علی آرامجو بررسی روند مطالعات نقشبندیه در غرب و روسیه

طریقت صوفی نقشبندیه که به سبب ماهیت و عملکرد خاص اعتقادی و سیاسی اش، در چند سده اخیر مورد توجه شرق شناسان بوده است.

- چکیده طریقت صوفی نقشبندیه که به سبب ماهیت و عملکرد خاص اعتقادی و سیاسی­اش، در چند سده اخیر مورد توجه شرق­ شناسان بوده است در حال حاضر نیز به عنوان پدیده­ای زنده و تأثیرگذار، موضوع ویژه­ای برای پژوهش در محافل علمی و سیاسی غرب به شمار می­آید.

روند مطالعات غرب در این باب، بنا بر سیاست­ ها و راهبردی­ های دول غربی در شرق، در دوره­ های مختلف و همچنین در پی تحولات علمی- فرهنگی آن ها، تغییر و تحولاتی را از سر گذرانده است.

بنا بر یافته­ های پژوهش حاضر، اگرچه تا نیمه نخست قرن نوزده اطلاعات غرب در باب طریقت صوفی نقشبندیه بسیار کلی و آشفته بود اما در پی شکل­ گیری و توسعه علایق و منافع کشورهای غربی در شرق و نمودار شدن نقشبندیه به عنوان سردمدار برخی مقاومت­ های محلی، وضع تغییر کرد.

چالشی که نقشبندیه آسیای مرکزی، برای قدرت روزافزون روسیه در آن منطقه ایجاد می­ کرد، موجب شد تا در آثار نویسندگان روسی، با نوعی تعصّب و یکجانبه نگری به آن ها پرداخته شود.

در قرن بیست و به دنبال شکل­ گیری شوروی این وضع ادامه یافت.