نقش تشکل های مردمی در حل مسائل اجتماعی کشور چیست؟

مدیریت فعالیت های اجتماعی در کشور نیازمند سیاست گذاری و تسهیل گری است؛ در حالی که مسئولین به تصدی گری تمایل دارند.

- به گزارش سایت قطره و به نقل ازگروه جامعه خبرگزاری آنا" پنجمین دورهمی فعالان حوزه نوآوری اجتماعی با موضوع نوآوری اجتماعی و نقش سازمان های مردم نهاد در حل مسائل کشور با دعوت از نمایندگان تشکل های مردمی و مشاور رییس سازمان امور اجتماعی کشور به عنوان نماینده دولت برگزار شد.

این دورهمی از سلسله دورهمی های رویداد ملی نوپیا بود که قرار است در 12 اسفند باهمت ستاد نوآوری های اجتماعی ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (رضوان الله تعالی علیه) برگزار شود.

این دورهمی در حالی برگزار شد که بحث و گفتمان چالش برانگیزی در خصوص سازمان های مردم نهاد و فعالان حوزه نوآوری اجتماعی شکل گرفت و سوگیری رابطه حاکمیت با تشکل های اجتماعی قوت گرفت.

نماینده هر دو طیف معتقد بودند که هریک باید نقش تسهیل گری، برای دیگری داشته باشند و اصرار داشتند که باید طرف مقابل به کارآمدتر شدن دیگری کمک کند، اما نکته جالب این که هردو طیف با تصدی گری حاکمیت در امور اجتماعی مخالف بودند.

سجاد اسم حسینی دبیر دورهمی های رویداد ملی نوآوری اجتماعی (نوپیا) در ابتدای این نشست با اشاره به اهمیت نقش سازمان های مردم نهاد در حل مسائل کشور، گفت: سلسله نشست های برنامه ریزی شده برای رسیدن به یک نگاه مشترک بین رویداد نوپیا و فعالان حوزه اجتماعی است.

وی در ادامه به نشست هایی که تاکنون برگزارشده اشاره و به تفسیر موضوع های گذشته را این طور بیان کرد: اولین دورهمی رویداد ملی نوآوری اجتماعی با حضور اتمی ها همراه شد؛ دومین دورهمی با همراهی اندیشکده ها و پژوهشکده ها و نقش آن ها در حل مسائل کشور بود.

دورهمی سوم میزبان کارآفرینان اجتماعی بودیم و بررسی نقش آن ها در حل مسائل کشور، همچنین در چهارمین دورهمی موضوع نقش جهادگران در حل مسائل کشور را به گفت وگو نشستیم.

امروز هم این دورهمی به موضوع اهمیت نقش سازمان های مردم نهاد در حل مسائل کشور پرداخته می شود.

علی ملکی رییس پژوهشکده سیاستگذاری علم و فناوری و عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی شریف در ابتدای دورهمی به رابطه بحث سیاست گذاری و نوآوری اجتماعی اشاره کرد و گفت: جایگاه دولت یعنی سیاست گذاری حکمرانی؛ به این معنی که چالش های عمومی مردم از طریق ساختارهای حکمرانی حل شود.

هرچند یکسری امور با تعامل بین مردم حل می شود.

مثل پاسخ به عرضه و تقاضا، اما هر چه که از این دایره بیرون بماند انجام آن وظیفه حاکمیت است.

مثال ساده اینکه دو جریان ترافیکی وقتی به هم می رسد یک چهارراه را تشکیل می دهد و اینجا نقش پلیس راهنمایی رانندگی به عنوان نماینده حاکمیت پررنگ می شود.

فلسفه وجود دولت ها می تواند طبق همین مثال ساده باشد.

ملکی با طرح این سؤال که چرا باید ساختار حکومتی وجود داشته باشد اظهار داشت: مگر مردم نمی توانند خودشان مسائلشان را حل کنند؟ باوجود دولت ها، برخی مسائل و مشکلات تشدید شده است.

ناکارآمدی هم به وجود آمده است.

حتی در کشورهای پیشرفته دولت ها در حل مسائل جامعه دستشان بسته است.

اینجا راه حل در نوآوری های اجتماعی و تشکل های مردمی است.

البته باوجود نظام فکری مشترک، دغدغه ها و انگیزه های مشترک مردم می تواند برخی مسئله ها را حل کنند، اما باید سرعت حل مسئله به سرعت خلق مسئله برسد.

طوری که تشکل های اجتماعی راه حل های نوآورانه ارائه دهند.

ما در این زمینه ضعف داریم مسائل انباشته شده داریم.

گاهی ورود دولت باعث شده کارها عقب تر بماند و حتی مردم هم با ورود دولت پا پس کشیده اند.

رضا محبوبی مشاور رییس سازمان امور اجتماعی کشور دولت ها را مجموعه ای از دستگاه های حاکمیتی دانست که سعی می کنند در این عرصه کارآمدتر باشند و گفت: نوآوری های اجتماعی نمی توانند جایگزین حاکمیت شود.

