نقادی و نقدپذیری در جامعه اسلامی از جایگاه ویژه ای برخوردار است، چرا که هدف اصلی نقد در گفتمان انقلاب اسلامی، اصلاح جامعه جهت تحقق تمدن اسلامی است، - بر این اساس نقد و انتقاد محدود به یک جریان سیاسی و فرهنگی نیست، بلکه به پهنا و گستردگی ابعاد زندگی فردی، سیاسی، اجتماعی و علوم بشری است.
زهرا عباسپور، فعال فرهنگی در یادداشتی نوشت: با پایان مهلت ثبت نام کاندیداها و مشخص شدن چهره نهایی نامزدهای انتخاباتی مجلس شاهد نقدهای فردی، رویکردی و جریانی زیادی هستیم که می تواند هم مخرب و بازی با حیثیت و آبروی افراد باشد و هم به فرمایش امام راحل سازنده و لازمه اصلاح امور شود.
بر این اساس بدیهی است نقادی و نقدپذیری در جامعه اسلامی از جایگاه ویژه ای برخوردار است، چرا که هدف اصلی نقد در گفتمان انقلاب اسلامی، اصلاح جامعه جهت تحقق تمدن اسلامی است، بر این اساس نقد و انتقاد محدود به یک جریان سیاسی و فرهنگی نیست، بلکه به پهنا و گستردگی ابعاد زندگی فردی، سیاسی، اجتماعی و علوم بشری است.
جهت رسیدن به چنین هدف والایی بررسی نگاه دینی و امامین انقلاب در این خصوص راه گشا است: شروع نقد از خودمان باشد: نقد درونی باعث می شود صرفا دیگران را دچار ضعف و کاستی ندانیم و بنابراین تحمل کاستی های دیگران در عرصه های سیاسی و اجتماعی طبیعی تر به نظر برسد و متعاقبا میل به رشد فردی و کمک جمعی جهت اصلاح امور افزون می شود.
کسی از نقد مبرا نیست: امیرالمومنین(ع) در این خصوص می فرمایند پس از گفتن حق یا رایزنی در عدالت باز نایستید که نه من برتر از آنم که خطا کنم و نه در کار خویش از خطا ایمنم مگر که خدا مرا در کار نفس کفایت کند که بر من تواناتر است.
انتقاد مبتنی بر ارائه راه حل باشد: با بررسی آیه 29 تا 28 سوره عنکبوت و نهی حضرت لوط از عمل زشت آن مردان با ارائه راه حل ازدواج با دخترانش همراه است در می یابیم که نقد و گفتن کاستی ها بدون ارائه راه حل ناقص و ابتر است.
استفاده از پرسش در نقد: از آنجایی که هدف نقد بیان حقیقت و آگاه کردن مخاطب است، شیوه سؤال و طرح پرسش می تواند ناقد را در رسیدن به هدف خود بیشتر نزدیک سازد، چرا که زمینه تفکر و اندیشیدن را فراهم می آورد.
دلسوزانه بودن نقد: نقد هرچه صمیمانه تر و خودمانی تر باشد و در مرحله اول به خود فرد ارائه شود آسیب کمتری را به دنبال دارد و آبروی افراد حفظ شده و زمینه لجاجت و کینه را از بین می برد.
به فرموده امام راحل(ره) در انتقادها مواظب باشید با حیثیت و آبروی افراد بازی نکنید و کسی را از موقعیت و مسؤولیتی که دارد، فرو نیفکنید، انتقاد آزاد است به اندازه ای که نخواهد کسی را خفیف یا یک گروهی را از صحنه خارج کند.
نقد مبتنی بر علم و اشراف به موضوع باشد: یکی از اصول مهم نقد که متأسفانه مخصوصا در موضوعات اجتماعی و سیاسی رعایت نمی شود، علم شناخت نسبت به موضوع است، چنانچه خداوند در آیه 36 سوره اسرا می فرماید: از آنچه بدان آگاهی نداری پیروی نکن، چرا که گوش و چشم و دل همه مسؤول هستند.
در آیه 119 سوره انعام نیز این چنین می فرماید: بسیاری از مردم به خاطر هوی و هوس و بی دانشی دیگران را گمراه می سازند و پروردگارت تجاوزکاران را بهتر می شناسد.
امام خمینی(ره) در این خصوص می فرمایند: تقاضا این است که تا قبل از آشنایی به مسائل به اشکال تراشی و انتقاد کوبنده و فحاشی برنخیزید.
داشتن قابلیت روحی: بر اساس آموزه های دینی کسی که قابلیت پذیرش حقیقت را ندارد، هرجا میان قبول حقیقت و منافع و وابستگی هایش دچار تعارض شود حق را رها کرده و مصر بر اثبات تعلقات خاطر خود است.
امام صادق (ع) می فرمایند: از ویژگی های نادان این است که با آنچه درک نمی کند می ستیزد.
بر این اساس نقد و انتقاد در این برهه ی حساس امری پسندیده است در صورتی که مبتنی بر اصول و روش های فوق باشد که اصلاح فرد و جامعه را به دنبال دارد.
انتهای پیام/ 70051
کلید واژه ها: اسلامی - جامعه اسلامی - جامعه - نقد و انتقاد - تمدن اسلامی - فرهنگی - نامزدهای انتخاباتی - سیاسی - اصلاح - گفتمان - انقلاب - انتقاد - مهلت ثبت نام - کاندیداها - ویژه - تمدن - تحقق - اجتماعی - ثبت نام - سازنده - پایان - زندگی - مجلس - بازی - زهرا - فعال - چهره - مهلت - علوم - امام
