معمای شرقی-4| منافع مشترک ایران و چین در شطرنج تحریمی آمریکا/ چرا امنیت انرژی چین به نفت ایران وابسته است؟

اعمال تحریم نفتی برای جلوگیری از صادرات نفت از ایران به چین نه تنها به گزینه ای برای اعمال فشارآمریکا به ایران تبدیل شده است بلکه به نوعی تحریم آمریکا علیه چین نیز محسوب می شود تا بدین صورت امنیت انرژی این کشور را دچار تهدید کند.

- به گزارش سایت قطره و به نقل ازخبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، در گزارش های قبلی پرونده معمای شرقی و دوازدهم همچنان سطح روابط خود با ایران را در حد معقولی حفظ کنند.

در این گزارش به بررسی دقیق تر منافع مشترک ایران و چین در شطرنج تعاملات جهانی می پردازیم و به این سوال پاسخ می دهیم که اساسا کدامیک از تحولات جهانی ایران و چین را هم مسیر کرده است؟ در سطح کلان شاید اصلی ترین دلیلی که منجر به همگرایی خواسته یا ناخواسته ایران و چین می شود قرار گرفتن هر دو کشور در بلوک مقابل آمریکا است.

در حال حاضر واشنگتن به این جمع بندی رسیده که چین، خطر اصلی یا خطرناک ترین کشور جهان برای به چالش کشیدن برتری صد ساله آمریکا است.

از تهدید در حوزه فناوری و تولید ناخالص داخلی گرفته تا هجوم یوآن به عنوان رقیب دلار به عنوان یک ارز بین المللی و بقیه شاخص ها.

در واقع هم اکنون هیچ اولویتی برای آمریکا مهمتر از مسئله مهار چین نیست و این موضوع بارها در اسناد امنیت ملی آمریکا تکرار شده است.

اتفاقا مهار ایران نیز به عنوان بخشی از پرونده آمریکا برای مهار چین تعریف شده است.

به بیان دیگر تقابل سیاسی جمهوری اسلامی ایران و آمریکا، تنها دلیل آمریکا برای اعمال تحریم های اقتصادی علیه ایران نیست بلکه این تحریم ها بخشی از پازل آمریکا برای مهار چین نیز می باشد.

اما اینکه چه وابستگی های متقابلی بین ایران و چین تحت تاثیر تحولات جهانی ایجاد شده که در سطح کلان این دو کشور را در بلوک مقابل آمریکا قرار داده است، موضوعی پیچیده ای است که سعی می شود مهم ترین موارد آن مورد بررسی قرار گیرد.

در این بین دو مورد از مهم ترین دلایلِ همگرایی ایران و چین به حوزه نفت و انرژی و حوزه ترانزیت بین المللی و تحولات پیرامون آن برمی گردد.

*رمزگشایی از منافع مشترک نفتی ایران و چین در تقابل با تحریم های نفتی آمریکا طبق پیش بینی مراکز معتبر بین المللی در سال های آینده نیاز کشورهای چین و هند و کشورهای غیر OECD به نفت و گاز افزایش خواهد یافت و آمریکا و اروپا و کشورهای عضو OECD از نظر مقداری استفاده از این سوخت ها را کاهش خواهند داد.

بنابر پیش بینی شرکت اگزون موبیل سهم چین از مصرف نفت و گاز دنیا اکنون 26 درصد بوده و در سال 2050 به 32 درصد افزایش پیدا می کند.

همچنین بررسی رویکرد عرضه و تقاضا برای کشورهای تولید کننده و مصرف کننده عمده سوخت های فسیلی به این صورت است که چین دارای رشد تقاضای انرژی صعودی تا سال 2040 خواهد بود و متوسط سالانه 1.

1 درصد افزایش سهم از تقاضای انرژی جهانی را به خود اختصاص می دهد.

بزرگترین مصرف کننده ی انرژی جهان در سال 2040 چین هست و وابستگی به واردات نفت اکنون در چین 67 درصد هست که در سال 2040 این میزان به 76 درصد افزایش پیدا می کند.

در نتیجه طبق پیش بینی های صورت گرفته یکی از چالش های پیش روی چین در آینده مربوط به تامین انرژی های فسیلی موردنیاز خود از جمله نفت است.

اما همزمان با افزایش وابستگی چین به نفت که عمدتا نیز از منطقه خلیج فارس تامین می شود، وابستگی آمریکا به نفت خلیج فارس رو به کاهش بوده و به صفر رسیده است.

واقعیت این است که در طول ده سال گذشته و از سال 2010 به این سو با انقلاب تولید نفت و گاز از منابع غیرمتعارف شیل نفت و شیل گاز وابستگی غرب و در رأس آن آمریکا به نفت وارداتی به خصوص نفت خاورمیانه به شدت کاهش یافته است.

بازتاب این مساله به روزانه کمتر از 100 هزار بشکه نفت به آمریکایی ها می فروشد و این میزان هم اکنون به صفر میل کرده است.

بدین ترتیب تحولات بازار نفت شرایطی را ایجاد کرده است که در پرونده آمریکا برای مهار چین، ایجاد محدودیت در واردات نفت موردنیاز چین از خلیج فارس به یکی از سیاست های اصلی آمریکا تبدیل شود.

در این راستا تحریم نفت ایران و جلوگیری از صادرات نفت از ایران به چین نه تنها به گزینه ای برای اعمال فشار به ایران تبدیل شده است بلکه به نوعی تحریم آمریکا علیه چین نیز محسوب می شود، زیرا با این کار تنوع مبادی واردات نفت به چین کاهش یافته و امنیت انرژی این کشور با اعمال تحریم ها علیه ایران دچار تهدید می شود.

