بررسی عوامل تأثیرگذار بر معرفت دینی - بخش دوم و پایانی نقش اعمال در معرفت دینی

ساختار جسمی انسان و عملکرد آن در تعقل و اعمال انسان اعم از اعمال نیک و بد نیز در تولید معرفت، حفظ و ثبات آن یا تغییر و زوال معرفت نقش مهمی ایفا می کنند.

-   2.

عوامل قلبی مقصود از عوامل قلبی، آن دسته از عوامل تأثیرگذار بر معرفت دینی است که طبق ادبیات دینی با قلب انسان مرتبط است.

مهم ترین این عوامل عبارتند از: 1ـ2.

مراتب معنوی: به نظر علّامه، درجات معنوی افراد که معیار آن قرب به خداوند متعال است، در دستیابی انسان به معرفت دینی تأثیر مهمی دارد؛ زیرا قرآن دارای معانی طولی است که مترتب بر یکدیگرند و افراد با توجه به مراتب معنوی که دارند می توانند به مراتبی از این معانی دست یابند (همان، ج 3، ص 73).

به باور علّامه، یکی از حقایق انکارناپذیر قرآنی این است که داخل شدن انسان در قلمرو ولایت الهی و تقرب او به خداوند متعال، موجب می شود دریچه ای به ملکوت آسمان ها و زمین برای انسان گشوده گردد و از طریق آن، به مشاهده آیات بزرگ الهی و انوار جبروت او، که امور غیبی می باشند، نایل شود.

داخل شدن انسان در تحت ولایت الهی و تقربش به ساحت قدس و کبریایی خدای تعالی، انسان را به آگاهی هایی موفق می کند که آن آگاهی ها را با منطق و فلسفه نمی توان به دست آورد؛ دری به روی انسان از ملکوت آسمان ها و زمین باز می کند که از آن در، حقایقی را می بیند که دیگران نمی توانن