بایدن اگر انتخاب شود به برجام برمی گردد/ ترامپ درباره توافق جدید با ایران جدی نبود

اگر ترامپ در مورد توافقنامه ای جدید با ایران جدی بود، می توانست از مشاوران و سیاستمداران مناسب استفاده کند.

او می توانست یک فرستاده یا نماینده ویژه برای ایران مشخص کند، - دیپلمات های توانمند و باتجربه ای بودند که گرایش جمهوری خواه دارند و تجربه های ارزشمند و موفقی در مذاکرات سیاسی ازجمله ارتباط با ایرانیان دارند.

" " به گزارش سایت قطره و به نقل ازجماران، روزنامه اعتماد به مناسبت پنجمین سالگرد امضای برجام مصاحبه ای داشته با باربارا اسلوین، پژوهشگر اندیشکده شورای آتلانتیک که در ادامه می آید: باربارا اسلوین، پژوهشگر اندیشکده شورای آتلانتیک از جمله کارشناسانی است که در تمام طول مذاکرات برجام، مسائل مرتبط با ایران را با دقت دنبال می کرد.

سال ها مطالعه، نگارش و مصاحبه در مورد ایران و برجام، برای او دلبستگی شدیدی به این توافق ایجاد کرده است.

او که در جوانی به عنوان خبرنگار در چین کار کرده است، می گوید که امیدوار است روزگاری ایران، مانند چین بتواند با کنار گذاشتن اختلافاتش با امریکا، در مسیر جهش اقتصادی قرار گیرد.

اسلوین، در نمایش بی علاقگی اش به دونالد ترامپ و سیاست هایش کاملا صریح است و می گوید که با تمام وجود امیدوار است دور دوم ریاست جمهوری ترامپ را نبیند.

در ادامه متن کامل گفت وگوی اعتماد را با باربارا اسلوین، پژوهشگر اندیشکده شورای آتلانتیک مطالعه می کنید.

به پنجمین سالگرد امضای برجام رسیده ایم.

فکر می کنید این سالگرد زمان جشن و شادی است یا سوگ برای فرصت های از دست رفته؟ فکر می کنم شرایط تلخ و شیرینی است.

می گویم دردناک اما در عین حال دلچسب چون برنامه جامع اقدام مشترک حقیقتا هم برای دیپلماسی ایران و دیپلماسی کشورهای امریکایی، اروپایی ها، روسیه و چین مفید بود، اما متاسفانه فرصت کافی برای اجرایی شدن به برجام ندادند؛ فقط 9 ماه اجرا شد که در واقع تا پیش از انتخاب دونالد ترامپ به ریاست جمهوری امریکا بود.

یکی از شعارهای محوری کارزار تبلیغاتی ترامپ وعده بیرون آمدن از برجام بود.

ترامپ می گفت که می خواهد در مورد توافقی بهتر مذاکره کند اما دیدیم که چنین چیزی صحت ندارد، بنابراین موقعیتی دردناک اما در عین حال دلچسب است، چراکه ما هنوز آن دستاورد را داریم، اما همزمان طرف های برجام و به خصوص مردم ایران به آن شکلی که پیش بینی اش را می کردیم ثمره آن را ندیده اند.

فکر می کنید چرا ترامپ و کابینه اش با برجام میانه خوبی نداشتند؟ در کتاب جان بولتون هم خواندیم که او و متحدانش در دولت می خواستند در صورت مذاکره ترامپ با مقام های ایران برای یک استعفای جمعی خبرساز آماده شوند.

اگر ترامپ قصد دارد با ایران سر میز مذاکره بنشیند، چرا نسبت به قرارداد یا مذاکره با ایران این قدر متناقض رفتار می کند؟ موضوعی که مطرح کردید، موضوعی پیچیده است.

بخشی از آن به آدم هایی مثل جان بولتون مربوط است که دیدگاه های شناخته شده و معینی دارند؛ او معتقد است ایران پای تعهداتش در مورد مسائل هسته ای نمی ایستد، به حکومت ایران اعتماد ندارد و فکر می کند تنها سیاست امریکا در مقابل ایران باید تحلیل بردن و درنهایت براندازی نظام باشد.

این دیدگاه بولتون است.

دونالد ترامپ دیدگاه های متفاوتی دارد؛ یکی از عقایدش این است که می تواند عملکرد بهتری نسبت به اوباما داشته باشد، این خودشیفتگی و تصورش که فکر می کند بهترین است، باعث شده از این لحاظ او را احمدی نژاد امریکا بنامیم.

علاوه بر مساله شخصیتی ترامپ، بخشی از سیاست هایش به مسائل داخلی امریکا مربوط می شود.

