16 آذر چرا روز دانشجو شد؟

روز دانشجو، در ایران به 16 ماه آذر اطلاق می شود، این روز به یاد سه دانشجو مصطفی بزرگ نیا، احمد قندچی و مهدی شریعت رضوی که هنگام اعتراض به دیدار رسمی ریچارد نیکسون معاون رییس جمهور وقت ایالات متحده آمریکا و همچنین از سرگیری روابط ایران با بریتانیا، - در تاریخ 16 آذر 1332(حدود چهار ماه پس از کودتای 28 مرداد همان سال) در دانشگاه تهران کشته شدند، گرامی داشته می شود.

در دههٔ 1320 و اوایل دهه 1330، پس از سقوط حکومت رضاشاه پهلوی و ایجاد فضای بازتر، فعالیت های سیاسی در بین دانشجویان دانشگاه تهران که تنها مؤسسه مدرن آموزش عالی آن زمان در ایران بود، بسیار افزایش یافت.

در این دوران حزب توده، از نفوذ بسیاری در بین دانشجویان برخوردار بود چنان که بنا به گزارش سایت قطره و به نقل ازهای مختلف، بیش از نیمی از دانشجویان دانشگاه تهران عضو یا هوادار این حزب بودند.

اما در دوران نخست وزیری محمد مصدق و افزایش محبوبیت جبههٔ ملی در اوایل دهه 1330، محوریت این حزب در دانشگاه به چالش کشیده شد.

پس از وقوع کودتای 28 مرداد 1332، سازمان های سیاسی تشکیل دهنده جبهه ملی، برای دوره کوتاهی در یک ائتلاف ضعیف، تحت نام نهضت مقاومت ملی به مقاومت سیاسی دست زدند و تظاهرات ها و اعتصاب های پراکنده ای در پاییز همان سال در دانشگاه تهران و همچنین بازار، از جمله در تاریخ 16 مهر و 21 آبان، در اعتراض به محاکم