عزمی که «مهران» را به آغوش «میهن» بازگرداند

گرماگرم تیرماه، یادآور عملیاتی برای بازگرداندن جگرگوشه ای از مام میهن است.

عملیات کربلای 1 که هدفش بازپس گرفتن مهران بود و با وجود تمام محدودیت ها، - نتیجه ارزنده اش ماندگار تاریخ شد.

به گزارش سایت قطره و به نقل ازخبرنگار مهر"، گرماگرم تیرماه، یادآور عملیاتی برای بازگرداندن جگرگوشه ای از مام میهن است.

عملیات کربلای 1 که هدفش بازپس گرفتن مهران بود و با وجود تمام محدودیت ها، نتیجه ارزنده اش ماندگار تاریخ شد.

مهران به چنگال دشمن درآمده و با کمبود تجهیزات از یک سو و شرایط جغرافیایی از دیگرسو، راه ها بسته به نظر می رسیدند و صعب العبور، اما آن چه که به یاری کشور آمد و به آزادسازی مهران صورت گرفت چه بود؟ پرسش این جاست چه شد که عراق اندیشه تصرف مهران را در سر پروراند.

بعثی ها که مغموم و تحقیر شده از عملیات غرورآفرین والفجر 8 بودند، تمام توان خود را به کار بستند تا با انجام یک کار تبلیغاتی، پوششی برای شکست پیشین خود در والفجر 8 بسازند.

بنابراین تصرف شهر مرزی و کم دفاع مهران را دستور کار قرار دادند.

ارتش عراق، ساعت یک بامداد 27 اردیبهشت ماه 1365 در منطقه مهران دست به تهاجم زد، شهر، حومه آن و برخی از ارتفاعات منطقه را تصرف کرد.

این در حالی بود که رزمندگان کشورمان همچنان در منطقه فاو نیز با دشمن درگیر بودند.

با تصرف مهران در عراق می کوشید با ادامه عملیات های خود، نقاط دیگری را تصرف کند.

ادامه چنین وضعیتی می توانست عواقب وخیمی را هم به لحاظ نظامی و حتی سیاسی برای جمهوری اسلامی ایران به دنبال داشته باشد.

بر همین اساس، برای مقابله با حرکت جدید عراق، انجام عملیات برای آزادسازی شهر مهران و ارتفاعات آن مورد تاکید قرار گرفت.

آزاد سازی مهران به دستور مستقیم حضرت امام خمینی (ره) فرمانده کل قوا، انجام می شد.

نقش نیروی هوایی و پدافندی ها در این کارزار دشوارتر و سرنوشت سازتر از هر زمان دیگری بود؛ عراق بازتوان یافته با قدرت هوایی قبراق بر وزن حملات هوایی اش می افزود این حملات اما در حالی اتفاق می افتاد که تجهیزات، خلبانان و پدافندی های خسته از جنگ و کمبودهای روزافزون، از جان مایه می گذاشتند تا بر آسمان آبی ایران لکه ای نیفتد.

راهبرد پدافند متحرک در جریان عملیات والفجر8 با ابتکار شهید منصور ستاری راه تازه ای فراروی دفاع هوایی کشور هموار شد.

در سال های میانی دفاع مقدس، با تجهیزاتی که دشمن از غرب و شرق دریافت می کرد این امکان را یافته بود که در صورت قفل کردن رادارهای پدافندی روی جنگنده، رادار را از بین ببرد.

این موضوع مشکلات زیادی را در شناسایی و مقابله با حملات دشمن به وجود آورده و عملاً سیستم پدافندی کشورمان را از کار انداخته بود.

ستاری چندین شیوه را همزمان به مرحله اجرا در آورد.

یکی از ابتکارات شهید ستاری در دوران دفاع مقدس، آن بود که طرح خاموش بودن رادار جستجوی هاوک را به اجرا گذاشت.

مشکل آن بود که در زمان حمله این رادار به دلیل کارکردی که داشت، خیلی زود مورد توجه قرار می گرفت و از سوی دشمن تلاش می شد تا خیلی سریع مورد هدف قرار گیرد.

رادار بندر امام خمینی (ره)، جایی بود که طرح نوآورانه امیر سرلشکر شهید ستاری به کمک جنگ افزارهای راداری و پدافندی آمد.

ایده ای که فرمانده بیان کرد، در نگاه نخست عملیاتی به نظر نمی رسید اما با توضیحات دقیقی که ستاری از چگونگی انجام کار ارائه کرد، این طرح عملیاتی شد.

بر اساس طرح زمان بندی به مجرد کشف هواپیما، دستور خاموش کردن رادار مادر را به صورت لحظه ای صادر می کرد.

در این شرایط با روشن شدن رادار جستجو و ره گیر هاوک و مشخص شدن سمت و زاویه، عملاً این امکان را که دشمن بتواند با شناسایی رادار مادر، تهدید اولیه هواپیماهایش را از بین ببرد، سلب می کرد.

عملیات والفجر 8 نیز با همین روش به یکی از افتخارآفرینان تاریخ دفاع مقدس بدل شد و پدافندی ها توانستند بیش از 70 فروند هواپیما و بالغ بر 10 فروند بالگرد دشمن ساقط کنند.

