بودجه سال 1400 تورم زا و انبساطی است/ اولویت اول نمایندگان باید حفظ منافع ملی باشد

محمود جامساز، اقتصاددان در خصوص دلایل معطل ماندن بودجه در مجلس می گوید: یکی از دلایل این امر به دلیل چندگانگی های موجود در تصمیم گیری است.

در حالیکه دولت فکر می کند بودجه بیشتر در جهت تامین منابع معیشتی تنظیم شده، - " محمود جامساز، اقتصاددان در خصوص دلایل معطل ماندن بودجه در مجلس می گوید: یکی از دلایل این امر به دلیل چندگانگی های موجود در تصمیم گیری است.

در حالیکه دولت فکر می کند بودجه بیشتر در جهت تامین منابع معیشتی تنظیم شده، نمایندگان مجلس اذعان دارند آن تورم زا و انبساطی است.

ایلنا، تقریبا یک ماهی است که لایحه بودجه 1400 به مجلس ارائه شده و در این بین اظهار نظرهای نمایندگان مجلس و کارشناسان در این حوزه حاوی نکات مهمی بوده است.

بطوریکه رای نمایندگان مجلس بر این است که بررسی لایحه بودجه سال 1400 نشان می دهد منابع عمومی بودجه دولت افزایشی نزدیک به 47 درصدی و هزینه های جاری دولت هم رشدی 43 درصدی دارد که عدم تحقق درآمدها کنار رشد بی سابقه هزینه های غیرقابل اجتناب به معنی تأمین مالی از منابعی است که همانند سال جاری تورمی شدید و کم سابقه را به همراه دارد.

در حالیکه موضع دولت متفاوت از نماینگان مجلس و مبتنی بر این است که نه تنها بودجه در نظر گرفته شده تورم زا نیست بلکه بیشتر در جهت تامین منابع معیتشی و رفاه مردم تنظیم شده است و لذا نباید شاکله اصلی و اساسی آن تغییر کند.

نظر به اهمیت این موضوع و واکاوی بیشتر بحث های صورت گرفته در خصوص بودجه 1400، ایلنا نیز فرصت را مغتنم شمرده و با محمود جامساز، اقتصاددان به گفت و گو نشست.

آنچه در ذیل می خوانید مشروحی از این گفت وگو است: جامساز در خصوص دلایل معطل ماندن بودجه در مجلس گفت: اولین بار نیست که بودجه در مجلس معطل می ماند.

بارها این اتفاق افتاده که بودجه مشمول جرح و تعدیل در کمیسیون های مجلس قرار بگیرد و لذا تصویب آن به تاخیر افتد .

وی گفت: همچنین در برخی موارد دوگانگی یا چندگانگی در تصمیم گیری زمینه ساز این امر می شود.

این موضوع نیز خود سبب می شود تا زمانی که بودجه تصویب و ابلاغ نشده، دولت در سال بعد از قانون اجازه پرداخت یک دوازدهم استفاده کند.

که عدم انتظام در اجرای بودجه را در پی دارد بودجه سال 1400 تورم زا و انبساطی به نظر می رسد جامساز در خصوص رویکرد مجلس نسبت به بودجه گفت: نمایندگان مجلس اظهار می کنند که این بودجه بسیار تورم زا و انبساطی است.

در حالیکه دولت اذعان می کند بودجه تورم زا نیست.

ولی به نظر من در این مورد حق با مجلس است.

زیرا بسیاری از اقلام مصرفی در بودجه افزایش پیدا کرده و این افزایش در حالی است که منابع قطعی و واقعی برایش در نظر گرفته نشده است.

یعنی وقتی درآمد واقعی نباشد و با نگاهی بسیار خوش خیالانه و بلندپروازانه و توهم آمیز پیش بینی شده باشد، قدر مسلم کسری پنهان خود را آشکار می کند.

در نتیجه دولت نیز برای تامین این کسری بودجه ممکن است از راه هایی مثل فروش درصدی از سهام شرکت های دولتی، فروش دارایی ها ، انتشار اوراق قرضه و یا از افزایش قیمت خدمات دولتی مثل آب، برق و گاز و.

