چرا رویدادهای مهم را به شوخی می گیریم

توقیف نفتکش کره ای در خلیج فارس، حمله طرفداران ترامپ به ساختمان کنگره، حضور نظامیان در محوطه کاخ سفید، آلودگی هوای پایتخت و خبر استفاده سوخت مازوت در نیروگاه ها چند نمونه از اتفاق های مهمی است که در یک ماه گذشته خیلی از رسانه ها و مردم در رسانه ها و فضای مجازی به آن پرداختند.

- اما نگاه بسیاری از مردم به این اتفاق ها مثل همیشه طنزآلود است.

به گزارش سایت قطره و به نقل ازایسنا، روزنامه ایران در ادامه این گزارش نوشت: اینجا به این راحتی نفتکش آزاد نمی کنن.

اول باید خلافی پرداخت کنین و بعدش یک هفته در کلاس آموزشی حفاظت از محیط زیست شرکت کنین و بعد از دادن خسارت و هزینه نگهداری نفتکش، آن وقت آزاد می کنیم.

کره جنوبی ناو جنگی برای آزاد کردن نفتکش به خلیج فارس فرستاده.

فرماندهی ناو هم بر عهده جومونگه ولی اگر اونها جومونگ و گروه دامول دارند ما هم مختار و ابوعمره داریم.

بهترین تنبیه برای کره فروختن نفتکش در سایت دیوار به قیمت 7 میلیون دلاره.

این نظامی هایی که برای محافظت از مراسم تحلیف اومدن کاخ سفید چرا اینقدر خسته اند.

قبلش داشتن بیل می زدند.

ترامپ که داره از کاخ سفید میره کاش یکی بهش بگه حداقل اون گیتار را با خودت نبر.

درکل طبیعت می خواد ایرانی ها رو منقرض کنه.

اون از کرونا این هم از مازوت و هوای آلوده.

این چند نمونه از بازتاب اتفاق های مهم روز در شبکه های اجتماعی است.

اما چرا هنوز مردم مسائل و رویدادهای مهم کشور و جهان را به شکل طنز بیان می کنند و آن را جدی نمی گیرند؟ به گفته جامعه شناسان مردم ایران همیشه نسبت به مسائل پیرامون حساس بودند و تحولات را با دقت زیر نظر می گرفتند و برخلاف بسیاری از کشورهای منطقه به این تحولات و اتفاق ها واکنش نشان می دهند.

دکتر یعقوب موسوی، جامعه شناس و استاد دانشگاه برخلاف برخی که معتقدند مردم ایران نگاه طنز به مسائل مهم و مشکلات کشور دارند، معتقد است مردم ایران از گذشته بسیار جدی بوده اند و هنوز هم هستند و با نگرانی مسائل مختلف را نقد می کنند: مردم ایران ملت محتاط و ریسک پذیری هستند و به مسائل مختلف جدی نگاه می کنند.

در گذشته نسبت به مسائل پیرامون دقیق بودند و از آسمان و زمین اسطوره می ساختند.

ظهور مکاتب و جریان ها، مذهب و دین ناشی از تأمل ایرانی هاست که اتفاقاً خیلی هم کنجکاو هستند.

مردم ایران همیشه به دنبال شناخت زوایای قضایا هستند.

ایرانی ها میراث دار همان اقوامی هستند که جهان شناسی عمیق را در جهان خلق کردند.

زرتشت، میترایسم و پذیرش اسلام حکایت از این دارد که ایرانی ها یک نگاه عمقی به حوادث پیرامونی داشتند و جزر و مد تحولات را خیلی جدی می گرفتند.

هیچ گاه خسوف و کسوف در ایران یک امر عادی نبود و ده ها آیین، مذهب، سنت و رسوم به وجود آورد.

ساده ترین پدیده های طبیعی به آیین هایی تبدیل می شد که پشت سر آنها یک مبنای فکری وجود داشت.

او در عین حال رو آوردن به بیان مسائل اساسی کشور با نگاه طنز را مربوط به مشکلات یکی، دو دهه اخیر می داند و می گوید: اینکه نگاه طنزگونه ای به حوادث دارند یک جریان و موج کاذبی است که شاید در یکی، دودهه اخیر آغاز شده است.

البته می توان دلیل آن را یک مقدار به سهل انگاری و جدی نبودن مدیریت اجتماعی، فرهنگی و یک مقدار هم بسته بودن باب طنزهای واقعی اجتماعی و عدم تخلیه در جاهای دیگر دید.

جامعه ما به دلیل بسته بودن باب تخلیه روحی و روانی و شادی های اجتماعی گاهی در قبال حوادث بسیار جدی و مهم موضع طنز می گیرد و خودش را با آن مشغول می کند.

ولی از دیدگاه تبارشناسی مردم ایران بسیار جدی بودند و خالق تحولات بزرگ تاریخ هستند.

مردمی نیستند که با طنز تاریخ را تمام کنند.

گاهی حقایق تلخ را به زبان طنز بیان می کنند و با زبان طنز از کنار واقعیت های تلخ عبور می کنند.

این طنز حاوی معنا و تفسیرهای پنهان است.

نگاه واقعی یا طنز به حوادث کشور و مسائل پیرامون آن ارتباط مستقیمی با نوع زندگی مردم و واقعی یا غیرواقعی بودن آن دارد.

