نگاهی به سگ دانمارکی | ناهید شمس- جهان کهنه مرده است، جهان نو در پدیدار شدن تاخیر دارد و در این سایه روشن هیولاها سربلند می کنند. آنتونیو گرامشی سگ دانمارکی [Den Danske Hund اثر ارسلان چلبی] رمانی است که مولفه هایی از پست مدرن را دارد؛ عدم قطعیت، راوی نامعتبر و از هم گسیختگی در روایت که در آن می توان حتی اجزای پازل یعنی بخش های کتاب را جابه جا کرد و طنز و آیرونی و همچنین روایت هایی مینیمال و تاویل پذیر را دید. اما بیش از هر چیز می توان سگ دانمارکی را در دسته ادبیات مهاجرت قرار داد. راوی که به دلایل اجتماعی و شاید سیاسی ناچار به ترک وطن و مهاجرت شده، گویا در این فضا بیش از هر چیز نوستالژی است که او را به دامن نوشتن و روایت کردن می کشاند. مفهوم نوستالژی یکی از شاخصه های اصلی ادبیات مهاجرت است. خاطره بازی، ساختار روایت، سیالیت زمان و مکان را می توان از عناصر اصلی ادبیات مهاجرت به شمار آورد. از این رو است که راوی بیش از آنکه در زمان حال سیر کند در تداعی خاطرات گذشته است. الیزابت سوبودا می گوید: نوستالژی بیش از آنکه برای گذشته باشد، درباره آینده است. این درد بازگشت ما را به گذشته هایی گره می زند که اساسا وجود نداشته و قرار هم نیست در آینده به ما برسد. گویا راوی با ایجاد و تداعی فضاهای نوستالژیک برای خود مفری می جوید. به قول پروست: عطرها و طعم ها برای مدت زیادی معلق می ماند. مثل ارواحی که چشم انتظارند، منتظر و امیدوار به اینکه لحظه شان فرا برسد تا در لحظه فروپاشی یادآور ما باشند. مه م همیشه می گفت سیدوان برو بازار شوش لباس و کیف و کفش بخر. سال 83 خورشیدی در وردآورد کرج بودیم. تنها تفریح من، مه م و سیامند با بچه های دیگه، در این مقطع از زندگی که 17 سال داشتیم دو چیز بود. اول کار، بعدا سفر. حالا سفرهای ما به چه شکلی شروع می شد؟ مثلا اون شهری رو که دوست داشتیم توش باشیم انتخاب میکردیم. همیشه هم اولویت با تهران بود. وضعیت نامعمولی در کارکرد حافظه وجود دارد که از آن به عنوان هیپرمنزی نام می برند. در این وضعیت که در واقع تهییج غیرعادی حافظه است، فراموشی به شدت بروز کرده و امکان دست یافتن به گذشته به صفر می رسد، اما جالب اینکه در همین لحظه است که خاطرات گمشده به انفجار نوشتاری نوستالژیک منجر می شود. درست مثل اتفاقی که برای راوی در مراجعه به روانپزشک پیش می آید. تداعی خاطرات و تصاویری پراکنده و گاه سلسله وار. بذار تهران رو ول کنم. از همین جا شروع می کنم، اینجا! البته نه، شروعش در خانه خودم، حومه کپنهاگ. الان ساعت شش و سی و چهار دقیقه عصره. می خواهم بیماری خودم را به طور کامل و با جزییات، هر قدر کلمات کمک کرد دریغ نمی کنم، یعنی آنچه دیدم و شنیدم و حس کردم! سعی می کنم دوربینی باشم با کمک کلمات. و از لابه لای این برش ها و تصاویر پراکنده است که ما تا حدودی به زیست، کابوس و کمپلکس های راوی پی می بریم. راوی که در ایران کارگر بوده و قاچاقی به همراه چند دوست دیگرش اقدام به مهاجرت کرده، یکی از دوستانش هم به نام شورش در حین مهاجرت کشته شده که البته راوی ماوقع این کشتن را شرح نمی دهد؛ گویا ناخودآگاه از تداعی این مرگ که به نوعی می توانسته مرگ خودش