همیشه ساختار باید حضورداشته باشد.

وظیفه تشکل های اجتماعی این است که باید به کارآمدی حاکمیت کمک کنند.

مشاور رییس سازمان امور اجتماعی کشور به تعریف نوآوری اجتماعی اشاره کرد و ادامه داد: همان طور که از نام نوآوری اجتماعی پیداست، نوآوری از دل جامعه می جوشد و منافع و پیامدهایی برای کل جامعه دارد.

اگر حرکتی از درون نهاد جامعه برنیامده باشد و در بستر اجتماعی نباشد و دستاوردی برای جامعه نداشته باشد اسم آن را نمی گذارند نوآوری اجتماعی؛ نوآوری اجتماعی امروز محصول نوآوری ادوار گذشته است.

ذات پدیده نوآوری اجتماعی مبتنی بر تشکل های اجتماعی است.

محبوبی با صراحت گفت: نوآوری اجتماعی بدون تشکل های غیردولتی اصلاً نوآوری اجتماعی نیستند! بازیگرانی که ما اسمشان را می گذاریم تشکل های غیردولتی همان هایی هستند که انتظار داریم نوآوران اجتماعی باشند.

یوسف اصلانی مسئول خیریه بهشت امام رضا (علیه السلام) به 22 سال سابقه اش در حمایت از کودکان و بحث خیریه ها اشاره کرد و گفت: اولین تشکل های انقلابی که مردم در آن ظاهر شدند دوران جنگ تحمیلی بود.

چون حاکمیت به مردم اعتماد کرد.

زن، مرد، پیر و جوان پای کارآمدند و همین ثابت کرد که اعتماد به مردم اصلاً بد نیست، اما درگذر زمان مردم را کنار گذاشتند و از مردم خواستند که عقب بایستند.

نیرو استخدام کردند و سیر اجتماعی به سمتی رفت که مردم فقط باید کمک اقتصادی کنند.

پتانسیل مردم را نادیده گرفتند و این یک ضرر دوطرفه برای مردم و هم برای حاکمیت بود.

امروز 95 درصد از فعالیت های سازمان بهزیستی را مردم اداره می کنند.

بااین وجود سازمان بهزیستی هنوز چاق است واقعاً چرا؟ محمد محسن دوباشی مدیرعامل ستاد پیشرفت جامع منطقه ای ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (رضوان الله تعالی علیه) و رییس شورای سیاست گذاری نوپیا با اشاره به این نکته که فعالیت های مردمی و مردم پایه، جلوتر از حاکمیت حرکت می کنند تأکید کرد: سال هاست وظایف حاکمیت توسط مردم حل می شود، اما مسئولان این فعالیت ها را فانتزی می بینند.

این تفکر اشتباه است.

اگر اصالت دادن به مردم و حل مسئله مردمی را از حوزه اجتماعی بگیریم دیگر چیزی نمی ماند.

دستگاه های حاکمیتی باید تسهیل گر باشند، اما دائماً سد می شوند.

دستگاه های حاکمیتی باید حامی باشند، اما تصدی گری می کنند و معتقدند که مردم و تشکل ها باید با ما هماهنگ شوند و الا اجازه کار نمی دهیم.

همان طور که می بینیم در بحران ها مردم واحد هستند و مسئولان هستند که عوض می شوند.

دوباشی عدم توجه به فرصت های اجتماعی را نوعی آسیب اجتماعی دانست و گفت: مسئله های اجتماعی مسائلی است که مردم با آن زندگی می کنند.

در حوزه نوآوری اجتماعی توجه به مردم و تسهیل گری برای مردم باید در حوزه سیاست گذاری حاکمیت باشد، نه اینکه از تشکل ها به اسم متصدی، آمار و گزارش بگیرند.

ملکی در ادامه نشست به اقتصاد دولتی و نقش دولت در مسائل اجتماعی اشاره کرد و گفت: حتی بازیگران اجتماعی نیز از دولتی ها انتظار دارند.

وقتی دولت از بازیگران اجتماعی حمایت می کند برای او هم توقع ایجاد می شود و جهت گیری می کند و همه این ها به دلیل سابقه تاریخی و نقش پررنگ دولت است.

این یک مسئله اجتماعی است که باید توسط تشکل های اجتماعی حل شود.

یوسف اصلانی در ادامه این دورهمی محدودیت های تشکل های مردمی را ارزیابی کرد و گفت: چرا تشکل ها باید به دولت وصل باشند؟ هر صنفی برای خودش اتحادیه دارد، اما سمن ها باید زیر لوای دولت کار کنند.

چرا خودمان نمی توانیم مثل دیگر نهادهایی که نماینده دارند به خودمان مجوز بدهیم؟ چرا باید به دولت وابستگی داشته باشیم؟ محبوبی در این دورهمی خودش را نماینده دولت معرفی کرد و گفت: بحث به سمت و سویی می رود؛ مثل اینکه دولت اضافه است! گفت وشنودها به سمتی رفته، مثل اینکه دولت فقط کارش سنگ انداختن جلوی فعالیت های اجتماعی است! طوری که انگار دولت در جای لوکس نشسته است و بقیه کارها را مردم انجام می دهند.

