ثبت کالبد معماری ربع رشیدی از اهداف راهبردی میراث فرهنگی است

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی آذربایجان شرقی، گفت: با توجه به اینکه دو اثر بسیار نفیس و ارزشمند کتاب وقفنامه ربع رشیدی نسخه کتابخانه ملی تبریز و نسخه جامع التواریخ رشیدی کاخ موزه گلستان در فهرست میراث معنوی و حافظه بشری یونسکو ثبت شده است، - اکنون، ثبت کالبد معماری ربع رشیدی به عنوان یکی از اهداف راهبردی اداره کل میراث فرهنگی تعریف شده است.

به گزارش سایت قطره و به نقل ازایکنا از آذربایجان شرقی، احمد حمزه زاده، مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان، امروز، 12 اسفندماه، در نخستین همایش بین المللی بزرگداشت خواجه رشیدالدین فضل الله همدانی در دانشگاه تبریز، با تشریح اقدامات این اداره کل در مورد ربع رشیدی و آثار باقی مانده از عصر ربع رشیدی، اظهار کرد: عقد تفاهم نامه سه جانبه مشترک با دانشگاه هنر تبریز و مرکز باستان شناسی آلمان یکی از این اقدامات بود که در قالب آن، سه فصل کاوش های باستان شناسی محوطه ربع رشیدی انجام شد.

وی با بیان اینکه طی این سه فصل کاوش های باستان شناختی، یافته های بسیار خوبی حاصل شد که در پنل تخصصی میراث فرهنگی این همایش ارائه می شود، ادامه داد: کاوش های باستان شناختی و نجات بخشی اضطراری ارگ علیشاه و همچنین برنامه ریزی برای آغاز تمهیدات عملیاتی در راستای کاوش های باستان شناختی و مطالعات حفاظتی و مرمتی شنب غازانی تبریز از جمله برنامه های دیگر ما بوده است.

حمزه زاده، با اشاره به کاوش های باستان شناختی و مطالعات حفاظتی و مرمتی در اوجان قدیم از توابع شهرستان بستان آباد نیز گفت: این کاوش های باستان شناختی را در قالب عقد تفاهم نامه با دانشگاه تهران شروع کرده ایم و سه فصل این کاوش ها انجام و ارک حکومتی، برج و بارو و دیوارهای این اثر تاریخی نمایان شده است.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی آذربایجان شرقی، تاکید کرد: بر اساس برنامه هایی که داشتیم، توانستیم مجوز پایگاه ملی شهر اوجان را نیز از وزارت میراث فرهنگی دریافت کنیم و این مجموعه را به پایگاه ملی تبدیل کنیم.

وی با اشاره به مطالعات حفاظتی و مرمتی کاروانسرای آلاکی مرند نیز افزود: این اثر نیز مربوط به عصر خواجه رشیدالدین و یکی از کاروانسراهای مسیر رفت و آمد به سمت نخجوان و ترابزون بوده و آثار بسیار خوبی از کاوش های باستان شناختی آن به دست آمده است.

وی ادامه داد: در این مورد نیز با همکاری دانشگاه هنر، به ویژه کاشی های معرقی که از این اثر تاریخی به دست آمده در حال مرمت بوده و کارهای مطالعاتی فاز دوم این اثر تاریخی نیز بعد از نوروز آغاز خواهد شد.

آغاز کاوش های باستان شناختی محوطه رصدخانه مراغه بعد از نوروز حمزه زاده با تاکید بر اینکه برنامه ساماندهی رصدخانه مراغه را نیز در دستور کار خود داریم و با همکاری سازمان ثبت اسناد و با دستور استاندار، توانستیم بعد از سالیان سال، اسناد مالکیت چهار هکتار از اراضی رصدخانه مراغه را اخذ کنیم، گفت: در برنامه داریم که بعد از نوروز، کاوش های باستان شناختی این محوطه تاریخی را هم شروع کنیم.

وی حفاظت و مرمت مقبره چهار منار بازار تاریخی تبریز را از دیگر اقدامات این اداره کل برشمرد و افزود: عملیات مرمت این بنا تمام شده و آماده افتتاح است که پیش از عید نوروز و با حضور وزیر میراث فرهنگی به همراه 15 پروژه دیگر افتتاح شده و جهت بازدید عمومی آماده می شود.

حمزه زاده، با بیان اینکه ساماندهی و حفاظت مجموعه مسجد حسن پادشاه نیز از دیگر پروژه های در دست اجرا است، ادامه داد: این اثر تاریخی نیز بخشی از موقوفات نصیریه بوده و هرچند قدمت آن به سده نهم هجری قمری موسوم به تیموری می رسد، اما الگوی طراحی و مبانی نظری موقوفات آن در واقع ادامه سنت حسنه وقف خواجه رشیدالدین فضل الله همدانی تلقی می شود.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی آذربایجان شرقی، با تاکید بر اینکه در کاوش های باستان شناختی اوجان نیز شواهد ارزشمندی از بقایای معماری دوران ایلخانان و عصر خواجه رشیدالدین پس از قرن ها از دل خاک بیرون آورده شد و مقدمات تشکیل پایگاه پژوهشی نیز فراهم شد، افزود: آثار باستانی اوجان به وسعت بیش از 90 هکتار یکی از چندین منزلگاه اصلی محور ایلخانی به سلطانیه بوده است که در آینده نزدیک زمینه سازی احیای فرهنگی شهرستان بستان آباد و استان خواهد بود.