باشد، فرار می کند. راوی شدیدا ذهن و فکر درگیری دارد و برای گریز از این درگیری درونی می تواند به بهانه زدودن این پلشتی و درگیری خودزنی کند. لباسهام رو درآوردم. سینه ا م رو باز کردم، قلبم رو با دست چپم گرفتم و بیرون آوردم، گذاشتم روی میز آشپزخونه. یه کارد تیز آوردم، با یه سینی چوبی، قلبم رو گذاشتم رو سینی، همه ش سیاه شده بود. البته تنها بخشی از داستان که به سمت سوررئال پیش رفته همین است و همین امر سبب می شود که انتظار مخاطب برای تکرار این فضا برآورده نشود. اگرچه نویسنده این کتاب را فصل اول رمانش در نظر گرفته و مخاطب را به فصل دوم کتابش که معلوم نیست آیا نوشته شده یا نه ارجاع می دهد و آیا این می تواند توجیهی باشد بر ناتمامی که گاهی با لکنت پهلو می زند؟ یووال نوح هراری در کتاب انسان خردمند به مبحث جالبی اشاره می کند. اینکه حاکمیت انسان خردمند بر زمین تاکنون چندان حاصلی به بار نیاورده تا به اعتبار آن بر خود ببالیم. ما محیط اطراف مان را تحت کنترل درآورده ایم و شبکه های تجاری گسترده ایجاد کرده ایم، اما آیا توانسته ایم از میزان رنج در جهان بکاهیم؟ گویا رنج بشر تمام شدنی نبوده و چندان به زمان و مکان هم وابسته نیست. راوی که برای گریز از این رنج، تن به مهاجرت داده، در اینجا هم او را از این رنج گریزی نیست. او که ظاهرا در کارگاهی کار می کند که تنها فرصت استراحت و حتی فکر کردن برای او در دستشویی است. چون پلتفرم های لامصب او را احاطه کرده اند. به ساعتم نگاه کردم. یک وسی دقیقه دقیق من اومدم اینجا، الان یک و سی و چهار دقیقه س. چقدر سریع! بلند شدم. چادرم رو جمع کردم. رفتم سمت آینه، به خودم نگاه کردم. یه دست به موهام کشیدم و رفتم سمت در. باید دیگه از اینجا می رفتم؛ الان پلتفرم های لامصب فول شده، باید برم سراغشون! اگرچه کارفرما و کارخانه همه آدم ها را از هر نژاد و ملیتی شبیه هم کرده و تنها تفاوت، مدت زمان در دستشویی بودن است. کریستف داشت میومد سمت توالت. این لهستانی هر سری میاد دقیقا بیست دقیقه اینجا چادر می زنه. من بدبخت دم به دقیقه استرس دارم که به پنج دقیقه نرسه، حتی در موارد اورژانسی. گویا راوی برخلاف اینکه به قول میشل دومنتی غنی تر از چیزی است که تصور می کند ولی همیشه محکوم است به مورد استثمار واقع شدن. او پیش از این هم کارگر بوده و برای احقاق حقوقش دست به اعتصاب و اعتراض زده. همین کاری که بعد از مهاجرتش به دانمارک هم انجام می دهد. می خوام اعتراضات راه بندازم اعتراض چی چی ؟ اعتراض توالت های عمومی! شاید همین است که باعث می شود راوی با سگ دانمارکی همذات پنداری کند که یکسر در حال گور کندن است. کلا کارش اینه؛ شدم مثل یک سگ دانمارکی، داره شب و روز گور می کنه، سر و کارش با گورستانه. سگی که صاحبش خانم آندرسن به او بی توجه شده، چون خودش در حال احتضار است. صاحبی که وقتی سگ دانمارکی تصادف می کند، خودش در بستر مرگ افتاده و به کمک نیاز دارد. اگرچه وقتی به او می رسند که جنازه ش باد کرده و بو برداشته. در خانه خانم آندرسن رو باز کردن و رفتن تو. بوی نمناکی می اومد. هیچ صدایی از داخل خانه شنیده نمی شد. ستینه رفت سمت اتاق خواب. خانم آندرسن رو تخت دراز کشیده و باد