مسیحیان انجیلی و یهودیان راست گرای امریکایی به صورت گسترده از او حمایت می کنند؛ یهودیان راست گرای امریکایی هم حامی بنیامین نتانیاهو و حزب لیکود هستند و همان طور که می دانید بنیامین نتانیاهو یکی از مخالفان سرسخت برجام است.

در نتیجه ترامپ که از حمایت این افراد و گروه ها در کارزار تبلیغاتی انتخاباتی اش برخوردار است به آنها وعده داده بود از برجام بیرون بیاید و تحریم ها را دوباره بازگرداند و ایران را تحت فشار بگذارد.

بنابراین من فکر می کنم بخشی از انگیزه های ترامپ به سیاست های داخلی و وعده های انتخاباتی اش بازمی گردد و بخشی از آن به دیدگاه خودشیفته اش که فکر می کند بهترین مذاکره کننده است.

درست است که او وعده داده بود از برجام خارج شود و اما از طرف دیگر وعده داده بود که مذاکره بهتری انجام می دهد و به توافق بهتری می رسد.

با این حال کسانی مثل پمپئو و بولتون مامور انجام مقدمات مذاکره شدند، همه مان می دانیم اصولا مخالف مذاکره با ایران هستند.

من بارها در تحلیل هایم نوشته ام که اگر ترامپ در مورد توافقنامه ای جدید جدی بود، می توانست از مشاوران و سیاستمداران مناسب استفاده کند.

او می توانست یک فرستاده یا نماینده ویژه برای ایران مشخص کند، دیپلمات های توانمند و باتجربه ای بودند که گرایش جمهوری خواه دارند و تجربه های ارزشمند و موفقی در مذاکرات سیاسی ازجمله ارتباط با ایرانیان دارند.

مثلا زلمی خلیل زاد که نماینده ما در امور مربوط به افغانستان است.

او طی سال های گذشته تعاملات و گفت وگوهای بسیاری را با ایران ترتیب داده بود.

یا رایان کراکر، سفیر سابق مان در پاکستان، عراق و لبنان هم سال ها تجربه مذاکره با ایران را دارد.

در نتیجه اگر ترامپ جدی بود، فردی مناسب را به این مقام می گذاشت و به او اختیارات می داد.

اما متاسفانه، واقعا نمی دانم برای مذاکره ترامپ جدی است یا نه! شاید او معتقد بود که فقط خودش باید مذاکره کند یا فقط می خواست فرصتی برای گرفتن عکس با ظریف یا روحانی ایجاد کند تا نشان دهد دیپلمات، معامله گر و مذاکره کننده بزرگی است.

مذاکرات با کره شمالی ثابت کرد، نمی شود مذاکره ای موفق مبتنی بر فرصت عکس ایجاد کنید.

برای مذاکره به زمینه سازی نیاز داریم.

برجام بسیار زمان برد و ترامپ هم نمی تواند با یک حرکت، با یک بشکن زدن، به توافقی بهتر برسد.

بنابراین این سیاستی است که از همان آغاز محکوم به شکست بود.

خلیل زاد در برخی مذاکره هایش با طالبان درمورد افغانستان موفقیت هایی کسب کرد.

فکر می کنید در دور دوم ریاست جمهوری دونالد ترامپ، خلیل زاد به جایگاه دیگری ارتقا می یابد که بتواند اقدامی در مورد ایران پیش ببرد؟ با تمام وجودم امیدوارم دور دوم ریاست جمهوری ترامپ را نبینم.

بنابراین حتی نمی توانم تصور کنم که ترکیب کابینه احتمالی او چگونه خواهد بود و نمی خواهم در موردش فکر یا پیش بینی کنم.

درست است، اما می خواهم در مورد دور دوم احتمالی ریاست جمهوری ترامپ هم سوالاتی بکنم.

حتی نمی توانم تصورش را بکنم و اگر شما هم نظرسنجی های اخیر را نگاه کنید، می بینید که شانس پیروزی ترامپ در دور دوم ریاست جمهوری اش بسیار بسیار کم است.

ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان تا اواخر ماه گذشته معتقد بود ترامپ برای دور دوم رییس جمهور امریکاست.

ممکن است برخی از سیاست های ایران براساس دور دوم ریاست جمهوری ترامپ برنامه ریزی و پیش بینی شده باشند، نمی توان این احتمال را نادیده گرفت.

ببینید، باید برای بدترین آماده شوید اما امیدوار باشید بهترین اتفاق بیفتد.

من تصور می کنم ایران هم دقیقا با همین دیدگاه اقدامات تقابلی خودش را برای کاهش تعهدات برجامی تنظیم کرد.