برخی بیان طنز مسائل مهم کشور را که با زندگی همه ارتباط مستقیم دارد کاهش فشار روانی می دانند و می گویند ایرانی ها استاد روایت بدترین شرایط به زبان طنز هستند.

دکتر اردشیر گراوند، جامعه شناس و استاد دانشگاه محدودیت ها را عامل گرایش به طنزپردازی در رویدادها می داند و معتقد است وقتی برای گفتن امور واقعی محدودیت باشد حرف های درست و واقعی در قالب طنز بیان می شود: وقتی در جامعه اشتغال و درآمد و تنظیم هزینه و درآمد بر اساس یک منطق باشد با زندگی واقعی روبه رو هستیم.

در این جامعه اساساً نگاه طنز به مسائل اساسی رخ نمایی نمی کند.

بررسی تاریخ نشان می دهد وقتی مردم با زندگی واقعی روبه رو نبودند به بیان مسائل و مشکلات با نگاه طنزآلود رو می آوردند و به همین دلیل همیشه شعرایی که طنازتر بودند بیشتر مورد توجه قرار می گرفتند.

بازتاب مسائل مهم به شکل طنز در فضای واقعی یا مجازی به دو دلیل است.

اول اینکه مردم با بیان طنز می خواهند خودشان را از فشاری که روی آنها است، نجات بدهند و دوم اینکه موضوعات چون بر اساس یک منطق واقعی نیست آن را به شوخی می گیرند.

پیگیری اخبار و بی تفاوت نبودن نسبت به اتفاق هایی که در کشور یا جهان می افتد یکی از ویژگی های بارز مردم ایران از گذشته تا به امروز است و همین بی تفاوت نبودن باعث شد ایران هیچ گاه مستعمره اروپا یا امریکا نشود.

دکتر موسوی هم در این باره معتقد است که امروز هم مردم ایران همان راه را با شرایط متفاوتی ادامه می دهند: مردم ایران برخلاف اقوام همسایه که خیلی نسبت به اتفاقات واکنش نشان نمی دهند و با آنها کنار می آیند بسیار حساس و پیگیر هستند.

به همین دلیل ایران هیچ گاه مستعمره کشور دیگری نشد و برخلاف هند و پاکستان و خیلی دیگر از کشورها اروپا نتوانست ایران را مستعمره کند.

در حالی که آن قدر وضعیت داخلی ایران خراب بود که اروپایی ها می توانستند کشور ما را به شکل نظامی کنترل کنند اما هیچ گاه نمی توانستند آن را به لحاظ اجتماعی کنترل کنند.

اگر هر روز ایرانی را در تاریخ بررسی کنیم متوجه می شویم که مسائل حول پاسداشت، نقد، نگرانی و تحلیل از یک وضعیت یا چیزهایی که امروز از آن به مخاطره زیستی یا حیاتی نام برده می شود می گذشت.

همین امروز را اگر در تاریخ قدیم ایران بررسی کنیم یک اسم و معنا یا رسم خاصی در آن وجود داشت.

درجایی خواندم ایرانی ها از هیچ روزی بدون اسم گذاری و تحلیل عبور نمی کردند.

یعنی حکما برای آن روز یک کشف یا اتفاق یا آیینی را وضع می کردند و همه اینها مهم است.

عناصر چهارگانه آب، باد، خاک و آتش در تاریخ ایران نماد بودند و مردم از شناخت آسمان و طبیعت به جامعه شناسی می رسیدند.

برای این مردم جزر و مدهای اجتماعی، سیاسی و نظامی و آمدن و رفتن لشکر و جابه جا شدن نیروها معنا داشت و هم مورد بحث و بررسی قرار می گرفت.

دکتر گراوند هم معتقد است توجه بیش از حد به سیاست باعث شده تا مردم همه مسائل و رویدادهایی را که در زندگی شان اثرگذار است، سیاسی ببینند: روحیه مردم ایران طنازی نیست بلکه آن قدر در امور واقعی سیر کرده اند که می توانند از امور غیرواقعی یک چیز خنده دار درست کنند.

توجه بیش از اندازه مردم به سیاست حکایت از این دارد که سیاست ساحت عظیمی از زندگی اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی آنها را دربرگرفته است.

نباید سیاست تا این اندازه همه ابعاد زندگی مان را دربر بگیرد.

اگر هم سیاستی وجود دارد باید در راستای حل مسائل اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی باشد ولی متأسفانه همه مسائل را در راستای سیاست پیش می بریم.

ملت ایران نمی خواهند سیاسی باشند اما آن قدر سیاست در همه ابعاد زندگی شان اثر گذاشته که اساساً چیزی غیر از سیاست نمی بینند.

انتهای پیام
کلید واژه ها: نفتکش - خلیج فارس - حفاظت از محیط زیست - رسانه ها - روزنامه ایران - آزاد - جومونگ - پرداخت - نفتکش کره ای - توقیف نفتکش - هوای پایتخت - کلاس آموزشی - گزارش - اتفاق - رسانه - نیروگاه ها - سوخت مازوت - فضای مجازی - سایت دیوار - کره جنوبی - محیط زیست - طرفداران - خلیج - فرماندهی - فارس - مردم - ناو جنگی - نظامیان - نیروگاه - نگهداری