اولین «فب ملی» میکرو نانو الکترونیک زیر ذره بین دانشجو / تکیه فناوران بر تجهیزات ایران ساخت، کشور را بی نیاز کرد

به گزارش سایت قطره و به نقل ازخبرنگار فناوری خبرگزاری دانشجو، وجود بیش از 100 دانشگاه و هزارو چندی دانشجوی نانو تکنولوژی در کشور و عدم وجود یک زیرساخت مناسب برای انجام فعالیت های پژوهشی در حوزه الکترونیک موجب شد تا گروهی از فناوران با تکیه بر توان داخلی در شرایط تحریمی به .

- اولین فب ملی میکرو نانو الکترونیک زیر ذره بین دانشجو / تکیه فناوران بر تجهیزات ایران ساخت، کشور را بی نیاز کرد " به منظور آشنایی بیشتر با اولین فب ملی میکرو نانو الکترونیک به بازدید از آن پرداختیم تا بیشتر با ویژگی ها و توانمندی های فناوران ایرانی برای این مجموعه آشنا شویم.

به گزارش سایت قطره و به نقل ازخبرنگار فناوری خبرگزاری دانشجو، وجود بیش از 100 دانشگاه و هزارو چندی دانشجوی نانو تکنولوژی در کشور و عدم وجود یک زیرساخت مناسب برای انجام فعالیت های پژوهشی در حوزه الکترونیک موجب شد تا گروهی از فناوران با تکیه بر توان داخلی در شرایط تحریمی به ایجاد فب میکرو نانو الکترونیک با تجهیزات ایرانی بپردازند.

بر این اساس اولین فب ملی میکرو نانو الکترونیک 29 آذر ماه 99 با حضور سورنا ستاری معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری افتتاح شد.

به منظور آشنایی بیشتر با این مجموعه به بازدید از آن پرداختیم، در این بازدید گروهی از اصحاب رسانه، حسین شکی مدیر عامل شرکت کارا پردیس و مجری و سازنده فب ملی نانو الکترونیک، مهدی ضیغمی مدیر گروه نوآوری و توسعه فناوری ستاد نانو و گروهی از فناوران حضور داشتند.

هزینه یک میلیون دلاری برای ساخت اولین فب میکرو الکترونیک حسین شکی مدیر عامل شرکت کارا پردیس و مجری و سازنده فب ملی نانو الکترونیک در این بازدید گفت: این فب به گونه ای طراحی شده است تا به حالت صنعتی و نیمه صنعتی باشد زیرا این فب در جهت توسعه فناوری و شتابدهی فناوری در حوزه الکترونیک ساخته شده است.

همچنین این فب در برخی محصولات همچون مپ خودرو و سنسور اکسیژن نیز قابلیت تولید محصول در مقیاس صنعتی را دارد.

بنابراین برنامه ریزی شده است تا علاوه بر تولید محصول در توسعه فناوری میکرو نیز فعالیت کنیم.

سازنده فب ملی نانو الکترونیک با اشاره به اینکه برای همکاری با شرکت ها چند مدل کاری دیده شده است؛ اظهار کرد: یکی از روش های همکاری در قالب شتاب دهنده است، به طوری که شرکت های نوپا می توانند در این جا بر روی ایده خود کار کنند.

همچنین شرکت های دانش بنیان می توانند از خدمات این مرکز بهره مند شوند و محصول مورد نظر خود را به تولید برسانند.

وی با اشاره به اینکه استارت تشکیل این ساختمان از سال 97 خورده است؛ تصریح کرد: فب با حمایت معاونت علمی و صندق نانو ایجاد شده است، در واقع ما در کشور هرگز این زیرساخت را برای استفاده عمومی نداشته ایم البته در حوزه نظامی وجود دارد، اما در دسترس پژوهشگران قرار نداشت به همین منظور به طراحی این فب اقدام کردیم.

هزینه برای ساخت فب میکرو نانو الکترونیک حدود یک میلیون دلار بوده است، در صورتی که در کشور های دیگر این فب با هزینه 30 میلیون دلار به بهره برداری می رسد.

