معضل آلودگی هوا؛ زمستان ها می گذرد و روسیاهی می ماند

هوای تهران دوباره برای گروه های حساس ناسالم شده است.

آلودگی هوا به یک دغدغه و معضل همه ساله مبدل شده است و به نظر چاره اندیشی هم در کار نیست.

- " نسترن فرخه: آلودگی هوا در زمستان جاری و مصادف شدنش با خطر شیوع کرونا، میزان خطر مرگ برای مردم را چندین برابر کرد و طبق گفته ی رییس سازمان محیط زیست سوخت های گازوییل و مازوت مرگ و میر کرونا را 6 برابر افزایش می دهد.

همچنین مجتهدی به ممنوعیت شعاع 110 متری احداث صنایع آلاینده در اطراف شهر هایی مثل تهران اشاره کرد که در بسیاری از موارد این محدودیت ها شکسته شده و بر افزایش آلودگی کلانشهر ها و شهر های کوچک اثر دارد.

حتی بعد از بحرانی شدن شرایط آلودگی هوا ی زمستان در کشور، عیسی کلانتری با انتقاد به سوخت مازوت و بحرانی شدن آلودگی هوا در زمستان جاری، گفته بود: علت آلودگی هوا در زمستان خودرو های بنزینی نیست.

در زمستان خطرناک ترین مساله گوگردی است که در سوخت های فسیلی به ویژه در مازوت و گازوییل وجود دارد.

منشأ اصلی آلودگی که مازوت هست و اگر حذف نشود؛ همین وضع ادامه دارد.

البته جدای سوخت مازوت که این روز ها بحث اصلی آلودگی هوای کشور است، براساس آخرین گزارش اعلام شده از سوی مراجع ذیصلاح، 87 درصد مینی بوس ها، 81 درصد موتورسیکلت ها، 73درصد اتوبوس های درون شهری، 60 درصد کامیون ها، 58 درصد تاکسی ها، 44 درصد اتوبوس های برون شهری، 27 درصد وانت ها و 4 درصد سواری های کشور اسقاطی بوده که 80 درصد این سواری ها هم غیراستاندارد هستند، این در حالی است که گفته می شود 60 تا 70 درصد آلودگی هوا مربوط به ذرات معلق است که اهمیت استاندارد و پایین بودن سن خودرو را به عنوان منبع ذرات معلق نشان می دهد.

این مسائل نشان می دهد، موضوعات زیست محیطی کشور مشکلات چند جانبه ایی هستند که هر کدام، همچون آلودگی هوا نیاز به آسیب شناسی مجزا دارد تا منجر به گسترش آن مشکل نشود، برای این موضوع با سید مهدی مجتهدی به گفتگو پرداختیم که در ادامه می خوانید.

آلودگی هوا فقط به یک ارگان مربوط نیست سید مهدی مجتهدی کارشناس و فعال حوزه محیط زیست، در گفتگو با دیدار نیوز با اشاره به معضل آلودگی هوا در سال جاری که علاوه بر کلانشهرها، شهر های کوچک را هم در بر گرفت، بیان می کند: معضل آلودگی هوا مانند مشکلات مدیریت منابع آب و تالاب ها و حتی حفظ تنوع زیستی در مناطق حفاظت شده، اغلب مشکلاتی با ماهیت چند جانبه هستند و اگر بخواهیم بحث آلودگی هوا را ریشه یابی کنیم موضوع به چند سال یا حتی یک یا دو دهه برنمی گردد، بلکه می توان بروز مشکل را به ابتدای شکل گیری شهر های مدرن ایران از یکصد سال پیش مرتبط ساخت و موضوع دیگر اینکه توسعه شهری و حمل و نقل در ایران همواره از ابتدا خودرو محور بوده و توسعه اگر بخواهیم بحث آلودگی هوا را ریشه یابی کنیم موضوع به چند سال یا حتی یک یا دو دهه برنمی گردد، بلکه می توان بروز مشکل را به ابتدای شکل گیری شهر های مدرن ایران از یکصد سال پیش مرتبط ساخت حمل و نقل عمومی در الویت های بعد و حاشیه ایی قرار داشته است، بنابراین آلودگی هوا در هر منطقه ایی پیچیدگی های خودش را دارد، در کلانشهر های استان تهران، البرز، آذربایجان و خراسان و اصفهان که دمای هوا در پاییز و زمستان از ده درجه کاهش میابد با پدیده وارونگی هوا و اینورژن مواجه هستیم، اما در مناطق جنوبی کشور به دلیل خشک شدن تالاب ها، بروز ریزگرد ها عامل مهم آلودگی هوا است و برای نمونه خشک شدن دریاچه ارومیه، تالاب هورالعظیم در خوزستان یا هامون در سیستان و تالاب گاوخونی می تواند موجب ایجاد منبع گرد و غبار شده و شهر ها و روستا های مناطق اطراف را تحت تاثیر قرار می دهد.

