برگزیدگان نقد زرین معرفی شدند

نخستین جایزه دوسالانه عبدالحسین زرین کوب «نقد زرین» با معرفی برگزیدکان، به کار خود پایان داد.

- نخستین جایزه دوسالانه عبدالحسین زرین کوب نقد زرین با معرفی برگزیدکان، به کار خود پایان داد.

به گزارش سایت قطره و به نقل ازخبرنگار ایکنا؛ نخستین جایزه دوسالانه عبدالحسین زرین کوب نقد زرین ، عصر امروز سیزدهم اسفندماه با حضور ایوب دهقانکار، مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران، ابراهیم خدایار، رییس انجمن علمی نقد ادبی ایران و دبیر جایزه و روزبه زرین کوب در خانه کتاب و ادبیات ایران برگزار شد.

دهقانکار در این مراسم با اشاره به پژوهش ها و آثار فاخر استاد زرین کوب در حوزه نقد ادبی گفت: وقتی وارد مقوله نقد ادبی می شویم، دو مقوله را به یکدیگر پیوند می دهیم که هر یک دریایی گسترده است.

بنابراین برای نقد ادبی باید هر دو را به خوبی شناخت و هدف جشنواره نیز همین مسئله است که مخاطب را به شناخت دقیق از ادبیات و نقد ادبی برساند.

وی با اشاره به معیارهای هفت گانه در آیین نامه این جایزه ادبی افزود: معیار معرفی نظریه های مغفول قدیم و جدید در میان معیارهای دیگر برجسته است و می توان به آینده نقد ادبی به ویژه در حوزه نظریه پردازی امیدوار بود.

دهقانکار با تأکید بر اینکه در ادبیات و نقد ادبی صرفاً نباید نگاه سنت گرایانه داشت، بیان کرد: در واقع باید یافته های جدید را خواند و به کار گرفت و به این امر بسنده نکرد و دریچه های دیگری را به روی ادبیات باز کرد.

زیرا ادبیات این ظرفیت را دارد تا از نگاه و دریچه های گوناگون مورد بررسی قرار گیرد.

بنابراین بینارشته ای بودن ادبیات نه تنها برای ارتباط با رشته های علوم انسانی ظرفیت لازم را دارد، بلکه با علوم پایه نیز می تواند ارتباط و پیوند داشته باشد.

وی در ادامه درباره نقد گفت: نقد معانی و تعاریف مختلفی در زبان ها و فرهنگ های گوناگون دارد و فطرت و ذات انسان با نقد عجین است.

همچنین ماهیت وجودی انسان پذیرای نقد است و آن را به عنوان یک عنصر پیش برنده می شناسد.

در همه مکاتب به ویژه دین اسلام نیز بر این مسئله تأکید شده است.

دهقانکار یادآور شد: نخستین جایزه دوسالانه نقد زرین دومین جایزه در حوزه نقد است و ما در بهمن امسال جایزه ای را برگزار کردیم که به نقد کتاب اختصاص داشت.

هر چند نمی توان فقط با برگزاری این جوایز حق مطلب را درباره موضوع مهمی چون نقد ادا کرد؛ از این رو پرداختن به نقد در دستور کار خانه کتاب و ادبیات ایران است.

مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران در ادامه گفت: من نقد را به یک صافی تشبیه می کنم که حتماً صوفی باید از آن عبور کند.

کسی که در پی تکامل و کمال است باید از این صافی رد شود و بعد از عبور از این صافی است که به درجه پختگی خواهد رسید.

امیدوارم هم منتقدان خوب و هم در مقابل نقد تاب آوری بیشتری داشته باشیم.

در ادامه این جایزه ادبی پیام محمدرضا شفیعی کدکنی قرائت شد؛ در متن این پیام آمده است: استاد عبدالحسین زرین کوب در چند حوزه فرهنگ ایران زمین صاحب نظر تراز اول عصر ما بود؛ تاریخ اجتماعی و سیاسی ایران به ویژه ایران دوره اسلامی و در کنار آن تاریخ ادبیات فارسی و عرفان اسلامی؛ از حاصل احاطه بر این دو قلمرو نیروی اجتهاد شگرفی در میدان نقد ادبی نیز برای او حاصل شده بود.

