«محمد قاضی» فراتر از مترجمی

استاد محمد امامی قاضی که بعدها به محمد قاضی شهرت یافت در مرداد سال 1292 در مهاباد به دنیا آمد؛ وی آموختن زبان فرانسه را در زادگاه اش مهاباد و نزد شخصی به نام گیوم مکریانی ، از کردهای عراق آغاز کرد.

قاضی در سال 1308 به تهران رفت و در سال 1315 از دارالفنون در رشته ادبی دیپلم گرفت و در سال 1318 دورهٔ دانشکده حقوق دانشگاه تهران را در رشتهٔ قضایی به پایان برد؛ او در طول این دوران همیشه جزو بهترین شاگردان زبان فرانسه بود.

قاضی در مهر 1320 به استخدام وزارت دارایی درآمد و از ابتدای دههٔ 1320 با ترجمهٔ اثری کوچک از ویکتور هوگو به نام کلود ولگرد ، نخستین قدم را در راه ترجمه برداشت و پس از آن 10 سال ترجمه را کنار گذاشت.

در سال 1329 پس از صرف یکسال و نیم وقت برای ترجمهٔ جزیره پنگوئن ها اثر آناتول فرانس، به زحمت توانست ناشری برای این کتاب پیدا کند اما سه سال بعد که این اثر انتشار یافت، به دلیل شیوایی و روانی و موضوع متفاوت کتاب، آناتول فرانس از ردیف نویسندگان بی بازار که کتابشان را در انبار کتاب فروشان در ایران خاک می خورد بیرون آمد.

در سال 1333 کتاب شازده کوچولو نوشتهٔ سنت اگزوپری را ترجمه کرد که بارها تجدید چاپ شد، محمد قاضی با ترجمهٔ دورهٔ کامل دن کیشوت اثر سروانتس در سال های 1336 تا 1337 جایزهٔ بهترین ترجمهٔ سال را از دانشگاه تهران دریافت کرد.