توسعه میدان نفتی آذر؛ اندوخته ای گرانبها از سرمایه انسانی، دانش و تجربه

میدان نفتی مشترک آذر به عنوان پیچیده ترین میدان مشترک نفتی با ظرفیت تولید روزانه 65 هزار بشکه نفت خام اسفندماه 1399 به بهره برداری رسمی رسید.

تولید زودهنگام از این طرح در اسفند ماه 1395 و با هدف دستیابی به ظرفیت تولید نفت خام به میزان 30 هزار بشکه در روز محقق شده بود.

- دریافت 5 MB " *موقعیت جغرافیایی: میدان نفتی مشترک آذر در بلوک اکتشافی اناران در استان ایلام (در جنوب غربی ایران و 25 کیلومتری شهرستان مهران) در مرز ایران و عراق واقع شده است.

*تاریخچه توسعه: طرح توسعه میدان نفتی آذر که در جنوب استان ایلام در مجاورت میدان البدره عراق واقع به دنبال قرارداد بیع متقابلی که میان شرکت ملی نفت ایران و کنسرسیومی داخلی متشکل از شرکت مهندسی و ساختمان صنایع نفت و شرکت سرمایه گذاری صندوق بازنشستگی صنعت نفت امضا شده بود، تکمیل شده است.

نخستین دکل در مهرماه سال 1391 در میدان آذر مستقر و برپا شد.

در سال 92 قراردادهای سطح الارضی طرح امضا شد و در سال 93 عملیات حفاری نخستین چاه به اتمام رسید؛ در سال 1394 پرداخت هزینه های طرح از طریق تسهیلات صندوق توسعه ملی و ساخت تاسیسات جهت تولید زودهنگام آغاز شد.

در ادامه توسعه طرح در سال 95 حفاری 10 حلقه چاه با عمق مجموع 63 کیلومتر به پایان رسید و خط لوله 16 اینچ صادرات نفت از میدان آذر تا دهلران به طول 130 کیلومتر تکمیل شد و به بهره برداری رسید.

در سال 1396 حفاری 13 حلقه چاه با مجموع عمق 72 کیلومتر به اتمام رسید و سفارش گذاری کالاهای واحد فرآورش مرکزی آغاز شد.

در ادامه توسعه این طرح در سال 97 عملیات اجرایی خطوط لوله صادرات نفت و گاز به طول 323 کیلومتر به اتمام رسید و دستیابی به مجموع تولید 19 میلیون بشکه نفت محقق شد؛ در سال 1398 فعالیت های راه اندازی و پیش راه اندازی در واحد فرآورش مرکزی آغاز شد و حفاری 18 حلقه چاه به عمق 82.

5 کیلومتر به اتمام رسید.

و در نهایت در سال 1399 حفاری 20 حلقه چاه به عمق 88 کیلومتر و همچنین عملیات ساخت ردیف های نفتی جهت تولید 65 هزار بشکه در روز به اتمام رسید.

*هزینه های اجرای طرح: هزینه های اجرایی طرح توسعه میدان آذر، بالغ بر 1.

4 میلیارد یورو برآورد می شود که بخش قابل توجهی از آن از طریق صندوق توسعه ملی و بخشی دیگر نیز از طریق شرکت اهداف و وام های بانکی تأمین شده است.

*پیچیدگی های توسعه آذر: میدان آذر در نزدیکی گسل اصلی زاگرس و گسل بالارود قرار گرفته و ساختاری با رژیم های فشاری متناوب و پیچیده دارد که درهم تنیدگی ویژگی های ساختاری میدان سبب می شد در جریان حفاری چاه ها، آن هم در اعماق زیاد، به طور مستمر با تغییرات شدید و غیرقابل پیش بینی رژیم فشاری در لایه های زمین روبه رو باشیم.

یعنی به واسطه تناوب زیاد لایه های کم فشار و پرفشار و ثبت فشارهای غیرعادی سازندی هنگام حفاری، در فواصل زمانی کوتاه، هم با هرزروی گل حفاری و هم با جریان پرفشار سیال روبه رو بود که برای رفع این مشکل، باید از جداری ها و آستری ها در سایزهای غیرمعمول استفاده می شد.

عمیق ترین و سنگین ترین لوله های جداری سطحی کشور با عمق بیشتر از 2 کیلومتر و وزن حدود 500 تن، در چاه های آذر نصب شده است و بیشترین تعداد مقاطع حفاری برای دسترسی بهینه به لایه مخزنی در سطح میدان های نفتی کشور با هفت حفره مربوط به میدان آذر است.

البته در کشور میدان هایی از این دست وجود دارد، اما در این ابعاد پیچیده و ناشناخته نیست.

افزون بر این، با توجه به فشار و دمای بالای مخزن، میدان آذر می تواند تقریباً جزو میدان ها با فشار و دمای بالا (HP HT) یه شمار آید و با لحاظ کردن مقدار بالای گازهای اسیدی، چالش های عملیاتی این میدان دوچندان می شود.

بسیاری از پیمانکاران حفاری در دنیا برای اثبات توانایی های فناورانه، روی قابلیت های خود در حفاری چاه های HP HT تأکید می کنند و در میدان آذر 20 حلقه چاه از این نوع وجود دارد.