چیزی که معاصران ما کمتر از آن برخوردارند.

بر روی هم شخصیت فرهنگی استاد زرین کوب مثلثی است که یک ضلع آن را تاریخ و یک ضلع دیگر آن را ادبیات و عرفان شکل می دهد و ضلع سوم، نقد ادبی است که درباره کارهای او تا مرز مباحث ادبیات تطبیقی و فلسفه ادبیات و هنر نیز پیش می رود.

اینکه چنین مثلثی آیا دقیقاً متساوی الاضلاع است یا بعضی ضلع ها بلندتر است، پرسشی است که به نظر می رسند پاسخ بدان را آیندگان که روش های علمی تری در اختیار خواهند داشت، بهتر می توانند ارائه کنند.

قدر مسلم این است که استاد زرین کوب یکی از صاحب نظران تراز اول تاریخ اجتماعی ایران و تاریخ ادبیات و عرفان و نقد ادبی در عصر ما است.

و از آنجا که گرایش های نخستین او در جوانی بیشتر حوزه تاریخ بوده است، هرکدام از آن دو ضلع دیگر را که بخواهیم بررسی کنیم، ناچار نگاه ما ریشه در تاریخ خواهد داشت.

به همین دلیل، چشم انداز عمومی آرای او را تاریخ و تاریخ اجتماعی تشکیل می دهند تا آنجا که می توان گفت وجه غالب در نگاه او نگاه تاریخی است و کمتر به مباحث ساخت و صورت نظر دارد، بی آنکه از ارزش های فلسفه مرتبط با مباحث ساخت و صورت غافل شده باشد.

بدون آثار زرین کوب نمی توان به درک درستی از مثنوی رسید خسرو عزیزی از دانشگاه لرستان در ارتباط تصویری گفت: استاد عبدالحسین زرین کوب در بسیاری از علوم به ویژه علوم دانشگاهی خوش درخشیدند.

هوش و ذکاوت خدادادی، پشتکار و همت شخصی، روحیه محققانه و انصاف علمی، از ایشان استادی جامع الاطراف و کم نظیر ساخت.

او عاشق زبان و ادبیات فارسی بود و همین عشق به زبان و ادبیات فارسی موجب شد به دیگر علوم نیز بپردازد.

آثار این بزرگمرد در زمینه های مختلف به روشنی نشان‎ دهنده مقام شامخ علمی ایشان است.

وی با اشاره به تسلط استاد بر زبان های عربی، انگلیسی و فرانسه افزود: آثار ماندگار استاد در زمینه تصوف، تحلیل و تفسیر متون عرفانی منحصر به فرد است و سال هاست که مرجع علمی استادان و دانشجویان است.

آیا بدون سر نی و بحر در کوزه می توان به درک درستی از مثنوی رسید؟ صفحه زرین آثار و اوج هنر و توانایی استاد زرین کوب در نقد ادبی نیز حائز اهمیت است و سیری در شعر فارسی و آشنایی با نقد ادبی تا ده ها کتاب و مقاله ایشان که منبع و مرجع و شیوه نامه نقد ادبی ایران است، می توان آنها را میراثی ماندگار محسوب کرد.

کتاب های زرین کوب دارای ویژگی تحقیقی و خلاقانه بود در ادامه تقی پورنامداریان، استاد دانشگاه در پیامی صوتی گفت: متأسفانه یکی از بداقبالی های عدیده من محرومیت از کلاس حضوری استاد بود.

در آن سال ها که من در دوره دکتری دانشگاه تهران درس می خواندم، گویا ایشان در ایران نبودند، اما من نیز همانند بسیاری دیگر شاگرد غیابی استاد بودم و از طریق آثارش که در خواندن آنها همه از یکدیگر سبقت می گرفتند، با استاد بیشتر آشنا شدم.

همواره آرزوی دیدن استاد را داشتم.

وی افزود: در یکی از روزهای تعطیلات عید بود که در خانه استاد شفیعی کدکنی بودم و زمان خداحافظی، ایشان گفت که می خواهد به دیدن استاد زرین کوب برود؛ بهانه پیدا شده بود تا من هم استاد را ببینم.