کرده بود. هر دوتا پاش کاملا از هم باز شده بود. به پشت خوابیده بود. راوی با کمترین کلمات وقایع را شرح می دهد و تصویرسازی می کند. همان سرعتی که در کارخانه باید داشته باشد. گویا سرعت عمل راوی به ذهنش هم منتقل شده. ادوارد سعید، متفکر فلسطینی تبار مهاجر معتقد است روشنفکر باید در حاشیه باشد. باید در تبعید و خارج از سنن هویت ملی که به آن وابسته است، زندگی کند تا بتواند مسائل جهانی را ببیند؛ اما در تبعید زندگی کردن بی شک رنج به دنبال دارد و به قول جوزف برودسکی سفسطه زشتی ا ست اینکه می گویند رنج موجب اعتلای هنر می شود. رنج کور می کند، کر می کند، ویران می کند و اغلب می کشد. در کل به نظرم رمان سگ دانمارکی رمان درخشانی است به شرط آنکه راوی به فصل اول بسنده نکند و فصل های بعدی را هم رقم بزند.
|
آخرین اخبار سرویس:سیاوش اسعدی کیست؟این 4 بازیگر زن ایرانی واکسن کرونا زده اند / عکسآغاز تصویربرداری سریال «دور از شهر»/ ماجرای عجیب سه جوان در روستاتجاوز به بازیگر زن ایرانی معروف جنجال آفرین شد / جزییاتسریال دهکده خاطرات از شبکه امید + ساعت دقیق پخش و تکراراحمدرضا درویش: سینمای ایران نه ملی است، نه بین المللی!اخبار شبانگاهی (22) شبکه سه سیما؛ 22 فروردینکارگاه های مجازی فصل بهار کانون پرورش فکری هرمزگان آغاز شدنخستین تصاویر رسمی از کمدی جنایی «کروئلا» منتشر شدمراسم عقد آزاده نامداری و همسرانش + عکسخبر خوشحال کننده برای هواداران سریال فرندزاستخدام فیلمبردار مسلط به تدوین در منطقه پاسداران - تهرانمدرسه تلویزیونی ایران، دوشنبه 23 فروردینتوضیخات دکتر هاشمیان درمورد آخرین وضعیت سلامتی حسام نواب صفوی + فیلمپرده خوانی؛ میراث ناملموس شهر وزواناخبار 21 شبکه یک سیما؛ 22 فروردین5 کتاب انگیزشی که حتماً باید بخوانیدتجلیل از برگزیدگان خراسان رضوی در2 جشنواره ملی موسیقی و هنرهای تجسمیبازنمایی، انکار، بزرگ نمایی و تحقیر؛ نتیجه «تاثیرات جامعه بر سینما»برگزاری اختتامیه هشتمین جشنوار شعر خوزستانفریدون شهبازیان مورد عمل جراحی قرار گرفتاخبار 20:30 شبکه دو سیما؛ 22 فروردینمتلاشی شدن درخت بر اثر برخورد صاعقه / فیلمشرایط و ضوابط ثبت نام ناشران، مؤسسات و مراکز قرآنی و دینی در نمایشگاه مجازی قرآن کریمرییس بسیج هنرمندان مازندران: 5700 هنرمند در گروه های نمایشی بسیج سازماندهی شدندجوانان حضور فعال و تأثیرگذار خود را به نسل گذشته نشان دادنددو جایزه اصلی جشنواره هنگ کنگ به «دشت خاموش» به کارگردانی احمد بهرامی رسیدبرادر عجیب غریب شقایق فراهانی!+عکسنمایشگاه مجازی قرآن کریم برگزار می شودماه مبارک رمضان در قاب شبکه استانی اصفهانخانه سینما تعطیل شدفیلم جدیدی در ماه رمضان اکران نمی شودتصویربرداری «بچه مهندس 4» تا پایان رمضان ادامه دارد/ احتمال بازگشت به مشهدسه بخش ازجایزه گنکور نامزدهای نهایی اش را معرفی کردبرگزیدگان خراسان رضوی در2 جشنواره ملی موسیقی و هنرهای تجسمی تجلیل شدنددو جایزه اصلی جشنواره هنگ کنگ به «دشت خاموش» به کارگردانی احمد بهرامی رسیدراه همایون از استاد شجریان جدا شده است؟