وی بیان کرد: اثر شنب غازانی یا ابواب البر غازانیه نیز که در میان مردم محلی تبریز به شام غازان اشتهار دارد، امروزه به عنوان یکی از محلات محروم در غرب تبریز محسوب می شود، اما شایسته یادآوری است که محل تعریف یکی از مهم ترین آثار قلمی خواجه رشیدالدین فضل الله همدانی به نام تاریخ مبارک غازانی بوده و در همان جا نیز به سلطان محمود غازان تقدیم شده است.

وی با بیان اینکه مجموعه ربع رشیدی نیز مهم ترین، به نام ترین و شاخص ترین اثر فرهنگی به یادگار مانده از خواجه رشیدالدین فضل الله همدانی است، ادامه داد: امسال با پیگیری های استاندار در سفر ریاست جمهوری، این اثر به عنوان یکی از پروژه های سفر ریاست جمهوری مصوب شده و اعتباری بالغ بر 30 میلیارد تومان برای تملک و آزادسازی عرصه ربع رشیدی تعلق گرفت.

حمزه زاده ادامه داد: بر این اساس، امسال زمینی به وسعت تقریباً سه هکتار از داخل عرصه ربع رشیدی آزاد کرده ایم و توانستیم در ادامه مسیر، کاوش های باستان شناختی خود را در این محوطه تاریخی انجام دهیم.

ثبت کالبد معماری ربع رشیدی از اهداف راهبردی ما است وی با اشاره به اینکه کاوشگاه ربع رشیدی در سال 98 به جایگاه پایگاه پژوهشی ارتقا یافته است، گفت: با توجه به اینکه دو اثر بسیار نفیس و ارزشمند کتاب وقفنامه ربع رشیدی نسخه کتابخانه ملی تبریز و نسخه جامع التواریخ رشیدی کاخ موزه گلستان در فهرست میراث معنوی و حافظه بشری یونسکو ثبت شده است، اکنون، ثبت کالبد معماری ربع رشیدی به عنوان یکی از اهداف راهبردی اداره کل میراث فرهنگی تعریف شده است.

حمزه زاده، اضافه کرد: همزمان با کاوش های باستان شناختی در محوطه ربع رشیدی، طرح احیای کوره آهک پزی ربع رشیدی و تبدیل آن به پایگاه و مرکز مطالعات فن آهک پزی سنتی و تاریخی ایرانی مراحل تکمیل خود را سپری می کند و امید است که با کشف قطعات کاشی کاری معرق مقدم بر مسجد کبود تبریز در آینده نزدیک، فهم پژوهشگران تاریخ هنر اسلامی از صنعت و هنر کاشی کاری به کلی دگرگون شود.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی آذربایجان شرقی متذکر شد: تا قبل از یافته های همکاران ما در مورد کاشی کاری های معرق محوطه ربع رشیدی، نظر بر این بود که کاشی کاری معرق متعلق به آناتولی و ترکیه است، اما با یافته هایی که دوستان و همکاران باستان شناس در سال های اخیر انجام داده اند، این موضوع اثبات می شود که تبریز و ربع رشیدی، خاستگاه کاشی کاری معرق است.

وی مطالعات ژئوفیزیکی مقدم بر کاوش های باستان شناختی را از جمله دیکر اقدامات این اداره کل عنوان کرد و افزود: این مطالعات در کل محوطه ربع رشیدی انجام شده و بناهایی بزرگ و فاخر و با ابعاد بیش از 60 در 60 متر بالای تپه های رشیدی منتظر گسترش کاوش های باستان شناختی هستند که این بناها که با کاشی کاری های نفیس معرق و مرمرکاری های زیبا آراسته بودند، متاسفانه در لشکر کشی عثمانی و با آتش توپخانه عثمانی به ویرانه تبدیل شدند، البته شواهدی از گلوله باران عثمانی از کاوش های باستان شناختی نیز به دست آمده است.

کشف سه دوره معماری متوالی در پشت باروی کنونی ربع رشیدی وی با تاکید بر اینکه کشف سه دوره معماری متوالی در پشت باروی کنونی ربع رشیدی نشان می دهد که در طی قرون، این اثر فاخر معماری و شاهکار سنت حسنه وقف، بارها و بارها مورد تعرض و تاخت و تاز قرار داشته است ادامه داد: حفاظت و مرمت آثار معماری ربع رشیدی، ایجاد تسهیلات و زیرساخت های گردشگری، احداث موزه و کتابخانه ربع رشیدی ذیل مجموعه پایگاه پژوهشی ملی ربع رشیدی از دیگر اهدافی است که برای طرح جامع پنج ساله و 10 ساله ربع رشیدی طراحی و تعریف شده است.

حمزه زاده خاطرنشان کرد: البته تحقق این اهداف، نیازمند تکمیل کاوش های باستان شناختی بوده و مستلزم تامین اعتبار برای پروژه بزرگ ربع رشیدی است.

یادآور می شود، نخستین همایش بین المللی بزرگداشت خواجه رشیدالدین فضل الله همدانی با محوریت وقف و علم الادیان، در سه پنل تخصصی با حضور اساتید و پژوهشگران داخلی و خارجی در تالار علامه طباطبایی دانشکده الهیات و علوم اسلامی دانشگاه تبریز برگزار شد.

انتهای پیام
کلید واژه ها: میراث فرهنگی - ربع رشیدی - گردشگری و صنایع دستی - رشیدی - میراث - فرهنگی - اداره کل میراث فرهنگی - صنایع دستی - آذربایجان - دانشگاه هنر تبریز - اداره کل - تبریز - همایش بین المللی - دانشگاه - اقدامات - گردشگری - راهبردی - کاخ موزه گلستان - معماری - مدیرکل - باستان شناسی - کتابخانه ملی - یکی از - میراث معنوی - دانشگاه هنر - اداره - صنایع - کالبد - بین المللی - تفاهم نامه