عنبرنسارا و درمان، از مشروطه تا الان

علی اکبر دهخدا در یکی از مقالات چرند و پرندش در هفته نامه صوراسرافیل که در سال 1325 منتشر می شد، باورهای خرافی روزگار خود از جمله چشم زخم و شور بودن چشم را که موجب بروز بیماری و اتفاقات شوم برای دیگران می شود، - به شدت به باد انتقاد گرفته است.

این ادیب و روزنامه نگار عصر مشروطه در این مقاله که متن آن در زیر می آید، تأسف و ناراحتی خود را از سطح فرهنگی جامعه بروز می دهد و گله های طنزآلود و پرکنایه، بیان می کند که چطور مردم به جای مراجعه به اطباء حاذق، ترجیح می دادند که به رمّال و جن گیر روی آورند یا عنبرنسارا دود کنند یا در چشم بریزند.

شاید در روز و روزگاری که برای مقابله با ویروس کرونا، دود کردن عنبرنسارا یا مالیدن روغن بنفشه یا خوردن الکل صنعتی رایج است! خواندن مقاله پردرد دهخدا، سرشار از ناگفته ها باشد.

مکتوب یکی از مخدرات ای کبلا دخو! خدا بچه های همه را از چشم بد محافظت کند.

خدا این یکی یکدانه مرا هم به من زیاد نبیند.

آی کبلایی! بعد از 20 تا بچه که توی گور گذاشتم اول و آخر همین یکی را دارم که آن را هم باباقوری شده ها، چشم حسودشان بر نمی داره که ببینندش.

دیروز بچّم صاف و سلامت توی کوچه ورجه ورجه می کرد.

پشت کالسکه سوار می شد.