«نان درآوردن» زیر هُرم داغ خورشید!

کارگران باید آموزش ببینند که چطور کم شدن آب بدن را از روی نشانه ها تشخیص دهند یا اینکه در فصول گرم سال، سر کار چای یا قهوه غلیط نخورند.

بدون صبحانه سر کار نیایند.

- پایان روز حتما باید استحمام صورت بگیرد تا از گرمازدگی فردا تا حدودی اجتناب شود.

به گزارش سایت قطره و به نقل ازخبرنگار ایلنا، هشتم مرداد 99، ابراهیم عرب زاده از کارگران پیمانکاری شرکت تهران جنوب (تاسیسات مخازن و ذخیره سازی بندر ماهشهر) بر اثر شدت گرما دچار گرمازدگی شد و جان خود را از دست داد.

طبق گفته مسئولان محلی شبکه بهداشت و درمان، این کارگر قبل از رسیدن آمبولانس جان باخته بود.

آن روزها دمای بندر ماهشهر بالای 50 درجه بود؛ دماسنج ها به نقطه ی ذوب نزدیک شده بودند.

سال قبل و سال های قبل تر نیز دقیقاً در همین تیر و مرداد، این اتفاق تلخ تکرار شد؛ دما در جنوبِ داغ به نقطه ی ذوب رسید؛ مردم از پای کولر گازی ها و دستگاه های تهویه در خانه ها و ادارات تکان نخوردند؛ تردد عابران پیاده در استان های جنوبی در طول روز به کمترین میزان رسید؛ سایه ها بلند و طولانی شدند؛ خاک بوی داغی و تب گرفت اما کارگران سر کار رفتند؛ همچنان زیر هرم داغ خورشید، از خانه بیرون آمدند، لباس های سنگین کار را پوشیدند و در پروژه های فضای باز حاضری زدند؛ و این چنین بود که هر سال کارگران در تابستان های تفتیده ی جنوب دچار گرمازدگی شدند و هر سال اخبار مرگ ناشی از گرمازدگی تکرار شد.

اتفاقی تلخ که هر سال تکرار شد یکسال و چند روز قبل از مرگ عرب زاده، قرعه ی فالِ واژگون به نام یک کارگر بوشهری افتاد؛ بیست و نهم تیرماه 98، موسی رضایی کارگر پیمانکاری فاز 4 و 5 پارس جنوبی بر اثر گرمازدگی جان خود را از دست داد.

موسی رضایی در حال کار دچار گرمازدگی شد و در حالی از پالایشگاه پتروشیمی به همراه پزشک به بیمارستان منتقل شد که دیگر بدون علایم حیاتی بود.

و این سیاهه ی مرگ همینجا متوقف نمی شود؛ مرگ کارگران دراثر گرمازدگی در سال های پیش تر بازهم در رسانه ها خبرساز شده است.

برای نمونه، در تابستان 96، گرمازدگی در دو هفته ی متوالی، جان دو کارگر را در استان خوزستان گرفت.

در آخرین مورد، یک کارگر 55 ساله کارخانه آلومینیوم سازی مسجدسلیمان در ساعت چهار بعد از ظهرِ یک شنبه ی بسیار داغ، در هنگام کارکردن در اوج گرما به علت توقف عملکرد قلب و ریه جان خود را از دست داد.

پیش از آن نیز یک کارگر 31 ساله در ساعت چهار بعد از ظهر 19 تیر ماه بر اثر گرمازدگی در محل کوره های آجرپزی در کوت عبدالله شهرستان کارون فوت کرد.

شیفت های طولانی زیر آفتاب داغ در مردادماه 98 بعد از مرگ عرب زاده، فرماندار ماهشهر از یک واقعیت تلخ پرده برداشت: شرکت پیمانکاری بی توجه به مقررات و در میانه بحران کرونا، شیفت های کاری 12 ساعته زیر آفتاب داغ تابستان جنوب ایران را تا پس از انتشار خبر مرگ عرب زاده کاهش نداده بود.

