چین و آمریکای بایدن، تقابلی که ادامه خواهد یافت

در حالی که برخی از احتمال برقراری یک ماه عسل غیرمنتظره در روابط چین و آمریکا با روی کار آمدن بایدن خبر می دهند اما نگاهی به گسل های راهبردی بین طرفین نشان می دهد که حتی در صورت وقوع، - گروه بین الملل خبرگزاری فارس – مهدی پورصفا: در میانه تمام درگیری های انتخاباتی آمریکا که به پیروزی بایدن انجامید، گزارشی از سوی کمیته اطلاعاتی سنا منتشر شد که اخبار مرتبط با این رویداد در میانه تحولات سیاسی گم شد.

در جمع بندی این گزارش این گونه ذکر شده بود که تمرکز دستگاه های اطلاعاتی آمریکا بر موضوع تروریسم سبب غفلت از چین و تهدیدهای پیرامون آن شده بود.

البته از مدت ها قبل قدرت گیری چین و رشد اقتصادی این کشور به عنوان یک مشکل و نه تهدید ذکر می شد اما به تدریج و از آغاز دهه دوم قرن 21 با رشد اقتصادی چین، ورود آن به حوزه های گسترده فناوری و تقابل این کشور با متحدین آمریکا در دریای چین جنوبی، پکن از یک رقیب اقتصادی به یک رقیب راهبردی تبدیل شد.

در نهایت گزارش امنیت ملی آمریکا در سال 2017 رسماً چین را به عنوان یک تهدید جدی معرفی کرد.

تبعات این گزارش به خوبی در اقدامات دولت ترامپ منعکس شد.

بستن تعرفه های سنگین تجاری بر کالاهای چینی، تنبیه و تحریم شرکت های چینی فعال در حوزه های هایتک به خصوص اینترنت 5G همانند شرکت هوآوی و در نهایت بررسی طرح های جدی برای ممانعت از فعالیت سرمایه گذاران چینی که احتمال همکاری آنها با ارتش چین و نهادهای مرتبط می رود.

این به غیر از بازدیدهای پیاپی مقامات آمریکایی از تایوان است که سبب خشم و نارضایتی مقامات چینی می شود.

در این میان و با توجه به تحولات روی داده که مهم ترین آن شکست دونالد ترامپ" رییس جمهور آمریکاست، سؤال اصلی این است که آیا در زمان جو بایدن جانشین وی  شاهد بازگشت آرامش به روابط دو طرف خواهیم بود و یا سطح تنش و اصطکاک روند رو به افزایشی را طی خواهد کرد.

* چین ستیزی به روش آمریکایی در قرن نوزدهم چین ستیزی رویدادی بی سابقه در آمریکا نیست؛ در حقیقت سابقه آن به میانه قرن 19 میلادی باز می گردد، زمانی که قرار بود دو سوی آمریکا با خطوط آهن به یکدیگر وصل شود و 12 هزار کارگر چینی ستون فقرات نیروی انسانی لازم برای این کار را فراهم می کردند.

کارگران چینی بر خلاف سفیدپوستان سرکش بسیار حرف گوش کن بودند و با دریافت سهمیه تریاک روزانه خود تمام وظایف روزانه خود را به خوبی انجام می دادند.

با این حال زمانی که پروژه اتصال خطوط آهن به پایان رسید و چینی ها وارد بازار کار کارگران سفید پوست و همچنین رقابت بر سر اکتشاف طلا شدند، اعترضات به تدریج شروع شد.

اولین ایالتی که شروع به ممنوعیت فعالیت چینی ها کرد، کالیفرنیا بود؛ سرزمینی که نقطه ورود چینی ها به خاک آمریکا محسوب می شد.

به تدریج سایر ایالت ها هم به این قانون پیوستند و در نهایت در ماه مه 1882 قانون جلوگیری از ورود چینی ها به تصویب رسید.

این لایحه قرار بود 10 سال بر جای بماند ولی در سال 1892 تمدید شد و در 1902 دائمی شد.

این ممنوعیت تا سال 1943 و تا همپیمانی چین و آمریکا علیه امپراطوری ژاپن باقی ماند.

البته الان نه قرن 19 است و نه زمانی است که آمریکایی ها به راحتی بتوانند چین را از عرصه سیاسی و اقتصادی خود حذف کنند.

البته سیاست های دولت ترامپ در حال حرکت به این سمت بود.

نوعی هیستری کامل که قرار بود چین را به دلیل رشد اقتصادی وسیعش مجازات کند.

حتی در این میان هنری کیسینجر هم به زبان آمد و شرایط فعلی را همانند سال های قبل از جنگ جهانی اول دانست و این که ممکن است بار دیگر چنین نبردی میان چین و آمریکا روی دهد.

