دانش پایش گردوغبار در ایران وجود دارد/ لزوم تشکیل «کنسرسیوم پایش جوی با تمرکز بر ریزگردها» در منطقه

دانش «پایش گرد و غبار» در کشورمان وجود دارد و می توانیم به کل منطقه در این زمینه کمک کنیم که لازمه آن فعال سازی بستر دانشگاه ها با هدف کنترل و مدیریت بحران های مشابه است.

- " ازجمله بر سلامت عمومی، منابع طبیعی و اجتماعی است که شرایط خاصی برای تشکیل آن در نقاط مختلف جغرافیایی تعریف می شود.

مهم ترین ویژگی غالب الگوهایی که تاکنون تولید گرد و غبار کرده و در کشور بررسی شده عبارت است از؛ تقویت سامانه کم فشار حرارتی بر روی منطقه و ادغام آن با کم فشار دینامیکی، نفوذ سامانه پرفشار بر روی ترکیه و غرب سوریه و نواحی شمال غرب ایران، ایجاد گرادیان قوی فشاری مداری و نصف النهاری، وزش باد نسبتاً شدید غرب- شمال غربی بر روی مناطق مستعد گردوخاک، استقرار ناوه حاصل از کم ارتفاع تراز hpa500 بر روی سوریه و عراق و امتداد آن تا شمال غرب عربستان، افزایش سرعت اصطکاکی قبل از وقوع توفان گرد و خاک و وجود سرعت های اصطکاکی بیش از m/s 5/0 بر روی کانون های گردوخاک.

علاج زودرس پدیده گرد و غبار ممکن نیست گرچه با توجه به فضاسازی رسانه های عمدتاً غربی از پدیده گرد و غبار کشورمان همگان انتظار حل موضوع را در کمترین زمان ممکن دارند، ولی کارشناسان محیط زیست تأکید می کنند علاج کلی و زودرس برای پدیده گرد و غبار وجود ندارد، زیرا کشورمان در کمربند غبار قرار دارد و اکنون نیز دوره پیک سالانه افزایش یافته که یکی از علت های پایداری وضعیت را می توان سدسازی های بالادست ازجمله در ترکیه دانست که باعث شده رطوبت خاک از بین برود و موجب پدیده غالب گرد و غبار شود.

کشورمان در کمربند غبار قرار دارد و اکنون نیز دوره پیک سالانه افزایش یافته است.

شاید در بستر جامعه بسیاری فکر کنند گرد و غباری که در تهران و دیگر نقاط کشور مشاهده می شود، ناشی از فضای غالب در عراق است، ولی این نمی تواند درست باشد، زیرا کشورمان علاوه بر عراق، تحت تأثیر پدیده های گرد و غباری در اردن و سوریه نیز قرار دارد.

به عنوان نمونه 12 فروردین سال جاری کانون گرد و غباری که در کشورمان به وجود آمد و غالب شد، منشاء خارجی داشت و این در حالی است که جنوب تهران ظرفیت بالقوه ای برای تبدیل شدن به یک کانون گرد و غبار فعال دارد.

اکنون دوره پیک سالانه گرد و غبار افزایش یافته که یکی از علت های پایداری وضعیت را می توان سدسازی های بالادست ازجمله در ترکیه دانست کشورمان لاجرم تحت تأثیر کانون های عراق، سوریه و عربستان قرار می گیرد، ولی موضوع اصلی این است که باید به دنبال راه هایی برای کم کردن تأثیرات مخرب ریزگردها باشیم.

به عنوان نمونه اگر نمی توان با پدیده های با منشاء خارجی مقابله کرد، می توان از تأثیرات منشأ داخلی کاست.

شاید خیلی ها ندانند، ولی اراضی تالاب صالحیه نظرآباد که شور و نمکی است، ظرفیت بالقوه ای برای تشکیل پدیده گرد و غبار نمکی در تهران دارد که می توان با اقدامات تخصصی از شدت تأثیرات آن کم کرد.

حال اینکه کارشناسان تشخیص داده اند پدیده ریزگردهایی که در روزهای اخیر در تهران مشاهده شد منشأ داخلی داشت.

این دانش (پایش گرد و غبار) در کشورمان وجود دارد و می توانیم به کل منطقه در این زمینه کمک کنیم و لازمه آن فعال سازی بستر دانشگاه ها با هدف کنترل و مدیریت بحران های مشابه است.

هرچند گفته می شود پدیده گرد و غبار ناشی از سدسازی های ترکیه است، ولی نباید از نظر دور داشت اگر ترکیه هم در بالادست سد نمی زد، روند گرمایش جهانی باعث می شد رطوبت خاک کاهش یابد و روند گرد و غبار بیشتر شود و کانون های ریزگرد بیشتری به وجود آید.