شیفت های کاری طولانی زیر آفتاب داغ جنوب، محدود به یک شرکت پیمانکاری خاص نیست؛ چرخ های صنعت هرگز از گردش نمی ایستد؛ در واقع از زمانی که سنگ بنای اولین پالایشگاه نفتی در سال های پیش از 1310 گذاشته شد، صنایع نفت و گاز جنوب بدون وقفه کار کرده اند؛ پمپاژ نفت و مشتقات آن، همیشه برقرار بوده و هر روز خدا، از فلرها دود سیاه به آسمان رفته است؛ اما در دهه های اخیر وقتی پای پیمانکاران به صنایع نفت و گاز باز شد و در تمام پالایشگاه ها، پتروشیمی ها، حتی در حفاری ها و دکل های نفتی ریشه دواندند، وضع کارگران رو به وخامت گذاشت؛ مدیران همیشه پشت میز نشسته اند و پیشرفت پروژه ها را از پشت مانیتورها رصد کردند اما کارگران مرد میدان اند؛ باید در میدان باشند، همیشه جلودار صف و مستعدِ هزینه دادن؛ هزینه های سنگینی که گرمازدگی یکی از آن هاست.

شرایط کار در گرما باید چگونه باشد؟ شرایط کار در گرما باید چگونه باشد؛ آیا شیفت های دوازده ساعته در گرمای 50 درجه یا بیشتر قانونی ست؛ نظارت بر کار سخت و میدانی در تابستان، تابع چه مکانیسمی ست و قانون در این رابطه چه می گوید؛ شهرام غریب (کارشناس ارشد ایمنی و بهداشت کار) به ایلنا می گوید: وقتی دمای معمول بدن که نرمال آن بین 36 تا 37.

5 درجه است، بالا برود، بدن شروع به واکنش می کند اما وقتی گرما بیش از حد باشد، واکنش طبیعی بدن قادر به کنترل آن نیست و شخص به سمت گرمازدگی می رود.

در گرمازدگی، چند مساله مطرح است؛ یکی گرمازدگی ناگهانی است که شخص به دلیل ناتوانی سیستم اعصاب مرکزی، ناگهان بیهوش می شود؛ دمای بدن به بالای 41 درجه می رسد و ممکن است اعضا و جوارح اصلی مانند کبد و کلیه ها آسیب جدی ببینند.

بحث دوم، ضعف گرمایی است که همان سر درد و حالت تهوع و بیحالی و تشنگی است که خوشبختانه با رسیدگی فوری قابل حل است و منجر به بیهوشی و مرگ نمی شود.

عوارض جزیی دیگری هم هست مثل جوش های قرمز رنگ روی بخش هایی از بدن.

به گفته ی وی، بیهوشی ناشی از گرما، معمولاً برای افرادی پیش می آید که تطابق با محیط پیدا نکرده اند برای افراد بالای 40 سال میزان تطابق با گرما به تدریج کم می شود و افراد بالای 60 سال، با گرما عدم تطابق کامل دارند.

بنابراین توجه به سن کارگر و میزان تطابق جسمی او بسیار اهمیت دارد.

اما چگونه می توان از گرمازدگی کارگران و مرگ ناشی از گرمای شدید جلوگیری کرد؛ غریب به یکسری عوامل اصلی اشاره می کند: فقدان تطابق بسیار مهم است؛ شخص به میحط کار بسیار گرم بدون آموزش و به یکبارگی وارد می شود بدون اینکه شرایط پزشکی و وضعیت جسمانی او را در نظر بگیرند یا توانایی بدنی او را معیار قرار دهند، طبیعی است که به سادگی دچار گرمازدگی و عواقب آن می شود؛ بنابراین پیشینه و سوابق پزشکی افراد باید به دقت کنترل شود؛ شرایط کار در گرما بایستی با توجه به سوابق و توانایی های فرد، تعدیل شود، مثلاً مدت زمان بودن در معرض گرما با توجه به همین شرایط تعیین شود؛ مساله بعدی، توجه به دستورات و آیین نامه های حفاظت فنی است.

