ایران کنونی ما فاقد رویاست

به گزارش سایت قطره و به نقل ازخبرنگار فرهنگی خبرگزاری دانشجو، اولین پیش نشست پنجمین کنفرانس حکمرانی و سیاستگذاری عمومی با همکاری بخش ایستگاه آینده رویداد اینوتکس 2021 با موضوع رویای ایرانی و آینده های پیش روی ایران از ساعت 16 روز یکشنبه 26 اردیبهشت ماه به صورت مجازی برگزار شد.

- اولین پیش نشست پنجمین کنفرانس حکمرانی و سیاستگذاری عمومی با همکاری بخش ایستگاه آینده رویداد اینوتکس 2021 با موضوع "رویای ایرانی و آینده های پیش روی ایران" از ساعت 16 روز یکشنبه 26 اردیبهشت ماه به صورت مجازی برگزار شد.

به گزارش سایت قطره و به نقل ازخبرنگار فرهنگی خبرگزاری دانشجو، اولین پیش نشست پنجمین کنفرانس حکمرانی و سیاستگذاری عمومی با همکاری بخش ایستگاه آینده رویداد اینوتکس 2021 با موضوع "رویای ایرانی و آینده های پیش روی ایران" از ساعت 16 روز یکشنبه 26 اردیبهشت ماه به صورت مجازی برگزار شد.

در بخش اول برنامه آقای کاشفیپور مدیر بخش ایستگاه آینده در اینوتکس 2021 به بیان دیدگاه ها و افق های متفاوت از آینده ایران پرداختند و این سؤال را مطرح کردند که چرا در آینده پژوهی کنون در کشور حرفی از مذهب یا اتفاقات ماورایی نیست؟! المان های مذهبی همچون دین باوری و خداباوری در اثر های معروف تخیلی و آیندهنگری حذف شده است و چرا ما مولفه هایی همچون ظهور و یا رجعت را در متن مبانی آیندهپژوهی خود نداریم و به آن به طور جدی نمیپردازیم و رابطه بین این مفاهیم با آیند های که غرب برای ما و جهانیان ترسیم می کند در چیست.

در ادامه ایشان بیان فرمودند اولین فکری که در راستای این مسئله شد سند چشم انداز رهبری بود که هم در دولت آقای احمدینژاد و هم در دولت آقای روحانی به فراموشی سپرده شده است.

در ادامه نشست آقای علی ملکی رییس پژوهشکده سیاستگذاری شریف با تلاوت آیه 117 سوره بقره به مسئله نوآوری در قرآن اشاره کردند.

وی با طرح این سؤال که "آیا پیشرفت مبتنی بر نوآوری و وضعیت زندگی در بلندمدت و شکل دادن آینده امکان پذیر است یا خیر؟ " بیان داشتند که از منظر رویکرد های توسعهگرایانه اندیشمندان جهان مثل مالتوس فرآیند پیشرفت و توسعه می تواند در یک جایی متوقف شود و این دیدگاه که برای همیشه می توان پیشرفت کرد اشتباه است.

چرا که مجموعه منابع در اختیار بشر محدود است و به مرور این منابع موجود کاهش یافته و جمعیت رشد چندانی نخواهد کرد.

در نتیجه؛ کاهش استفاده از منابع موجب ایجاد سقفی برای پیشرفت خواهد بود.

اما ملکی معتقد است علی رغم محدودیت منابع، پیشرفت با نوآوری امکان پذیر است و آینده توسط نوآوری ها شکل می گیرد.

برخورد متفاوت جوامع با نوآوری موجب تعریف متفاوت آن ها از آینده مطلوب شده است.

سپس با اشاره به بحث نوآوری و حکمرانی بیان داشت که نوآوری بر خلاف تصور عام تنها برای بخش خصوصی نیست و در حکمرانی نیز مؤثر است، اما دولت ها در مواجه با نوآوری کندتر هستند.

اگر از نوآوری در حکمرانی استفاده نشود ساختار موجود به تدریج منسوخ شده و پیشرفت اتفاق نخواهد افتاد.

هنگام بروز پدیده هایی همچون ارز های دیجیتال و هوش مصنوعی نمی توانیم با ساختار سنتی حکمرانی پیش برویم.

جامعه موفق هم حکمرانی برای فرآیند های نوآوری تبیین می کند و هم از این فناوری حکمرانی بر داده و مشارکت نوین استفاده می کند.

وی درباره نقش اندیشکده ها بیان داشت: اندیشکده های ما می توانند نوآوری را وارد ساختار حکمرانی بکنند و شیوه های حکمرانی را آموزش دهند.

