به مناسبت سالروز شهادت میرزا تقی خان فراهانی آیا نگاه امیرکبیر به �نوسازی� در ایران برون زا بود؟

امیرکبیر از جمله اولین مصلحین ایرانی بود که در قیاس میان ایران و غرب، به عقب ماندگی ایران پی برد.

حال سؤال این است که راهکارهای وی برای خروج از عقب ماندگی، - بر داخل کشور استوار بود یا به خارج؟ آیا وی به دنبال نوسازی از درون بود یا از بیرون؟ میرزا تقی خان امیرکبیر را باید متأثر از مکتب قائم مقام ها (میرزا عیسی و میرزا ابوالقاسم) برای نوسازی در ایران برشمرد.

مکتبی که نوسازی را براساس عدم اعتماد به بیگانه، در عین بهره گیری از تجربه های علمی و فنی اروپا و ممالک شرقی و حفظ استقلال و جلوگیری از نفوذ و توسعه طلبی قدرت های بیگانه، به خصوص روس و انگلیس در ایران، جایز می شمرد.

امیرکبیر یکی از پیشگامان نوسازی ایران با تکیه بر استقلال و اندیشه ی داخلی و بدون وابستگی سیاسی به قدرت ها به شمار می رود.

براساس این اندیشه، علم میراث مشترک بشری است؛ به گونه ای که می توان در عین برخورداری از تجربه ی ترقی دیگران و با تکیه بر امکانات داخلی، از وابستگی سیاسی به آن ها دور ماند.

نماد این قدرت ها در دوره ی امیرکبیر، روس و انگلیس بودند که همواره در رقابت با هم، در پی گسترش نفوذ خود در ایران برمی آمدند.

روشی که امیرکبیر متأثر از قائم مقام در پیش گرفته بود، بعدها موازنه ی منفی نام گرفت.