مفهوم آزادی در اندیشه ی شهید بهشتی تسلط انسان بر ساختن خویش

مقوله ی آزادی در اندیشه ی شهید بهشتی به عنوان یک رکن اساسی مطرح می شود و شهید بهشتی نقطه ی حرکت خود را همین مفهوم قرار می دهد.

اما تلقی وی از آزادی تفاوت بسیاری با آزادی غربی دارد و از سوی دیگر، - به جبر مارکسیستی نیز پاسخ می دهد.

در پاسخ به چیستی آزادی و فضاهای گوناگون آن، آثار متنوع و متعددی به نگارش درآمده است.

اما این پرسش جای طرح و بررسی دارد که چرا هنوز بشر به برداشت واحد و تفسیر واحد و مورد پذیرش همگان از آزادی دست نیافته است و تلقی های گوناگونی از آزادی وجود دارد.

تنوع و تعدد بحث از آزادی و ابعاد مختلف آن از آن روست که هر اندیشورزی با توجه به پیش فرض ها و مسلک و مرام خویش به تعریف این واژه ی مهم و اساسی در زندگی بشر پرداخته و شاخص های ویژه ای برای آن برشمرده است.

به نوشته ی آیزایا برلین، در تاریخ بشر، همه ی اخلاقیون آزادی را ستوده اند؛ اما معنای آزادی نیز مانند کلمات خوشبختی، خوبی، طبیعت و حقیقت به قدری کشدار است که با هرگونه تفسیری جور درمی آید.

(1) آزادی در ادبیات اسلامی نیز دارای جایگاه ویژه ای است.

واژگانی نظیر حریت و اختیار، در ادبیات کلاسیک اسلامی به جای آزادی به کار برده می شدند.

عموم بحث های ارائه شده در این زمینه، در متون اسلامی از سوی فقها ارائه می گردد.