به این فهرست، ناهمگنی بالا در خواص سنگ و سیال به ویژه کیفیت نفت تولیدی از افق های مختلف مخزنی، وجود رسوب فراوان وکس و آسفالتین و با تأکید مجدد وجود مقادیر بالای گاز سولفید هیدروژن در مخزن را هم باید اضافه کرد.

هر چاه در میدان آذر، یک داستان زمین شناسی اختصاصی با درس آموخته های منحصر به خود را دارد.

*سهم ساخت داخل: سهم ساخت داخل در این پروژه بالغ بر 75 درصد بوده است.

تأمین عمده کالاهای مورد نیاز و اجرای طراحی های استاندارد با بهترین کیفیت ازسوی کارشناسان ایرانی انجام شده است و طرف قراردادهای اصلی طرح پیمانکاران ایرانی بوده اند.

می توان آذر را نسلی نو از میدان های نفتی کشورعنوان کرد که توسعه آن، سبب ایجاد باور ملی نسبت به توانایی توسعه میدان های پیچیده نفتی میان کارشناسان و شرکت های ایرانی شد.

*اشتغال زایی: این طرح در دوران اوج فعالیت های اجرایی سایت بیش از 3740 نفر و در دوران بهره برداری بیش از 800 نفر اشتغال زایی به همراه داشته است.

همچنین در مجموع 10 هزار نفر اشتغالزایی غیرمستقیم برای تکمیل شدن این طرح در بخش های مختلف برآورد می شود.

*نکات برجسته طرح : - تولید از پیچیده ترین میادین نفتی به لحاظ زمین شناسی در خاورمیانه - انجام حفاری چاه ها با عمق نهایی حدود 4800 متر بسیار بیشتر از میانگین چاههای دیگر در کشور - 19 حلقه چاه تولیدی و یک حلقه چاه تزریق پساب با مجموع حفاری 88 کیلومتر - انجام حفاری چاه ها با میانگین بسیار بالاتر از سایر رکوردهای حفاری در ایران - بهره مندی از ظرفیت های علمی و عملی شرکت ها و پیمانکاران ایرانی - افزایش تولید و مشارکت حداکثری لایه های سروک از طریق اسیدکاری انتخابی با تکنولوژی موجود و حجم دبی بالا برای نخستین بار در ایران - انجام عملیات شکافت اسیدی برای اولین بار در ایران - افزایش اشتغال در استان ایلام با حضور 60 درصدی نیروهای بومی - واگذاری 150 قرارداد به مشاوران، سازندگان و پیمانکاران - رونق بنگاه های اقتصادی استان در قالب پیمانکاران و شرکت های خدماتی - انجام پاکسازی وسیع میدان های مین - احداث بزرگترین سازه بتنی کشور در محدوده رودخانه چنگوله به طول 380 متر و بیش از 9100 مترمکعب بتن ریزی - 73 میلیون نفرساعت اشتغال با رعایت ملاحظات HSE و بدون حادثه منجر به فوت - به کارگیری فناوری های نو با حمایت از شرکت های دانش بنیان در مقاوم سازی لایه های زمین شناسی که سبب کاهش هرزروی سیال حفاری شد.

- طراحی، تولید و نصب انواع پکرها (توپک های متورم شونده آبی درون چاهی دائمی، توپک های متورم شونده نفتی، توپک های بادشونده، توپک های کامپوزیت، توپک های حل شونده) به همت شرکت های دانش بنیان - صرفه جویی ارزی 125 میلیون یورو کمتر از پیش بینی اولیه *مسئولیت اجتماعی: در این طرح فعالیت های متنوعی برای ایفای نقش مسئولیت اجتماعی انجام شده است که همچنان ادامه دارد.

سهم نیروهای بومی در اشتغال زایی طرح حدود 60 درصد بوده است و تلاش شد سطح تجربه و مهارت نیروهای محلی شاغل در طرح ارتقا یابد.

حدود 3 هزار میلیارد ریال قرارداد با شرکت های بومی امضا شد.

یکی از کارهایی که در حوزه مسئولیت اجتماعی (CSR) انجام شد این بود که ساختمان های مدارس مناطق مجاور طرح نوسازی و استانداردسازی شد.

در چند نقطه برای کتابخانه مدارس و مساجد خرید و تجهیز انجام شد .

دوره های آموزشی برای رویارویی با مین و مهمات عمل نکرده با توجه به موقعیت جغرافیایی منطقه برگزار و فعالیت هایی هم با هدف فرهنگ سازی برای مسائل زیست محیطی در سطح منطقه انجام شد.

احداث آبگیر چنگوله هم که آثار زیست محیطی مثبتی دارد، در این طرح عملیاتی شد.

ایجاد چندین هکتار فضای سبز در منطقه، خدمات رسانی به زائران اربعین و ساخت و تجهیز کامل پاسگاه میله 28 هنگ مرزی مهران ازدیگر اقدامات مسئولیت اجتماعی در این طرح بود.

2121
کلید واژه ها: میدان نفتی - میدان - میدان نفتی آذر - استان ایلام - ظرفیت تولید - نفتی - شرکت ملی نفت ایران - توسعه - تولید - ایران - مشترک - میدان مشترک نفتی - مرز ایران و عراق - صندوق بازنشستگی - نفت خام - سرمایه - شرکت - سرمایه گذاری - شرکت ملی نفت - ایران و عراق - بهره برداری - ایلام - استان - ظرفیت - اسفند - بازنشستگی - تولید نفت - نفت ایران - صنایع نفت - زودهنگام