استفاده کند.

وی افزود: البته همه اینها کفاف کسری بودجه دولت را نمی دهند و دولت ناچار است در این شرایط از بانک مرکزی استقراض کند و در صورت اضطرار با کسب اجازه از رهبری از منابع صندوق ذخیره ارزی بعنوان وام استفاده نماید که این منابع ارزی و همچنین اسکناس هایی که توسط بانک مرکزی چاپ می شوند، نقدینگی و در نتیجه تورم را در جامعه افزایش می دهند و در نتیجه این وضعیت بر معیشت مردم، اقتصاد ملی و تولید ناخالص داخلی اثر سوء خواهد داشت و همینطور افزایش بیکاری و تنزل سرمایه گذاری را در پی دارد.

رویکرد دولت در بودجه 1400 بیشتر برای تامین هزینه های جاری خود است جامساز در خصوص رویکرد دولت در بودجه 1400 گفت: بودجه 1400 بیشتر در جهت تامین هزینه های جاری و سنگین دیوانسالاری حجیمی است که طی زمان بر کمیت آن افزوده شده و همینطور شرکت های دولتی است که بسیاری از آنها نیز زیان ده هستند.

متاسفانه حقوق و مزایای کارکنان دولت اعم از مستخدمین ساده تا مدیران ژنی که حقوق های نجومی دریافتی آنها با خروجی خدمات آنان هیچ سنخیتی ندارد عمده منابع بودجه جاری را می بلعد.

این درحالیست که کشور با کمتر از نیمی از کارکنان فعلی بهتر اداره می شود.

بد نیست بدانیم که تعداد کارکنان دولتی حقوق بگیر کشور پیشرفته ژاپن با جمعیت 140 میلیونی که از بودجه تامین می شود بموجب فصل 27 سالنامه آماری 2017 ژاپن کمتر از 600 هزار نفر گزارش شده است.

وی گفت: ردیف هایی در بودجه برای بخش های نظامی، فرهنگی ، مذهبی و.

در نظر گرفته شده که در جهت رشد اقتصادی، رفاه و معیشت مردم نیست و در واقع باری بر هزینه های دولت است و در نتیجه سبب می شوند دولت نتواند در جهت رشد اقتصادی حرکت های مثبتی انجام دهد.

امری که از سال های پیشین تاکنون گرفتارش بودیم و هستیم.

بطور مثال بیش از 11 ردیف مصارف بودجه 1400 کمی بیش از 1000 میلیارد تومان به بنیادها و موسسات مذهبی و تبلیغات اسلامی اختصاص یافته، در حالیکه بودجه آموزش کودکان باز مانده از تحصیل صفر است.

جامساز افزود: تخریب محیط زیست که منجر به جان باختن 100ها نفر در روز تنها از طریق آلودگی هوا می شود از مهمترین مواردیست که دولت باید در جهت ایجاد زیستگاهی مناسب اقدام کند اما ردیف مصارف در نظر گرفته شده در بودجه برای محیط زیست کمتر از نیمی از بودجه سازمان صدا و سیما یعنی حدود 1200 میلیارد تومان است.

بودجه اختصاص یافته به حوزه های علمیه بسیار افزون تر از بودجه دانشگاه های کشور است.

متاسفانه تخصیص منابع به نهادهایی صورت گرفته که نه تنها نقشی در بهبود معیشت و رفاه عامه مردم ندارند بلکه با تاثیر گذاری بر کاهش سرمایه گذاری و رشد اقتصادی ظرف معیشتی مردم را کوچکتر کرده اند.

وی افزود: وقتی رشد اقتصادی منفی باشد، درآمد ملی هم کاهش می یابد و در پی تنزل درآمد ملی از حجم درآمدهای مالیاتی نیز کاسته می شود و بر تنگنای مالی دولت افزوده می شود.