ایرانی ها گام های حساب شده ای را برداشتند که در صورت انتخاب مجدد ترامپ به ریاست جمهوری برای مذاکره با او اهرم های فشار کافی داشته باشند و شاید اگر جو بایدن، رییس جمهور شود و احتمال بازگشت امریکا به برجام مطرح شد مجبور به دادن امتیازهای جدید نشوند.

دونالد ترامپ از هر جهت رییس جمهور افتضاحی است اما سوءمدیریتش در بحران کووید19 حجت را بر ما تمام کرد.

می دانید 130 هزار نفر بر اثر ابتلا به ویروس کرونا در امریکا از دنیا رفته اند.

اصلا نمی شود این عدد را هضم کرد.

در هشت سال جنگ ایران و عراق چه تعداد ایرانی جان خود را از دست دادند؟ 250 هزار نفر؟ ما در حال رسیدن به این تعداد مرگ بر اثر بیماری کووید19 در طول یک سال هستیم.

چون دونالد ترامپ با وجود اینکه مدیریت و واکنش ملی سازماندهی شده ای اتخاذ نکرد، اصرار دارد همه به محل کار یا به مدرسه و دانشگاه باز گردند طوری که انگار ویروسی مرگبار جان مردم کشورش را تهدید نمی کند.

این مساله و اقتصاد امریکا از مهم ترین مسائل هستند، چون ما هم اکنون در رکود اقتصادی به سر می بریم.

اینها مسائلی اند که تعیین کننده انتخابات هستند و همچنین باید به بی عدالتی نژادی و واکنش ترامپ به مرگ جورج فلوید و آن اعتراضات اشاره کنم، بنابراین نمی دانم با این وضعیتی که دچارش است چطور می خواهد معجزه کند و پیروز شود.

نظرسنجی ها اصلا به نفع او نیستند و از طرفی همین نظرسنجی ها شانس دموکرات ها را در به دست آوردن تمام کرسی های کنگره و کاخ سفید بیشتر و بهتر توصیف می کنند که به این صورت دست جو بایدن را در سیاست های داخلی و همچنین سیاست های خارجی بازتر می کند.

به این موضوع اشاره کردم چون می خواستم بپرسم در 40 سال گذشته مدام با تغییر رویکرد دولت های امریکا در قبال ایران در دوره دوم شان روبه رو شده ایم.

در این مدت چهار رییس جمهور دو دوره ای داشتید که هر کدام در دوره دوم ریاست جمهوری شان در مقابل ایران تغییر رویکرد دادند؛ ریگان، بوش، کلینتون و اوباما.

می خواهم بدانم از نظر شما آیا ترامپ از این سنت پیروی می کند یا برهم زننده آن است؟ موضوع پیچیده ای است.

می دانید که در دور دوم رییس جمهور دیگر نگران کارزار تبلیغاتی اش نیست، همین موضوع آزادی بیشتری به آنها می دهد به خصوص در امور مربوط به سیاست های خارجی.

من نمی توانم ذهن ترامپ را بخوانم ولی می دانم که نگرانی عمده اش در سیاست خارجی، چین و تجارت با این کشور است.

همچنین اینکه چطور مانع ورود خارجی ها به امریکا شود (می خندد) چون ظاهرا از مهاجرت چه قانونی باشد چه غیرقانونی نفرت دارد.

من خیال می کنم با این روند ادامه دهد.

و البته نقش ایران نیز پررنگ است چون شما هم انتخابات ریاست جمهوری در پیش دارید و اکثریت کرسی های مجلس تان در حال حاضر در دست تندروتر است که آنها هم خیلی مشتاق امتیازدهی برای مذاکره با امریکا نیستند بنابراین به راحتی نمی شود پیش بینی کرد.

از نظر من برجام آغازی برای به پایان رساندن رویارویی با امریکا بود و فکر می کنم این امر با انتخاب هیلاری کلینتون به ریاست جمهوری ممکن می شد؛ هنوز هم امیدوارم این موقعیت هنگام ریاست جمهوری جو بایدن فراهم شود.

ببینید، ایرانی ها، امریکایی ها را خیلی خوب درک می کنند ولی عکس این موضوع صادق نیست.

هیچ کدام از مقامات رسمی امریکا به ایران سفر نکرده اند.

بسیاری از مقامات رسمی ایرانی به امریکا سفر کرده اند، در آنجا درس خوانده اند و تجربه حضور در کشور من را داشته اند.

به نظرم وقتی افرادی مانند پمپئو می گویند هیچ تفاوتی نمی بینند، به این واقعیت اشاره می کنند که در نظام جمهوری اسلامی ایران، رهبری حرف آخر را می زند.

بنابراین برای آنها جناح های ایرانی هیچ فرقی ندارد.

اما من براساس تجربه دیده ام که واقعا تفاوت دارد.