رعایت دستورالعمل های بهداشتی تنها راه مقابله با کرونا + فیلمهمراه با بسته شهروند خبرنگار قزوین در 22 فروردین + فیلم«دشت خاموش» از ایران بهترین فیلم جشنواره هنگ کنگ شدجنجال اخیر ریحانه پارسا و درنگی بر سرزنش قربانیعکسی از تغییر چهره عجیب پیمان معادی«بندربندِ» منیژه حکمت، سال 1400 را با یک جایزه جهانی دیگر آغاز کردشوخی جالب جناب خان با دیالوگ معروف آژانس شیشه ای +فیلمپیشکسوت موسیقی قزوین به دیار باقی شتافت«دشت خاموش» از ایران بهترین فیلم جشنواره هنگ کنگ شدویدئو/ حرکات دور از انتظار شهاب حسینی در همرفیقمهلت ارسال آثار جشنواره عکس ورزش شهروندی پایتخت تمدید شدخانه سینما تعطیل شدچهره فوق هالیوودی سام درخشانی جنجالی شدچگونه بازیگر شویم (367) /رساندن مفهوم به مخاطبان تئاترتدارک گسترده شبکه فارس برای ماه مبارک رمضانآخرین خبر از وضعیت سلامتی فریدون شهبازیاناجرای برنامه های مجازی برای روز ملی عطار نیشابوریچند خبر کوتاه از مناطق محتلف استان قزوین در 22 فروردین + فیلماخبار 18:30 شبکه 5 سیما؛ 22 فروردینشاهکاری که همایون خرم و علیرضا قربانی خلق کردند/ پیشنهاد سامان احتشامی برای روزهای قرنطینهرعد و برق؛ مهمان رمضانی شبکه پنج«دعوت» ویژه برنامه رمضان شبکه یک شدافزایش نگارش کتاب در فرانسهدستمزد بازیگران شبکه نمایش خانگی؛ ماهی 500 میلیون!اولین فیلم منتشر شده ازحسام نواب صفوی در بیمارستانمحسن ملک حسینی جشنواره گل های لالهاکران رمضان 1400 بدون فیلم جدیدامیر آقایی و پگاه آهنگرانی در خط نجاتتیپ خفن بهاره رهنما و همسرش + عکسواکنش عجیب گلشیفته به ادعای ریحانه پارسا درباره تجاوز!وضعیت سلامتی فریدون شهبازیان+ جزییاتبازیگر «شب های برره» هم کرونا گرفت/ عکسامیر آقایی و پگاه آهنگرانی در خط نجاتکرونا، بی رحمانه تر از گذشته کودکان را نیز هدف قراردادهجذب چهره مدلینگ مبتدیوضعیت سلامتی فریدون شهبازیان+ جزییاتیاری خیران به هزار نیازمند در شوش + فیلمزمان پخش برنامه مثل ماه با اجرای رسالت بوذریتیپ خفن بهاره رهنما و همسرش + عکسوضعیت سلامتی فریدون شهبازیان+ جزییاتفراخوان دومین جشنواره فیلم کوتاه آسمانانتخاب آقای بازیگر بین واکسن کرونای ایرانی و خارجیارسال 2 هزار و 498 اثر به جشنواره رسانه ای امام رضا (ع)شمارش معکوس برای قتل پژمان جمشیدی و سام درخشانیسریال راه و بیراه از شبکه تماشا + ساعت دقیق پخش و تکرارآخرین خبر از وضعیت سلامتی فریدون شهبازیانانتخاب آقای بازیگر بین واکسن کرونای ایرانی و خارجیشمارش معکوس برای قتل پژمان جمشیدی و سام درخشانیانتخاب آقای بازیگر بین واکسن کرونای ایرانی و خارجیپخش مستند «سهراب سپهری» و ابتلای بازیگر «شب های برره» به کروناآغاز ثبت نام باشگاه مخاطبان جشنواره جهانی فجردرمانگاه رازمیان شبانه روزی شد + فیلمویدئو| گوهر خیراندیش: جمشید اسماعیل خانی با یک سیلی عاشق من شد!تیپ خفن بهاره رهنما و همسرش + عکسیکی از با کیفیت ترین جشنواره های استانی را برگزار کردیمعبادت و بندگی در شبکه پنج سیماکرونا، بیرحمانه تر از گذشته کودکان را نیز هدف قراردادهحرکات عجیب شهاب حسینی در همرفیق / فیلمانتظار می رفت بیشتر حمایت شویمکلاغ قصه گو «چهل قصه» تازه آوردسورپرایز عجیب مهران مدیرینامزدهای نهایی جایزه «گنکور» اعلام شد2 جایزه اصلی جشنواره فیلم هنگ کنگ به «دشت خاموش» |