یعنی ما با شرایطی مواجه هستیم که حتی فارغ از نزاع بین ایران و آمریکا، چین به دلیل افزایش نیاز به نفت در آینده به دنبال تنوع سازی در مبادی صادرات نفت موردنیاز است و از طرفی آمریکا در جهت مهار چین و جلوگیری از تبدیل شدن این کشور به قدرت اول دنیا به دنبال ایجاد تهدید در تامین انرژی این کشور از طریق محدودیت در مبادی صادرات نفت به این کشور است.

بدین صورت منافع بلندمدت ایران که برای اداره اقتصاد خود به صادرات نفت و ارز حاصل از آن نیاز دارد با منافع چینی که در مسیر تبدیل شدن به قدرت یک دنیا به نفت و منابع هیدروکربوری بیشتری از مبادی متنوع نیاز دارد، همسو با یکدیگر و در خلاف جهت منافع آمریکا قرار گرفته است.

*هدف آمریکا از تحریم نفتی ایران، اعمال تهدید بر امنیت انرژی چین است در این راستا مجید شاکری کارشناس اقتصادی با اشاره به پیوند منافع بین ایران و چین در تقابل با آمریکا اتحادیه اروپا" و سلطه مسائل سیاسی بر بازار نفت خام و استفاده ابزاری آمریکا از سلاح نفت علیه رقبای سیاسی و تجاری خود، چین همیشه به دنبال متنوع کردن منابع تامین کننده انرژی خود بوده است.

بنابراین کشوری مانند ایران همیشه یک گزینه جذاب برای تامین امنیت پایدار انرژی چین حتی در شرایط تحریمی می تواند باشد و چینی ها می دانند که در صورت بازی با ایران در بزنگاه های سیاسی شریان انرژی کشورشان از طرف آمریکا دچار تهدید جدی می شود .

*طرح استراتژیک جاده ابریشم" چین بدون ایران ناقص می ماند هر چند تامین انرژی آینده برای چین به یکی از اصلی ترین دلایل همگرایی با ایران در تقابل با آمریکا تبدیل شده است، اما صادرات نفت ایران به چین تنها موضوعی نیست که سرنوشت این دو کشور را بهم گره زده است.

یکی دیگر از موضوعاتی که چینی ها را به ایران نیازمند کرده است مربوط به احداث پروژه جاده ابریشم چین به اروپا است.

جاده ابریشم جدید یکی از کریدورهای ترانزیتی مهم ریلی است که از کشور ما نیز می گذرد و چین را به اروپا وصل می کند.

کشور چین برای توسعه راه ابریشم و تکمیل یک کمربند-یک راه در حال سرمایه گذاری های میلیارد دلاری در کشورهای مختلف از جمله کشورهای همسایه ما است و حتی تاکنون 2 قطار باری آزمایشی از چین تا ایران سیر کرد و در واقع خط متصل است.

البته برای ایجاد این جاده ابریشم مسیر کریدور ترکیه-چین نیز وجود دارد که طولانی تر و پرهزینه تر از کریدور ایران است.

در نتیجه ایران اقتصادی ترین مسیر برای اتصال چین به اروپاست.

اما علیرغم نیاز دو کشور برای تکمیل این پروژه، در طول 8 سال گذشته، دولت ایران، چین را از مبادلات خود در سطوح مدیریتی و وزارتی حذف کرده و چینی ها هم کاملاً این موضوع را متوجه شده اند.

همانطور که گفته شد با روی کار آمدن دولت یازدهم، به تدریج تمرکز نگاه دولت به غرب، تعاملات اقتصادی ایران با چین را به حاشیه راند، به عنوان مثال مقرر بود راه آهن رشت - آستارا با سرمایه گذاری چین جلو برود، اما پس از : تردیدی نیست که طرح استراتژیک جاده ابریشم چین، بدون ایران ناقص است.

چین به ایران نیازمند است.

برای چین، جمهوری اسلامی ایران یک بسته است.

یعنی ایران برای چین یک تعریف استراتژیک جامع الاشرایط دارد.

این بسته شامل نفت و انرژی ایران، موقعیت ژئواستراتژیک و درگیری ایران با آمریکا است .

وی در ادامه اظهار داشت: در ماجرای امضای سند همکاری 25 ساله بین ایران و چین، چین در بهترین موقع به سراغ ایران آمده و خواهان برقراری روابط استراتژیک است.

آنچه که مابین ایران و چین می گذرد و منجر به برقراری روابط استراتژیک شده است ناظر به این موضوع است که هر دو کشور به دنبال راهی برای گریز از تهدید و فشار آمریکا هستند.

ایران و چین هم هر دو به دنبال منافع بلندمدت خویش هستند .

در مجموع در این گزارش به بررسی مهمترین تحولاتی پرداختیم که منافع ایران و چین را به صورت خواسته یا ناخواسته در کنار هم و در تقابل با آمریکا قرار داده است.

گره خوردگی منافع ایران با چین ظرفیت بزرگی را برای ایجاد و تعمیق پیوندهای استراتژیک بین دو کشور ایجاد کرده است که در صورت تیزهوشی مقامات دولتی ایران این موضوع می تواند به اهرمی برای بی اثر کردن تحریم های آمریکا علیه ایران تبدیل شود.

  انتهای پیام/
کلید واژه ها: ایران - ایران و چین - آمریکا - امنیت انرژی - گزارش - تحریم - تحریم آمریکا - جهانی - مشترک - امنیت - شطرنج - انرژی - صادرات نفت - تحریم نفتی - نفت ایران - کشور - خبرگزاری - شرقی - واشنگتن - خبرنگار - اقتصادی - همگرایی - دوازدهم - پرونده - صادرات - روابط - تهدید - گزینه - بررسی - قرار