کابینه روحانی به دلیل استفاده از افراد مناسب در جایگاه مقامات رده بالا، به شکل منحصر به فردی توانایی مذاکره با امریکا را داشت.

می دانید جواد ظریف نیمی از عمرش را در امریکا گذرانده است، او امریکا را درک می کند و نظام سیاسی امریکا را می شناسد.

همین ویژگی هایش او را به فردی شدیدا موثر بدل کرد.

اخیرا خبرهای نگران کننده ای درباره برجام و آنچه دموکرات ها در مورد سیاست امریکا در برجام فکر می کنند، می شنویم.

به تازگی آنتونی بلینکین که مشاور امور خارجه کمپین تبلیغاتی بایدن است، گفت بایدن همان رویکرد ترامپ را ادامه می دهد، مگر اینکه ایران به تعهداتش عمل کند.

نظر شما در این باره چیست؟ آیا همه دموکرات ها چنین رویکردی دارند؟ به نظرم راه حل واضح و آشکار است.

هر دو کشور به اجرای توافقنامه باز گردند.

اما سوال این است که این توافق چطور طرح ریزی و روند آن چطور کنترل می شود؟ بنابراین باید به توافق برسند که ایران اقداماتی را لحاظ کند و امریکا هم اقداماتی دیگر را.

ممکن است یک ماه یا بیشتر از این زمان ببرد اما فکر می کنم جو بایدن در مورد اینکه به توافق بازگردد بسیار شفاف است که به توافق برمی گردد، اما ایران هم باید به تعهدات خودش بازگردد.

مساله این است که چگونه این موضوع را سازماندهی کنیم.

اما در 41 سال گذشته اینکه کدام طرف باید نخستین گام را بردارد، اصلی ترین مساله میان تهران و واشنگتن بود و نه تنها باعث توافق نمی شد بلکه همین جوری وضع را بدتر می کرد.

ما توافق کرده ایم و برجام بسیار شفاف است و مساله فقط تعیین کردن ضرب الاجل ها برای طی کردن برخی گام هاست.

قبلا این کار را در برنامه اقدام مشترک (JPOA) یا توافق موقت ژنو در سال 2013 یا توافق لوزان و برنامه اجرا انجام داده ایم.

می دانید که امروز سالگرد اعلام برجام است، اما اجرای کامل آن تا 6 ماه بعد یعنی ماه ژانویه 2016 رخ نداد.

من تصور می کنم که اگر قرار باشد بار دیگر برای بازگشتن به همان توافق قبلی توافقی موقت انجام شود خیلی سریع تر می توان آن را برداشت.

گام هایی که ایران برای کاهش تعهدات خودش در برجام برداشته است خیلی کوچک تر هستند.

ایران برای بازگشت به تعهداتش فقط چند گام باید بردارد، مقدار کمی ذخیره اورانیوم ذخیره شده با غنای پایین است که باید از دست آن خلاص شود و چند سانتریفیوژ که باید جمع آوری کند یا غنی سازی در فردو را متوقف کند.

کلا سه یا چهار گام کوچک است که ایران باید بردارد و البته امریکا هم باید تعهد بدهد که کاملا تمامی تحریم های مربوط به برنامه هسته ای خود را بردارد؛ تحریم هایی که براساس برجام موظف بود کاهش دهد.

امریکا اگر اراده داشته باشد که به برجام برگردد می تواند چند اقدام حاکی از حسن نیت نشان دهد، صدور معافیت های تحریم صادرات نفت که فورا اجرا شوند.

اینها البته منوط به این هستند که بایدن به ریاست جمهوری انتخاب شود.

من می دانم که او اراده انجام این کار را دارد.

او سابقه طولانی در مشارکت در توافقنامه های کنترل تسلیحات دارد، به جز ایران با روسیه هم در دوره او مذاکراتی انجام شده است.

در نتیجه من تصور می کنم که ایرانی ها می توانند مطمئن باشند که اگر جو بایدن برنده انتخابات شود، امریکا به برجام باز می گردد.

یک سوال کوتاه دیگر، فکر می کنید تا زمان رییس جمهور بعدی در امریکا، یعنی 6 ماه دیگر برجام دوام بیاورد؟ امیدوارم و فکر می کنم که این گونه هم شود.

کلید واژه ها: ایران - شورای آتلانتیک - برجام - آتلانتیک - توافق - باربارا - پژوهشگر - مذاکرات - روزنامه اعتماد - مصاحبه - سیاستمداران - مناسب - ترامپ - شورای - توافقنامه - مورد - جدید - ایرانیان - دلبستگی - دیپلمات - فرستاده - ارزشمند - نماینده - روزنامه - استفاده - انتخاب - مناسبت - اعتماد - سالگرد - جمهوری