دوباشی در ادامه این بحث اظهار کرد: منطقه هایی در کشور وجود دارند که لوکیشن محرومیت زدایی شده اند مثل هرندی، مثل قلعه گنج.

حاکمیت حتماً در محرومیت زدایی این مناطق کارکرده است، اما برای سیاست گذاری نمی تواند حرف نو بزند.

نمی تواند از مدل کوچک سازی و حکمرانی نوین استفاده کند، اما معنایش این نیست که حاکمیت باید حذف شود ملکی در ادامه بحث این سؤال را مطرح کرد؛ برای حل مسائل اجتماعی دولت اصالت دارد یا مردم؟ و خودش پاسخ داد: اصالت با مردم است حل مسائل اجتماعی باید از مردم، با مردم و برای مردم باشد.

نظام انگیزشی دولت ظرفیت و توان برای حل مسئله را ندارد.

محبوبی در این نشست صریح تر پاسخ داد: تنظیم گری و سیاست گذاری قابل واگذاری به تشکل های غیردولتی نیست.

به حتم تشکل های غیردولتی نمی توانند به اندازه ای که دولتی ها اشراف اطلاعاتی دارند به موضوع اشراف داشته باشند.

دولت مدرن همه ابزارها را برای سیاست گذاری دارد.

این نقش برای حاکمیت به رسمیت شناخته شده است، حالا ممکن است در ایفای نقش ضعف هایی هم داشته باشد.

وی با تأکید بر فعالیت تشکل های غیردولتی گفت: واقعیت این است که در فرایند اجتماعی، بخش قابل توجهی از تشکل های غیردولتی به بلوغ نرسیدند و شاید هم به یک بلوغ زودرس رسیده باشند.

برخی از تشکل ها نمی توانند در حل مسائل کشور شریک دولت باشند.

خیلی از تشکل ها شبیه به بنگاه اقتصادی کار می کنند.

من نام آن ها را شرکت می گذارم، نه تشکل های غیردولتی! ملکی در این نشست با اشاره به منابع دولتی تأکید کرد: چون اقتصاد به دست دولت است تشکل ها به دولت وابسته می شوند.

تشکل ها می توانند کارشان را آغاز کنند و بعد از ارزیابی کارشان، به آن ها مجوز ادامه کار داده شود درست شبیه به مجوزهای کسب وکار که مجوزهای پسینی به آن ها داده می شود.

محبوبی در پاسخ گفت: در هیچ جای دنیا مسائل اجتماعی را به مکانیزم های خودبه خودی واگذار نکرده اند.

پیشنهاد می کنم بحثی را برای آسیب شناسی این موضوع داشته باشیم و به این سؤال پاسخ دهیم که چرا باید اختیارات دولت به تشکل ها واگذار شود؟ آیا در سیستم قضایی که 1800 عنوان مجرمانه داریم مردم می توانند به راحتی برای حل مسائل و مشکلات ورود کنند؟ مردم می توانند به راحتی کار اجتماعی انجام دهند؛ بدون اینکه مورد قضاوت قرار بگیرند که چرا چنین و چنان هستند؟ آیا واقعاً نهاد قانون گذار بازتاب دهنده نگاه اکثریت جامعه است؟ مشاور رییس سازمان امور اجتماعی کشور در پایان گفت: کاش در یک مبحث آسیب شناسی، همه این نکات بررسی شود.

محمد حیدری به عنوان دبیر اجرایی نخستین رویداد ملی نوآوری اجتماعی (نوپیا) اعلام کرد که این نشست پنجمین دورهمی از 7 دورهمی قبل از این رویداد است که در 12 اسفند سال 1400 با حمایت ستاد نوآوری های اجتماعی ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (رضوان الله تعالی علیه) در سالن همایش های برج میلاد برگزار خواهد شد.

این فعال اجتماعی در حاشیه این برنامه، با دعوت از فعالان نوآوری های اجتماعی برای شرکت در این رویداد گفت: در این دورهمی ها با عنوان دورهمی فعالان حوزه نوآوری اجتماعی؛ شرکت کنندگان با یکدیگر به بحث و تبادل نظر درباره چگونگی هم افزایی در انجام فعالیت ها و یافتن راهی برای حل مسائل خواهند پرداخت.

انتهای پیام/4127
کلید واژه ها: اجتماعی - سازمان های مردم نهاد - تشکل های مردمی - ستاد اجرایی فرمان حضرت امام - برگزار - دورهمی - نوآوری - سازمان امور اجتماعی کشور - سازمان - مردم نهاد - تسهیل گری - ستاد اجرایی فرمان - کشور - مردم - تشکل های اجتماعی - فرمان حضرت امام - نماینده - مسائل اجتماعی - تشکل - فعالان - ستاد اجرایی - رییس سازمان - مردمی - مسائل - تسهیل - رویداد ملی - نمایندگان - حضرت امام - نهاد - ستاد