در معیت ایشان اضطرابم کم شد.

در اتاق استاد زرین کوب میهمان های زیادی حضور داشتند و استاد به حرف حاضران گوش کرده و به سوالات آن ها پاسخ می دادند؛ برخوردشان با من که احساس حقارت می کردم، چنان لطف آمیز بود که تصورش را هم نمی کردم.

این آشنایی جرئتم را برای دیدار استاد بیشتر کرد.

حتی جرئت پیدا کرده بودم که گاهی واسطه دیدار دیگران با استاد شوم.

پورنامداریان ادامه داد: هیچ دانشجویی نبود که کتابی از استاد نخوانده و شیفته دانش و قلم ایشان نشده باشد؛ به ویژه که استاد در آن روزها طوری می نوشت که کتاب هایش هم تحقیقی بود و هم خلاقیت هنری داشت.

این ابداع شگفت انگیز که فقط استعداد هنری و حافظه بی نظیر و اشراف استاد به نقد ادبی و ادبیات فارسی رخصت تحقق اش را می داد، دامنه مخاطبان او را وسیع تر کرده بود.

روزبه زرین کوب نیز برگزاری این جایزه ادبی و اهدای جوایز به برگزیدگان را مفید و مؤثر ارزیابی کرد و گفت: استادان نام دار زبان و ادب فارسی و پژوهشگران جوان در عرصه زبان و ادب فارسی و فرهنگ ایرانی در این مجلس حضور دارند و به واسطه آنهاست که فروغ تابنده و نور جاویدان فرهنگ ایرانی بیش از پیش جلوه نمایی می کند.

وی در ادامه بخشی از زندگی نامه عبدالحسین زرین کوب را که از یکی از دایره المعارف ها خواند.

در ادامه، ابراهیم خدایار، دبیر نخستین جایزه دوسالانه نقد زرین ، استاد زرین کوب را در تاریخ نقد ادبی جدید ایران پدیده ای کم نظیر خواند و بیان کرد: او در پیشانی نقد جدید آنچنان می درخشد که سال های سال نورافشانی آن در متن تفکر انتقادی ایران ادامه خواهد داشت.

وی افزود: با مروری بر تاریخ نقد ادبی جدید در ایران، منتقدی که بتوان میراث وی را با استاد زرین کوب از نظر حجم، گستره پژوهش های انتقادی و دامنه تأثیرگذاری در میان جامعه مخاطبان در دو کفه یک ترازو نهاد، نمی یابیم.

استاد زرین کوب با وجود آگاهی به دانش نقد ادبی در جهان غرب و نیز اطلاع از میراث انتقادی هم نسلان خود در جهان اسلام با تکیه بر متن خودی راهی را پیش روی مخاطب خود گشود که پیش از وی سابقه نداشته است.

این در حالی است که وی در آثار فراوان انتقادی خود که آنها را با زبان جدید به میان عامه مخاطب آورده بود، هرگز مرعوب دیگری نشده و رنگ غیر به خود نگرفته بود و این ویژگی مهمترین نشان نقد زرین است.

در پایان این مراسم، داوود پورمظفری برای مقاله کلان‏ ساختار مقامات صوفیان ؛ سینا جهان دیده برای‏ مقاله تحلیل گفتمان انتقادی تلمیح و ایدئولوژی… و رحمان مشتاق مهر برای مقاله بازخوانی تعلیقات شفیعی کدکنی بر غزلیات شمس نیز به عنوان برگزیدگان نخستین جایزه دوسالانه نقد زرین شناخته شدند.

کلید واژه ها: عبدالحسین زرین کوب - خانه کتاب و ادبیات ایران - نقد ادبی - زرین - ادبی - نقد زرین - دوسالانه - ادبیات ایران - جایزه - نخستین - ادبیات - خانه کتاب - معرفی - ایران - شناخت - پایان - انجمن علمی - آثار فاخر - مدیرعامل - کتاب - خانه - خبرنگار - جشنواره - ابراهیم - برگزار - گسترده - دریایی - پیوند - گزارش - انجمن