خرید هر دستگاه معادل با هزینه ساخت تمام مجموعه فب الکترونیک است مهدی ضیغمی مدیر گروه نوآوری و توسعه فناوری ستاد نانو نیز در ادامه این بازدید گفت: برنامه ساخت فب از سال 93 آغاز شد، ولی ایده های اولیه این طرح مربوط به اوایل سال 90 می شود.

در جهان فب ها به خصوص در حوزه الکترونیک برای توسعه کاربرد از لب (آزمایشگاه) به سمت کارخانه شکل می گیرند.

وی ادامه داد: در حوزه های الکترونیک هم از دستگاه های پیشرفته و هم از دستگاه هایی که در آزمایشگاه دانشگاه ها عملاً وجود ندارد استفاده می کنند تا به دانشجویان، شرکت های تحقیقاتی و دانش بنیان ها کمک کنند؛ این امکانات فراهم می شود تا به شکل گیری و توسعه فناوری های های تک کمک شود.

ضیغمی افزود: شما اگر بخواهید فناوری های های تک توسعه دهید مجبورید چنین فب هایی را ایجاد کنید؛ از این طریق به دانشجویان و افرادی که به تحقیقات و تحصیلات در حوزه های های تیک علاقه مند هستند کمک می شود تا بتوانند با چنین دستگاه ها و زیرساخت هایی کار کنند.

ما تا کنون در ایران فب نداشتیم، اگر هم فبی وجود داشته در حوزه های نظامی است که دسترسی برای افراد عادی به هیچ وجه وجود ندارد و حتی شاید بسیاری از افراد از وجود آن آگاه نباشند.

مدیر گروه نوآوری و توسعه فناوری ستاد نانو ادامه داد: صاحب امتیاز فب ها در جهان منهای آمریکا و کشور های اروپایی در آسیا ژاپن، چین و کره است که به شدت در بحث فب های الکترونیک پیشرو هستند؛ برای تجهیز یک فب دولتی در خارج از شهر سئول بیش از 300 میلیون دلار سال ها پیش هزینه شده بود؛ دستگاه هایی از ژاپن و آلمان برای تجهیز این فب وارد کرد و در اختیار تیم های پژوهشی و شرکت های نوپا قرار داده بودند تا بتوانند صنعت را گسترش دهند.

این فب به قدری پیشرفته بود که به برند های سامسونگ و ال جی اجازه داده بودند تا تیم های RND آنها، زمان هایی که تیم های تحقیقاتی پشت این دستگاه ها کار ندارند قرار بگیرند و برای تولید نمونه اولیه در آنجا حضور داشته باشند.

در چین و ژاپن به وفور از این فب ها وجود دارد.

برخی از شرکت ها فب جدا برای خود دارند.

ضیغمی اظهار کرد: در ایران یک فاصله تاریخی در حوزه الکترونیک داشتیم، در این حوزه کار خاصی صورت نگرفته به جز شرکت پارس که زمانی هم خوب ایجاد شده و هم زیرساخت های خوبی ایجاد کرد، اما به طور کلی ما قدمی در این راه برنداشتیم و زیرساخت های مورد نیاز آن هم مهیا نبود.

وی افزود: چند استاد دانشگاه از جمله مهاجرزاده در دانشگاه تهران و رییسی استاد دانشگاه خوارزمی در سال های 80 الی 90 به خاطر تحصیلات و علاقه مندی خودشان شروع به ساخت دستگاه کردند و از آن ها برای رشد دانشجویان شان بهرهمند شدند.

این فب که در حال حاضر ساخته شده یک فب مقدماتی است، گرچه برای کشور ما و برای تیمی که آن را ساخته هزینه زیادی دربرداشته و کار سنگینی اجرا شده است، اما اگر قرار بود دستگاه هایی شبیه به این دستگاه هایی که در این نمایشگاه حضور دارند از خارج از کشور وارد شوند، هزینه واردات هر یک دستگاه با هزینه کل ساخت این ساختمان و تمام دستگاه های آن برابری می کرد؛ بنابراین شرایط واردات این دستگاه ها مهیا نبود، ضمن اینکه دستگاه های مذکور به قدری دقیق هستند که با توجه به تحریمی بودن آن ها اگر یکبار خراب شوند حتی امکان تعمیر آن ها وجود ندارد.