علیرضا شفاه پژوهشگر موسسه علم و سیاست اشراق از دیگر مهمانان نشست در خصوص لزوم داشتن رویای ایرانی صحبت کرد و بیان کرد: مشهورترین کسانی که درباره رویا صحبت کردند آمریکایی ها هستند.

رویای آمریکایی و چینی در جهان شناخته شده هستند.

چرا ما نباید از رویای ایرانی صحبت کنیم؟! میلاد دخانچی پژوهشگر مطالعات فرهنگی نیز در خصوص داشتن رویای ایرانی تشریح کرد: به سادگی نمی توان در مورد رویای ایرانی صحبت کرد.

ما رویای ایرانی یا ملی نداریم و چار های هم نداریم جزء اینکه رویا داشته باشیم، خروج از جبر بدون رویا غیر ممکن است و کارکرد رویا خروج از جبر زمانه است.

همچنین ایشان فرمودند: با توجه به اینکه چندین سال سینمای ایران را از منظر حکمرانی و رویای ایرانی داشتن بررسی کردم این سؤال مطرح است که که چرا سینمای ایران امکان وجود یا بودن متفاوتی را نمی تواند متصور شود؟! چرا ما را از هرچه هست مطلع می کند و آنچه که باید باشد را به تصویر نمی کشد.

در همه اثر های سینما بی رویایی مشهود است علی رغم اینکه جامعه در آینه سینما معلوم می شود، اما رویایی ندارد، ایران کنونی ما فاقد رویاست.

همین مسئله ابتذال در ثبت نام ریاست جمهوری بیانگر فقدان نوعی از رویا است.

دخانچی در ادامه نسبت به لزوم داشتن رویای ایرانی اذعان داشت: داشتن رویا به خروج از دیواره جبر کمک می کند.

چنانکه سوژه با خود متفاخر خودش روبه رو می شود و این تخیل است که به او کمک می کند.

تخیل وجه تمایز انسان و حیوان است، حیوان به همین دلیل در جبر طبیعت خود می ماند.

جامع های که امکان همزادپنداری با خود متفاخرش را ندارد نمی تواند آینده خود را ببینند و این در هنر و سینمای مشهود است.

وی سه آسیب در این مسئله را بدین گونه تشریح کرد: اول؛ از تجربه انقلاب عبو کردیم در صورتی که انقلاب اوج بروز رویای ایرانی بود.

همه چپ ها و مذهبی ها و تودهای ها رویای این را داشتند که تن خود را فدای تاریخ کنند.

دوم؛ مناسبات رسمی بعد از گذشت زمان در همه موضوعات گرایش های انقلابی را مصادره می کند.

شاید اگر فضای جامعه و فرهنگ مردم را با جهان گرایش رها می کردیم بهتر بود.

مثلاً سازو کار رسمی با انتصاب بزرگراه به اسم شهید سلیمانی او را برای خودش کرد.

سوم؛ وجه همدلانه صحبت من برای روحانیت روحانیت شیعه این است که همیشه در موضع دفاع و تطبیق و تقیه بوده است و فرصت اینکه آینده ایده آلی برای خودش ترسیم کند را نداشته و پروژهمند نبوده است.

اما در بیان وجه نقادانه باید بگویم که روحانیت باید با تاریخ جدید خود را وقف بدهد البته نه به این معنا که باج بدهد بلکه در کنار درک شیخ مفید باید عصر کانت را نیز درک کند و آن را بفهمد.

در تشریح اینکه چگونه می توان رویا داشت دخانچی فرمود: باید رویا را در کنار تولید بگذاریم.

منتها تولید در ذهن ما معطوف به تولیدات اقتصادی است در صورتی که نمی توان تولید فرهنگی نداشت، اما تولید اقتصادی داشت.

ما احتیاج به تولید رویا داریم و این تولید در کف جامعه و بازار رخ می دهد بازار به معنای بازار فرهنگی یعنی در دیالکتیک های فرهنگی.

همین خُرده رویا ها موجب شکل گیری رویای بزرگ می شود.

هر تمدنی نیازمند پروژه است مثلاً آمریکا پروژه دارد، اما جمهوری اسلامی فاقد پروژه است برخلاف انقلاب که مملو از پروژه است.

سپس مصطفی تقوی دانشیار گروه فلسفه علم و فناوری دانشگاه صنعتی شریف در تبیین معنای آیندهپژوهی بیان کرد: آیندهپژوهی دانشی است که به ما میآموزد در زمان حال چه بکنیم تا آینده به حسب ارزش های ما شکل بگیرد.