حالا مساله اصلی اینجاست که آیا بایدن یک ابزار جادویی برای حل مشکلات چین و آمریکا در اختیار دارد؟ * زمین سوخته برای دولت بایدن برای تعیین یک چارچوب دقیق برای تعریف مساله اول باید راهبرد اصلی دولت بایدن را در حوزه سیاست خارجی در نظر گرفت.

بایدن قرار است آمریکا را بار دیگر تبدیل به همان هم پیمان و قیم مهربانی کند که متحدانش انتظار آن را دارند.

کشوری که بتواند تکیه گاهی محکم برای ساختارهای بین المللی باشد تا حفاظت از آن ها نیز مقدور باشد.

در مورد چین ترامپ تقریباً عکس این راهبرد عمل می کرد.

از نظر ترامپ واشنگتن تنها باید منافع تجاری خود را در مقابل چین تأمین می کرد.

بر خلاف دولت اوباما، ترامپ آمریکا را از پیمان ترانس-پاسیفیک بیرون کشید.

پیمانی که قرار بود به آمریکا توانمندی تعیین رژیم جدید تجاری در بزرگترین منطقه اقتصادی دنیا را بدهد.

البته از دید ترامپ وی موفق بود.

واشنگتن توانست برنامه تولید گوشی های جدید چینی را با تحریم تحویل تراشه های پیشرفته مختل کند.

چینی ها را تشویق به واردات کالاهای بیشتر از آمریکا کرده و برخی شرکت های بین المللی را متقاعد کند که خطوط تولید خود را از چین به کشورهایی همچون هند و ویتنام منتقل کنند.

البته از نگاه دولت آتی بایدن سیاست های آمریکا همگی خطا بودند چرا که چین توانست بزرگترین منطقه آزاد تجاری را با توافقنامه جامع مشارکتی راهبردی اقتصادی آسیا و اقیانوسیه موسوم به آر سی یی پی را ایجاد کند.

تشکیل این منطقه تجاری بازتابی از 8 سال مذاکرات آرام چینی ها و در کنار آن بازیابی سریع اقتصادی این کشور از شیوع ویروس کرونا" بود.

در طرف مقابل آمریکا هنوز بر سر مسائلی همچون تعرفه واردات لبنیات از کانادا با دو شریک اصلی اقتصادی خود در پیمان نفتا درگیر است.

به این ترتیب دولت بایدن با چشم انداز امیدوارکننده ای در ابتدای دولت خود روبه رو نخواهد بود.

* چین یک گام در تجارت جلوتر است دولت بایدن در ابتدا و در تقابل با چین به دنبال این خواهد بود که بار دیگر جایگاه خود را در رژیم تجاری منطقه اقیانوسیه احیا کند؛ البته با توجه به شرایط پیش آمده چنین کاری به سهولت امکان پذیر نیست.

مساله مهم اینجاست که چین در حال تبدیل شدن به بازار جذابی است که هیچ کس نمی تواند از آن چشم پوشی کند.

رییس جمهور چین وعده داد که بازارهای این کشور آماده جذب کالاها و صادارات سایر کشورهاست و وعده یک بازار 22 تریلیون دلاری را در ده سال آینده داده است.

نکته مهم در تضمین این بازار رشد پایدار اقتصادی چین است که بر اساس برخی تخمین ها تا سال 2027 از آمریکا فراتر می رود.

به این ترتیب رشد اقتصادی کشور چین که جزو اهداف غیر قابل تخطی حزب کمونیست این کشور هم محسوب می شود به خودی خود در تقابل با راهبرد اصلی دولت بایدن محسوب می شود؛ مساله ای که رهبری آمریکا را در منطقه آسیا پاسیفیک هم زیر سؤال خواهد بود.

رشد فناوری در چین هم ماجرای دیگری است که انعطاف چندانی برای واشنگتن در مقابل پکن فراهم نمی کند.

برنامه ریزان دولتی در چین در ماه مه سال 2015 طرحی به نام صنایع کارخانه ای چین در سال 2025 را با هدف کمک به توسعه صنایع و فناوری های پیشرفته ارائه کردند که اهداف بلندپروازانه ای برای توسعه 10 صنعت در آن پیش بینی شده است.

با گذشت نزدیک به 5 سال آمریکایی ها خطر نزدیک شدن چین در حوزه هایی همچون بیوتکنولوژی، هوش مصنوعی، رباتیک، فناوری سایبری و اینترنت اشیا را به خوبی حس می کنند.

پاسخ دولت بایدن به این چالش مهم به احتمال زیاد سرمایه گذاری بیشتر در حوزه تحقیقات خواهد بود اما چین هم حریفی جدی است.

دولت آمریکا به احتمال زیاد تلاش خواهد کرد چینی ها را وادار به رعایت حقوق کپی رایت کند ولی واقعیت این است که دولت های گذشته توفیقی در این مسیر نداشته اند.

* تقابل نظامی و زخم های کهنه اوج گیری توانایی های نظامی چین نیز چالش دیگری است که واشنگتن در دوره بایدن با آن روبه رو خواهد بود.