مدیر گروه نوآوری و توسعه فناوری ستاد نانو اظهار کرد: برای ساخت این فب و تجهیزات موجود در آن بالغ بر 45 میلیارد تومان هزینه شده است و همه این دستگاه ها تولید داخل هستند که به کمک محققان صورت گرفته است.

تنها نمونه خارجی یک دستگاه این نمایشگاه بین 2 تا 2.

5 میلیون دلار قیمت دارد؛ امکان واردات دستگاهی با این قیمت وجود ندارد ضمن اینکه احتمال خرابی هم وجود دارد؛ بسیاری از دستگاه هایی که در حوزه آزمایشگاه وارد شده اند در چنین شرایطی به سر می برند؛ یعنی خراب شده و حالا شرایط تعمیر آن ها مهیا نیست.

وی با بیان اینکه یک مزیت بزرگی وجود دارد و آن این است که یک فب برای نخستین بار در کشور ساخته شده که با همه کم و کاستی ها تمام تجهیزات آن ایرانی است و این کمک می کند که در ساخت فاز بعدی فب مشکلات کمتری وجود داشته باشد؛ تصریح کرد: نخستین قدم برای ایجاد یک فب احساس نیاز به پیشرفت است که به ساخت و توسعه دستگاه می انجامد؛ فب در واقع یک فرهنگ و ساختار است.

تجهیزات این فب در اختیار یک مجموعه قرار می گیرد تا مدیریت متمرکز داشته باشد و کمک کند به توسعه فناوری حوزه هایی نظیر میکروالکترونیک و نانوالکترونیک تا از یک جایی شکل بگیرد.

ضیغمی ادامه داد: در کشور در حوزه سنسور قوی هستیم، ولی در حوزه های مثل فناوری ترانزیستوری ضعیف هستیم و در این حوزه و حوزه های مشابه آن کار نکردیم؛ این فب به عنوان نخستین گام برای ایجاد این فرهنگ کمک می کند حتی اگر زمان بر باشد.

در این بین نکات دیگری وجود دارد از جمله اینکه این فب ممکن است به راحتی پر نشود تا اینکه دانشجویان و محققان در این مکان حضور پیدا کنند و پشت این دستگاه ها استارت کار تولید را بزنند تا نمونه اولیه ساخته و وارد برخی از صنایع شود.

در ادامه این روند محصولات می توانند جای برخی از مواردی که تا حالا وارد می شده استفاده شوند.

مدیر گروه نوآوری و توسعه فناوری ستاد نانو بیان کرد: طی کردن این روند به رشد بیشتر فب ها کمک می کند تا فناوری بومی شکل بیرد و خط صنعتی آن ایجاد شود؛ تا نقطه ایجاد نشود این موضوع هیچ وقت حل نمی شود؛ قبلاً اینطوری بوده که ما اگر سنسوری نیاز داشتیم به عنوان مثال از چین طراحی آن را درخواست می کردیم تا این کشور مسئولیت ساخت آن را برعهده گیرد و ما آن را خریداری کنیم؛ هیچ وقت این مسئله از پایه حل نشده بود به این دلیل که حل این مسائل سخت است، هم ساختن فب کار دشواری بود و هم مدیریت فکر پشت آن؛ اساساً کار توسعه فناوری کار زمان بری است که بسیاری از آدم ها نیز به آن علاقه ندارند این فب شروع خوبی است تا این زمینه فراهم شود.

علاوه بر آن، این مکان می تواند برای بسیاری از دانشگاه ها و شرکت های خصوصی گامی به منظور توسعه تکنولوژی باشد.

دانش طراحی گام مهمی در توسعه صنعت محسوب می شود که در این ساختمان فب امکان رقم خوردن آن وجود دارد.

وی در پاسخ به این سوال که این مرکز چطور می تواند ارتباط بین صنعت و دانشگاه را تقویت کند اظهار کرد: خیلی از دستگاه های معمولی حتی در دانشگاه ها وجود ندارد و دست دانشجو برای تحقیق و پژوهش بسته است.

این فب می تواند به طراحی بومی سنسور ها کمک کند و ادوات و زیرساخت های صنعت الکترونیک مثل ترانزیستور ها و مثال آن را مهیا کند تا کمکی به دانشجویان علاقه مند به این حوزه شده باشد؛ تعداد زیادی از بچه ها هستند که برای یادگیری در کشور های خارجی حضور پیدا و حتی سنسور تولید می کنند، اما موقع بازگشت به ایران مکانی برای ادامه راه آن ها وجود ندارد.