همچنین باید نکاتی را در خصوص خروجی های آیندهپژوهی لحاظ کنیم.

یکی از این نکات فهم ناقص از آیندهپژوهی است به طوری که ما زمان حال را تجسم می کنیم سپس زمان آینده، در ادامه مسیر های رسیدن به آینده را بررسی و بهترین راه را انتخاب می کنیم که این تعریف مضحک و کاریکاتورگون های از آیندهپژوهی است.

فهم بهتر بدین شکل است که در آیندهپژوهی یک حرکت دیالکتیک بین حال و آینده داریم.

زمان حال با تخیل آینده تصور می شود بعد آینده برای حال الهام می دهد.

تخیل به ما می گوید در زمان حال چه چیزی را ببینیم به طوری که زمان حالمان را به نحو خاصی بفهمیم، باید بین تخیل و حال توازن ایجاد کنیم.

البته ما نتوانستیم در تعریف معرفتشناختی مشخصی از نقش تخیل در آیندهپژوهی ارائه دهیم.

وی در بیان نکته بعدی فرمود: اگر ما بخواهیم از رویای ایرانی صحبت می کنیم ضرورت دارد نگاه تمدنی به ماجرا داشته باشیم.

همچنین تقوی هشت مولفه تمدنی را چنین بیان کرد: 1) ارزشها، 2) نظام نظری، 3) نظام عملی، 4) ساختار های مادی و تکنیکی، 5) ساختار های اجتماعی، 6) گفتمان، 7) شبکه درهم تنیده و 8) چگونگی تاباندن این مجموعه به آینده.

رویای ایرانی یا هر رویایی بدین معناست که أساسا من دل به چه ارزش هایی سپردم؟! مصطفی معتقد است مانع بزرگ تدوین رویای ایرانی گرانش تمدنی است وقتی جامع های در جایی جاگیر شود تغییر آن آسان نیست.

به فرض یک تمدن نوین اسلامی شکل بگیرد شکل همه چیز با تمدن امروز فرق دارد در صورتی که این فرض اشتباه است.

آنچه که مسلم است ارزش هایی که برای ما مهم هستند به تدریج باید بفهمیم و درک کنیم تا رویای ایرانی شکل بگیرد.

باید بدانیم که عالم خیال نوید چه ارزش هایی را می دهد در تخیل ما هنر نقش بسیار کلیدی دارد.

در آخر نیز مجید فولادگر عضو پژوهشکده چشم انداز و آینده پژوهی فرمود: باید بدانیم جامعه ایرانی چه مختصاتی دارد و برای این جامعه رویا چه معنایی دارد و چه میزان باید روی فضاسازی رویا و تصویرسازی و خیالپردازی کار کنیم.

باید دانست که نیرو های آیندهساز کدامند؟! در تجسم رویا ما المان خلق تصویر را داریم، روایتگری ضعیف ما موجب شده تا نتوانیم توفیق خود را به جان جامعه بنشانیم.

نتوانستیم تصویر را به پروژه تبدیل کنیم، هنرمندانه به موضوعات نگاه نمی کنیم حتی در سیاست.

فولادگر اضافه کرد: تصویر دو کار می کند: 1) شوق ایجاد می کند، 2) هراس.

رویای ایرانی هم به آینده شوق دارد هم هراس.

ما وقتی می توانیم پیشرفت کنیم و جهش خواهیم داشت که از بعد ذهنی قوی شده باشیم.

باید جنگنده برای پیشرفت ایران کار کنیم یعنی همه توان خود را به کار بگیریم.

در کنار تصاویر که آیندهساز هستند، روند ها و بستر ها هم مهم هستند.

بازیگران خلق آینده نهاد ها و افراد و اندیشکده ها هستند.

وی توضیح داد: مسئله نظام چرخش نسلی است و ما در آستانه تغییرات حکمرانی هستیم که بر آینده تأثیر دارد به طوری که بر لبه یک قله حرکت می کنیم چنانکه یا باید بپریم یا سقوط کنیم؛ لذا باید این هراس را به جامعه نشان دهیم که اگر کنش نکنیم سقوط خواهیم کرد و باید شکاف شناختی زیاد در جامعه را ترمیم کنیم.

کلید واژه ها: آینده - ایران - برگزار - سیاستگذاری - ایستگاه - اردیبهشت - کنفرانس - حکمرانی - یکشنبه - ایرانی - رویداد - همکاری - خبرگزاری - عمومی - موضوع - اولین - مجازی - خبرنگار - نشست - فرهنگی - صورت - ساعت - گزارش - برنامه - مدیر - فاقد