - تهران - ترجمه - بیرون - نوشته - دیگری - ایران - همراه - استرس - رزرو - پایه - گوگل - ساعت - جوان - کچید