کارگری را فرض کنید که در جنوب زیر تابش مستقیم خورشید کار می کند، ابزارها و ادوات کار هم به شدت گرم شده اند، حتی ممکن است گرمای ناشی از فرایند تولید هم داشته باشیم، خب این شخص به شدت در معرض گرمازدگی و آسیب است.

او اضافه می کند: مساله بعدی که بازرسان ایمنی و خود کارگران باید به آن توجه کنند، نوع پوشش و لباس کار است.

مثلاً بالا زدن آستین یا درآوردن لباس ها در گرما اشتباه است.

البته آموزش و دادن امکانات مناسب اهمیت بسیار دارد؛ حداقل باید آب خنک در اختیار کارگران باشد؛ در ایام گرم سال، باید روزی یک تا دو وعده شربت آبلیمو و مایعات خنک در اختیار کارگران قرار بگیرد.

کارگران باید آموزش ببینند که چطور کم شدن آب بدن را از روی نشانه ها تشخیص دهند یا اینکه در فصول گرم سال، سر کار چای یا قهوه غلیط نخورند.

بدون صبحانه سر کار نیایند.

پایان روز حتما باید استحمام صورت بگیرد تا از گرمازدگی فردا تا حدودی اجتناب شود.

بایدهای قانونی بسیار است؛ غریب به بازدیدهای منظم بازرسان در حین کار، ممنوعیت تنها کار کردن در تابستان و همچنین جلوگیری از شیفت های طولانی کار زیر تابش آفتاب، به عنوان نمونه هایی از این الزامات اشاره می کند و تاکید می کند: گرمازدگی قابل اجتناب است؛ اگر تمهیدات کافی بیندیشند و به کار ببندند، اگر صرفاً به سود بیشتر و بیشتر فکر نکنند، گرمازدگی و مرگ کارگران حتماً به صفر می رسد.

امتناع از کار در شرایط پرخطر؟ بدون تردید کارگران حقوق قانونی مشخصی دارند؛ حقوقی که شرط برخورداری از آن ها، داشتن حداقلی از امنیت شغلی و قدرت چانه زنی است؛ در ماده 94 قانون کار دیده شده که کارگر می تواند از کار پرخطر امتناع کند؛ کارگر اگر متوجه شرایط پرخطر شود باید به مسئول مستقیم خود اطلاع دهد و از انجام کار خودداری کند.

کار کردن زیر هرم داغ آفتاب جنوب، وقتی حس می کنی آب بدنت خشک شده و چشمانت تار می بیند، مصداق روشن کار کردن در شرایط پرخطر است و کارگر این حق را دارد که از ایستادن زیر تابش آفتاب و عرق ریختن خودداری کند؛ براساس نص روشن قانون این حق را دارد اما اگر یک کارگر پیمانکاری و قرارداد موقت باشی، این امتناع می تواند نقطه ی پایان کار کردن و ختم نان درآوردن باشد، فرقی هم نمی کند کجا باشی، بندر ماهشهر یا کنگان و یا بوشهر؛ ابراهیم عرب زاده و موسی رضایی هم لابد تمام شدن آب بدن و گرمای جانکاه را فهمیده بودند اما.

گزارش: نسرین هزاره مقدم انتهای پیام/
کلید واژه ها: بندر ماهشهر - گرمازدگی - کارگر - کارگران - ماهشهر - گرما - شبکه بهداشت - مرداد - ذخیره سازی - پیمانکاری - کولر گازی - آمبولانس - نقطه - بندر - جنوب - آن روزها - نشانه ها - خبرنگار - ابراهیم - مسئولان - خانه ها - سال قبل - دستگاه - ادارات - صبحانه - بهداشت - دماسنج - تهران - نزدیک - گزارش