مجتهدی ادامه می دهد: بدیهی است وارونگی هوا همیشه در پاییز و زمستان رخ می دهد و معضل مشترک شهر های بزرگی است که در آن علاوه بر حمل و نقل خودرو ها و ناوگان فرسوده اتوبوس ها و مینی بوس ها در اطراف آن صنایع و کارخانه های آلاینده وجود دارد، برای نمونه شهر اراک هم چنین مشکلی را دارد و تا وقتی که این شیوه چیدمان توسعه کشور دگرگون نشود و نوسازی ناوگان حمل و نقل کشور در اولویت نباشد، این مشکل ادامه خواهد داشت، زیرا بحث آلودگی هوا چند عامل دارد که یکی از آن ها به فرسودگی ناوگان حمل و نقل عمومی مربوط می شود، اتوبوس هایی که بالای 70 درصد آن ها فرسوده هستند و ناوگان حمل و نقل عمومی باید نوسازی شود و اگر بتوانیم این کار را در 2 سال انجام دهیم، 50 درصد مشکلات آلودگی از بین می رود و اگر واقع بینانه به این موضوع نگاه کنیم اولویت های توسعه کشور باید بر اساس سلامت عمومی دوباره باز تعریف شود، زیرا آلودگی هوا شوخی ندارد و هر سال افراد زیادی را می کشد.

وی در ادامه می گوید: هر سال در ایام آلودگی هوا آمار مرگ و میر های زیادی داریم، تداوم روند فعلی و عدم نوسازی حمل و نقل عمومی و اینکه اولویت توسعه، سلامت شهروندان نیست تا بتوانیم بدون این که لازم باشد از خودروی شخصی استفاده کنیم و بجای آن با وسایل حمل و نقل عمومی تردد کنیم، پس بنابراین تا وقتی که این خودرو محوری سر جای خود است قبل از اینکه ناوگان اتوبوسرانی را درست کنیم، همه این ها نیاز دارد تا رویکرد کلان توسعه شهری ما عوض شود، موضوعی که 100 سال ریشه در سو مدیریت ادوار دارد، پس بعید است مثلا در عرض دو سال همه این مشکلات حل شود، اما اگر عزم ملی و مطالبه عمومی پدید آید امکان مدیریت و پایش وجود دارد تا آلودگی کم تر اتفاق بیوفتد که نتیجه بلند مدتی خواهد داشت، لذا باید نوسازی و بازسازی خودرو ها در الویت قرار گیرد تا بر اساس استاندارد در سطح جهانی سوخت مصرف شود و از سال ها قبل ممنوعیت شعاع 110 متری برای صنایع آلاینده وجود داشت که در اطراف تهران بارگذاری نشود، اما در خیلی از موارد این محدودیت شکسته است، کارخانه ها و واحد های دیگر بارگذاری شده در این روند تاثیر گذار بوده است.

این کارشناس محیط زیست مطرح نمود نیازمند یک تغییر نگرش و درک تازه هستیم و کنترل آلودگی محیط زیست تنها وظیفه یک سازمان نیست و ادامه می دهد: برای نمونه جهت پیگیری اجرایی شدن قانون هوای پاک توسط انجمن های محیط زیستی مشخص شد بیش از 18 سازمان در این موضوع دخیل هستند، از وزارت کشور، شهرداری ها، وزارت صنعت و معدن، اداره راه و سازمان نوسازی و.

که به نوعی در موضوع کنترل آلودگی هوا تاثیر گذارند، همچنین نقش صنایع ملی در این مورد حیاتی است، در نظر بگیرید که دو خودروسازی اصلی کشور که بهترین فارغ التحصیلان ما از دانشگاه های خوب آنجا مشغول کارند وقتی ماشین هایی تولید می کنند که دو جهت پیگیری اجرایی شدن قانون هوای پاک توسط انجمن های محیط زیستی مشخص شد بیش از 18 سازمان در این موضوع دخیل هستند برابر استاندارد جهانی مصرف سوخت دارد و بعد وارد بازار می شود، در صورتی که باید برای خود مهندسین فنی هم دغدغه باشد که چنین ماشین غیر استانداردی را وارد بازار نکنند، بنابراین مسئله کنترل آلودگی هوا فقط در عهده ی مسئولیت سازمان محیط زیست نیست و کلیه دستگاه ها و جامعه مهندسی کشور و شرکت های خودروسازی باید به این موضوع فکر کنند تا با تولید خودرو های با مصرف سوخت استاندارد باعث تشدید آلودگی نشوند.

این موضوع بسیار جدی است که باید در دانشگاه های فنی ما تدریس شود و مهندسان صنایع خودروسازی درگیر این بحث باشند که چه راه حلی برای حفاظت محیط زیست و کاهش مصرف سوخت خودرو های تولیدی وجود دارد و این رویکرد جدید حفاظت طبیعت است و به این موضوع مهم "همسوسازی حفاظت محیط زیست در بخش صنعت" می گویند.

کلید واژه ها: آلودگی هوا - آلودگی - زمستان - رییس سازمان محیط زیست - سازمان محیط زیست - صنایع آلاینده - افزایش - بحرانی - گروه های حساس - عیسی کلانتری - خطرناک ترین - رییس سازمان - چاره اندیشی - تهران - مازوت - برابر - کرونا - سوخت مازوت - هوای تهران - محدودیت ها - محیط زیست - زیست سوخت - میزان خطر - سوخت - مرگ و میر - معضل - ممنوعیت - محدودیت - آلاینده - کلانتری