چین به سرعت در حال توسعه نیروی دریایی خود برای مقابله با ناوگان آمریکا است.

به زودی سومین ناوهواپیمابر چینی به آب انداخته خواهد شد.

ارتش خلق چین در حال ترکیب توانمندی های خود در حوزه های موشکی، هوایی، دریایی و سایبری برای رسیدن به سطح بالاتری از آمادگی است.

موشک های هایپرسونیک، جنگنده های نسل 5، سامانه های ضد ماهواره و توانمندی های بالا در حوزه هوش مصنوعی تنها بخشی از ارکان جدید قدرت چین محسوب می شوند.

آمریکا امیدوار است با کم کردن تمرکز در سایر مناطق دنیا از جمله خاورمیانه و گسترش همکاری نظامی با رقبای منطقه ای چین از جمله ژاپن، هند و استرالیا، چین را گرفتار نوعی بن بست دریایی کند.

قدم های موثری نیز در این زمینه برداشته شده است.

برگزاری یک مانور مشترک دریایی بین 4 کشور فوق برای مقابله با توان دریایی چین، انعقاد یک پیمان نظامی با هند برای تجهیز این کشور در مقابله با چین و همچنین تبادل اطلاعات ضروری ماهواره ای با دهلی نو از جمله مهم ترین موارد است.

به نظر دولت بایدن نیز در تقابل نظامی با چین این مسیر را تعقیب خواهد کرد.

انتخاب احتمالی میشل فلورنوی به عنوان وزیر دفاع در دولت آینده بایدن بازتابی از همین نگاه است.

فلورنوی همانند مارک اسپر ، چین را بزرگترین چالش بلندمدت در مقابل سلطه آمریکا در سطح جهان می داند.

در قبال خاورمیانه هم، او در خصوص ترک این منطقه هشدار داده و حامی حضور مداوم اما محدودتر در آن است تا توانمندی بیشتری برای مقابله با چین فراهم شود.

هم اکنون نقطه اصلی تنش در تقابل چین و آمریکا جزایر دیابائو در دریای ژاپن و جزایر پاراسل و اسپراتلی در دریای چین جنوبی است.

هم اکنون چین در جزایر اسپراتلی تاسیسات راهبردی مستحکمی ایجاد کرده و آب های این منطقه را جزو مناطق حاکمیتی خود می داند، این در حالی است که واشنگتن ادعای چین را نادرست می داند.

در حال حاضر نیز نیروی هوایی آمریکا با پرواز مداوم بمب افکن های سنگین B-1B و B-52 در منطقه شناسایی هوایی این جزایر در حال یادآوری این نکته است که همچنان از توان لازم برای اعمال اراده نظامی خود برخوردار است.

* سه گانه تنش زا در مقابل چین و دولت بایدن با در نظر گرفتن موارد فوق می توان یک سه گانه از موارد اختلافی بین آمریکا و چین در دوره بایدن به تصویر کشید.

این سه گانه شامل رقابت بر سر رهبری اقتصادی و تجاری منطقه آسیا-پاسیفیک، رقابت بر سر فتح سنگرهای آینده فناوری و رقابت برای کسب دست بالای قدرت نظامی در مقابل یکدیگر می شود.

دولت آینده آمریکا تمایل زیادی خواهد داشت تا تنش های به وجود آمده بین دو کشور تا حدودی مهار شود چرا که دولت بایدن به دنبال مهار بیماری کرونا"، ترمیم جامعه دو دسته آمریکا و مهار تبعات اقتصادی ناشی از آن خواهد بود.

البته این آتش بس به احتمال زیاد چندان طولانی نخواهد بود و تنش ها بار دیگر بالا خواهد گرفت؛ اگرچه این بار شاید بایدن به جای تک روی در مقابل پکن به همکاری های گسترده با رقبای منطقه ای چین همانند کره جنوبی و ژاپن روی خواهد آورد.

البته چینی ها نیز چندان دست و پا بسته نخواهند بود و شاید برگه مهمی را در دوره بایدن رو کنند.

این برگه چیزی جز گشودن بازهای مالی و سرمایه ای چین نخواهد بود که به دلیل حجم گسترده این بازار اثری همانند زلزله بر روی قدرت مالی آمریکا خواهد داشت.

این که پکن این برگه را رو می کند یا نه به تحولات 4 سال آینده بستگی دارد.

انتهای پیام/  
کلید واژه ها: آمریکا - رشد اقتصادی - روابط چین و آمریکا - اطلاعاتی - بایدن - اقتصادی - خبرگزاری فارس - گزارش - تقابل - تهدید - میانه - بین الملل - دریای چین - کشور - گیری - خبرگزاری - تروریسم - راهبردی - برقراری - ماه عسل - دستگاه - گسترده - پیروزی - احتمال - فناوری - درگیری - رویداد - روابط - منتشر - تمرکز