بیشتر بخوانید: لغو پرواز در برخی از کشورهای عربی به دلیل طوفان گرد و غبار" ایران به دلیل موقعیت خاصی که در منطقه دارد، آماج تبلیغات سیاسی و رسانه ای است و موضوع پدیده گرد و غبار نیز شامل این جریان می شود؛ چراکه شاهدیم تبلیغات رسانه های غربی درباره این موضوع دارای جهت گیری است و با هدف برهم زدن روابط ایران با همسایگانش به ویژه عراق، می خواهند این کشور را متهم اصلی پرونده زیرگردها نشان دهند؛ درحالی که کسانی که عراق را مقصر می دانند، همان قدر ترکیه را مقصر نمی دانند.

راهکارهای پیشنهادی برای مقابله با پدیده ریزگردها این واقعیت را باید پذیرفت، همان قدر که ایران نفت خیز است، غبارخیز نیز هست و باید تلاش کنیم اثرات آن کم شود.

برای جلوگیری از تأثیرات گرد و غبار در کشور نیز باید نواحی و کانون ها را مدیریت کنیم و پهنه زاگرس و جنگل ها سپر تقویتی بودند که برای مقابله با پدیده گرد و غبار کمک می کردند، ولی خشکسالی های اخیر، پیکرتراشی ها و جنگل تراشی ها باعث شده گرد و غبار روند افزایشی داشته باشد.

یکی از راهکارهای پیشنهادی برای مقابله با پدیده ریزگردها می تواند ارائه داده های درست به افکار عمومی باشد.

طبعاً تناقض صحبت مسئولان و آمار غلط دادن و درصدبندی نادرست درباره منشأ داخلی و خارجی ریزگردها می تواند نادرست باشد و البته تبعات خارجی دارد.

این واقعیت را باید پذیرفت، همان قدر که ایران نفت خیز است، غبارخیز نیز هست و باید تلاش کنیم اثرات آن کم شود.

نکته دیگر اینکه اعتماد مردم به نهادهای علمی نباید خدشه دار شود، منبع اطلاعات به مردم خیلی مهم است و منابع علمی باید در اختیار مردم و رسانه ها قرار گیرد و شاهد شکل گیری مدیریت واحد رسانه ای در زمینه مقابله با ریزگردها باشیم.

علاوه بر این، مردم باید مدیریت کار را به دست بگیرند و روستاها نباید از سکنه خالی شود و مسئولان و رسانه ها فضا را به سمت بهره برداری واقعی در بحث مدیریت مراتع ببرند.

اگر نمی توان با پدیده ریزگردها با منشاء خارجی مقابله کرد، می توان از تأثیرات منشأ داخلی کاست در بعد خارجی، انجمن بین المللی منابع آب (IWRA) کتابچه ای تهیه و اطلاعات خوبی در زمینه آبخیزداری ارائه کرده است و باید روی پیشنهادهای قیدشده در آن مانور رسانه ای انجام شود.

در بخشی از پیشنهادهای ارائه شده موضوع مدیریت یکپارچه منابع آبی بر مبنای منافع مشترک مطرح می شود.

علاوه بر این، امکان تشکیل نظام حقوقی برای پیگیری امور آبخیزداری وجود دارد و وزارت امور خارجه باید از تمام ظرفیت های خود در این زمینه برای پیگیری کار استفاده کند.

با توجه به آنچه در راستای وظایف دستگاه دیپلماسی کشور تعریف می شود، این سؤال مطرح است آیا وزارت امور خارجه کشورمان با بخش های علمی در ارتباط است تا این موضوعات را پیگیری کند؟ چرا مسئولان ما به عنوان نمونه از عراق نمی خواهند دست کم اجازه دهند پژوهشگران ایرانی در عراق غبارها را مطالعه کنند، درحالی که دانش آن در کشورمان وجود دارد.

بی تردید اگر روابط سیاسی مجالی برای همگرایی نمی گذارد، روابط بین دانشگاه های ایران و عراق باید در این زمینه تقویت شود.

موضوع مهم این است که برای تحقق منافع ملی در بحث مقابله با ریزگردها باید کنسرسیوم پایش جوی با تمرکز بر ریزگردها تشکیل شود و وزارت امور خارجه می تواند با دولت های عراق و سوریه این موضوع را پیگیری کند.

طبعاً اگر در منطقه کشوری بتواند این گونه موضوعات را در دستور کار قرار دهد، جمهوری اسلامی ایران است.

انتهای پیام/4033/
کلید واژه ها: شمال غرب - گرد و غبار - فشار - منطقه - دانش - غبار - پایش - سامانه - شمال - مدیریت بحران - سوریه و عراق - منابع طبیعی - تشکیل - ایران - سوریه - دانشگاه ها - کشور - در ایران - مهم ترین - دانشگاه - کشورمان - اجتماعی - استقرار - وزش باد - ارتفاع - مدیریت - ادغام - تقویت - تولید - مناطق