آغاز عملیات بازپس گیری شهر مرزی مهران و سلسله ارتفاعات قلاویزان و دستیابی به مرز و تأمین کل منطقه مهم ترین هدفی بود که در این عملیات دنبال می شد.

راهبرد دفاع متحرک، بعد از بازپس گیری منطقه والفجر 9 در منطقه چوارتا که اسفندماه سال 1364 آغاز شد، 27 تیر ماه 1365، با آزادسازی مهران به اوج خود رسید و با ضربه سختی که دشمن در جریان این آزادسازی متحمل شد، پایان یافت.

شرایط دشوار و تلاش ناتمام هوای گرم منطقه که هم مرز با عراق بود، همچنین وجود ارتفاعات قله کله قندی معروف در جوار خوزستان بود، شرایط را برای استقرار سایت های پدافندی هاگ و رفت و آمدها دشوار ساخته بود.

مقر قرارگاه پدافند هوایی رعد در دشت مهران محل برنامه ریزی ها برای عملیات مهران بود.

سرهنگ خلبان عباس بابایی فرمانده قرارگاه رعد و سرهنگ براتعلی غلامی فرمانده عملیات پدافندهوایی قرارگاه رعد، محمد شیبانی فرمانده مرکزپشتیبانی قرارگاه و رشید قشقایی فرمانده مهندسی رزمی همه موارد را بار دیگر بررسی کردند.

سرهنگ ستاری هم نکاتی را در این جلسه مطرح کرد به به محل یابی و چگونگی نصب رادار هاگ در ارتفاعات بر می گشت.

شهید بابایی معاون عملیات نیروی هوایی بود که عملیات آزادسازی مهران را در بخش هوایی مدیریت می کرد.

او نصب رادار را در کببرکوه مشرف به دشت مهران، پیشنهاد داد و با وجود این که فرصت اندک بود، تأکید و اصرار کرد که این رادار هرچه سریع تر باید آماده شود.

طرح جدید سرهنگ ستاری درباره کمین در داخل پستی و بلندی ها مطرح شد و مورد استقبال قرار گرفت.

بر اساس این طرح، تجهیزات پدافندی در دره ها کمین می کردند تا ضمن این که از حملات مصون می مانند، اجازه بمباران ها را از دشمن سلب کنند.

بر همین اساس، محل های خاصی مشخص شد تا تجهیزات متفرق از یکدیگر و به شکل پراکنده، مستقر شوند.

این راهبرد، که بر اساس شناخت کامل ستاری از جغرافیای ناهموار و کوهستانی منطقه پیشنهاد شده بود، اثرمند افتاد و در جریان عملیات مهران، کاربرد خود را برای هدف قرار دادن جنگنده های دشمن نمایان کرد.

ستاری همواره دنبال شرایط دشمن در زمین وآب وهوا و اقلیم، همچنین برای او ورود و خروج دشمن از محل های گوناگون اهمیت داشت؛ بر مبنای همین داده ها، طرح های خود را ارائه می داد.

بدین ترتیب، تجهیزات مهندسی و وسایل پشتیبانی در دره قوچعلی شهر ایلام، محلی که هوا نیروز ارتش نیز در آنجا مستقر بود قرار گرفتند.

این کار پس از آن صورت گرفت که بازدیدهای میدانی از منطقه با حضور سرهنگ ستاری و سرهنگ بابایی انجام می شد.

در نهایت محلی که اوایل جنگ تحمیلی به صورت سنگرهای اجتماعی ساخته شده بود، انتخاب و نفرات را برای تجهیز و آماده سازی محل استقرار انتخاب شدند.

سرهنگ همافر حسین فاجانی برای سامان دادن مخابرات نیز از راه رسید و ارتباطات مخابراتی را عملیاتی کرد.

فاجانی یکی دیگر از افسران کارآزموده نهاجا به شمار می رفت که خدمات فراوانی در جنگ تحمیلی ارائه داده بودند و برای یاری رسانی به میدان آمدند.

آغاز نبرد با آغاز عملیات مهران، این شهر از دست منافقین و صدامیان بازپس گرفته شد.

27 اردیبهشت ماه و با پایان یافتن موفقیت آمیز عملیات، شهید ستاری و جمعی از دست اندرکاران پدافندی مصادف با سال روز میلاد حضرت امام رضا (ع) به اتفاق آیت الله هاشمی رفسنجانی شرف یاب حضور حضرت امام خمینی (ره) شدند.

خلبانان نیروی هوایی ارتش در این عملیات حدود 40 سورتی پرواز داشتند که این رقم در آن زمان و شرایط با رشادت و از خودگذشتگی مردان پدافندی نیروی هوایی در کنار دیگر نیروها، اثرمند افتاد و مهران به آغوش میهن بازگشت.

امیر سرلشکر شهید منصور ستاری، پانزدهم دی ماه 1373 همراه با جمعی از فرماندهان نیروی هوایی در سانحه هوایی نزدیک اصفهان به درجه رفیع شهادت نائل آمد.

کلید واژه ها: مهران - عملیات - عملیاتی - محدودیت - ماندگار - کربلای - میهن - بازپس - تاریخ - آزادسازی - خبرنگار - اندیشه - راه ها - چنگال - تحقیر - گزارش - شرایط - کمبود - شکست - کشور - یاری - بسته - پرسش - صورت - عراق - توان - دشمن - تصرف