از مزایای این فب ایجاد فناوری هایی است که دستیابی به آن ها بسیار سخت است و علاوه بر این توان صادراتی را برای کشور مهیا می کند.

ضیغمی در پایان خاطر نشان کرد: این مرکز طی سال های آینده می تواند موجب راه اندازی 20 مرکز دیگر در سطح کشور شود تا ما بتوانیم در حوزه الکترونیک حرفی برای گفتن داشته باشیم.

اینکه افراد نسبت به وجود چنین مرکزی در ایران آگاه باشند بسیار مهم است و دولت باید سوبسیدی برای استفاده دانشجویان اختصاص دهد تا زنجیره استفاده از این مکان برای این قشر از افراد و محققان ارزان تر و آسان تر شود.

چهار اتاق فب الکترونیک چه تجهیزاتی دارد؟ مهدی اکبری دانش آموخته دکتری دانشگاه تهران و سازنده یکی از دستگا های این فب نیز در این بازدید حضور داشت.

وی با رونمایی از میکروسکوپ الکترون روبشی در این فب گفت: حدود 5 سال است که به صورت مستمر بر روی این پروژه کار کرده ایم.

قیمت جهانی ارزان ترین نوع این ماشین در اسفند ماه با دلار 12 هزار تومان 6 میلیارد تومان بود.

اما هزینه ای که ما برای فروش آن در نظر گرفته ایم 50 هزار دلار معادل با یک میلیارد و 500 هزار تومان خواهد بود.

اکبری درباره کارایی این محصول گفت: میکروسکوپ الکترون روبشی از برای دیدن ذرات بسیار کوچک با نور تا یک محدوده ای می شود پیش رفت، به همین منظور برای دیدن ذرات بسیار ریزتر به نور هایی نیاز میشود که طول موج کمتری دارند.

عمدتا از میکروسکوپ های الکترونیکی برای این فرایند استفاده میشود.

ما نیز به ساخت اسکنر الکترو ماکروسکوپ پرداختیم این اسکنر یک پرتو الکترونیکی بسیار نازک را تولید می کند و این پرتو بعد از این که نمونه را جاروب میکند همزمان یک سیگنال بازگشتی از نمونه را می فرستد و در تصویر نشان میدهد.

حدود یکسال دیگر زمان میبرد تا به محصول مورد اعتماد خود دست یابیم وجود دارد به طوری که دیگر نیاز به سرویس نگهداری نداشته باشد.

وی همچنین در بازدید از تجهیزات اتاق دیگر این فب گفت: اتاق لایه نشانی و لایه برداری با چند دستگاه کامل شده است، منظور از لایه نشانی این است که ما گاهی برای ساخت ادوات خود نیازمند این هستیم تا موادی را از یک تارگت برداریم و بر زیرلایه بنشانیم، برای این فرایند مکانیزم های مختلفی نیاز است؛ یکی از روش ها گرم کردن است که از طریق ماشین pvd انجام می شود.

ماشین دیگری نیز در این اتاق وجود دارد به نام کندوکاش که به وسیله آن مواد از روی تارگت از طریق پلاسما بلند می شوند.

ماشین سوم و چهارم نیز کوره هستند که به وسیله آن ها رشد اکسید و نفوذ را انجام میدهیم.

همچنین در این مکان ماشینی از خانواده svd وجود دارد که به کار های شیمیایی مپردازد.

علاوه بر دستگاه لایه برداری دستگاه زدایش نیز در این فب وجود دارد، و از معدود دستگاه هایی است که زدایش را با استفاده از یون های فعال انجام می دهد.

کلید واژه ها: الکترونیک - دانشجو - فعالیت های پژوهشی - فناوران - نانو - زیر ذره بین - فب ملی - تکیه بر توان داخلی - کشور - خبرگزاری - تکنولوژی - میکرو - ایران - اولین - دانشگاه - خبرنگار - زیرساخت - ذره بین - پژوهشی - فعالیت - فناوری - تکیه - گزارش - مناسب - توان داخلی - نیاز - آشنا - توان - حوزه - توانمندی