جایگاه و موارد «دفاع مشروع» در حقوق بین الملل و اسلام

وقایعی که این روزها در سرزمین های اشغالی می گذرد باعث شده تا کلیدواژه هایی چون «دفاع مشروع» بیش از همیشه مورد توجه عموم و به خصوص تحلیلگران مسائل جنگ قرار گیرد؛ - موارد دفاع مشروع در حقوق بین الملل عبارتند از؛ نخست وقوع حمله مسلحانه، دوم دفاع از تمامیت سرزمینی و استقلال سیاسی، سوم دفاع از اتباع داخل کشور و چهارم دفاع از حقوق قانونی و منافع حیاتی؛ مواردی که فقه اسلامی نیز نوعا و بر مبنای معیارهای دینی تایید می کند.

وقایعی که این روزها در سرزمین های اشغالی می گذرد باعث شده تا کلیدواژه هایی چون دفاع مشروع بیش از همیشه مورد توجه عموم و به خصوص تحلیلگران مسائل جنگ قرار گیرد؛ مفهومی که در دو پارادایم اسلامی و حقوق بین المللی، هم همگرایی هایش به چشم می آید و هم واگرایی های مربوط به آن.

گستره و محدودیت های دفاع مشروع در اسلام در موارد چهارگانه دفاع از اسلام در مقابل فتنه گری دشمنان، دفاع از اتباع دولت اسلامی، دفاع از دارالاسلام و کیان اسلامی و دفاع از بلاد اسلامی قرار می گیرد دین اسلام نه تنها دفاع را نوعی حق، بلکه تکلیفی واجب دانسته و افرادی را که در راه دفاع از حریم کشته می شوند شهید می خواند.

در حقوق بین الملل هم بر جنبه حق بودن دفاع تاکید شده اما در برخی تفاسیر موسع، آن را از محدوده دفاع خارج و به حالت حملات پیشگیرانه مبدل س