اولویت اول نمایندگان مجلس باید حفظ منافع ملی باشد جامساز در خصوص موضع نمایندگان مجلس نسبت به وضعیت معیشت مردم گفت: نمایندگان به عدم ظرفیت بودجه در راستای بهبود معیشت مردم اشاره می کنند اما هر نماینده ای سعی دارد که با چانه زنی منابع بیشتری از آنچه در لایحه بودجه آمده را مصروف حوزه انتخابیه خود کند.

در حالیکه در بودجه عملیاتی حتی هزینه تمام شده یک تخت بیمارستانی یا یک کلاس درس در دور افتاده ترین نقاط کشور بر اساس احتساب قیمت تمام شده مشخص است و انتظام بودجه مانع از اتلاف منابع می شود.

درست است که نمایندگان از حوزه های مختلف انتخاب می شوند اما باید اولویت اولشان حفظ منافع ملی باشد و نه حفظ منافع حوزه انتخابیه و منطقه ای.

وی افزود: اگر همه نمایندگان به این اندیشه و باور مشترک برسند که رشد اقتصادی، رشد پایدار، تامین رفاه ، آسایش، معیشت و امنیت عامه جامعه در اولویت است، یک نوع یکپارچگی در افکار و اندیشه ها به وجود می‎آید و در این صورت می توانند با نگاهی توسعه گرا پیشنهاداتی در مورد اصلاح بودجه ارائه دهند.

از مصادیق مهم منابع بودجه تامین آب شرب و کشاورزی و همچنین آموزش و بهداشت و گسترش پوشش بیمه ای به همه اقشار کشور است.

این کارشناس اقتصادی خاطرنشان کرد: هم اکنون حدود 55 درصد از سالمندان کشور تحت پوشش هیچ بیمه ای نیستند.

نمایندگان باید در نظر داشته باشند که نقاط جنوبی کشورمان محروم هستند و باید بودجه بیشتری به آنها اختصاص یابد و در جهت تامین رفاه آنها اقدامات موثر قانونی با پشتوانه مالی و تخصص و عزم ملی صورت گیرد.

در بسیاری از مناطق خصوصا مناطق جنوبی هنوز آب کافی وجود ندارد در حالیکه موقعیت اقلیمی کشور ما منحصر بفرد است با وجود رودخانه ها و دریاچه های متعدد آب شیرین ، بسبب عدم وجود مدیریت کاربلد و متخصص در حوزه آب که از محورهای مهم مدیریتی در توسعه اقتصادی کشور است.

وی ادامه داد: متاسفانه آب به برخی نقاط کشور نمی رسد و این نواحی در موقعیت خشکسالی قرار دارند.

اما بسیاری از همین مناطق خشک در هزاره سوم پیش از میلاد و همینطور در عصر هخامنشی از طریق حفر کاریز یا بزبان عربی قنات سیراب می شدند.

کشور ما مبدع کاریز بوده است و بگزارش ویکی پدیا تعداد کاریزهای حفر شده در ایران از مجموع کاریزهای جهان بیشتر بوده اما بتدریج در اثر بی توجهی مسئولین از اوایل قاجاریه تاکنون خشک شده اند و تنها بقایایی از آنها برجای مانده که در 2016 ثبت میراث جهانی شده است.

با این حال کشور کوچک و بیابانی امارات متحده عربی که در 1971 میلادی تاسیس شد و تقریبا” یکدهه پس از انقلاب اسلامی شروع به رشد کرد فاقد هرگونه رودخانه و دریاچه آب شیرین است اما با بهره گیری از تکنولوژی های روز آمد، آب شور اوقیانوس را به آب شیرین تبدیل کرده و علاوه بر تامین آب شرب و کشاورزی بصادرات آن نیز اقدام نموده است.

جامساز یادآور شد: اما هموطنان جنوب کشور ما با سابقه هزاران ساله از آب آشامیدنی سالم محرومند و سطل در دست در صف های طولانی منتظر رسیدن تانکر آب می مانند.

زیرا این مناطق فاقد بودجه لازم در تامین آب و وجود مدیریت تخصصی و مجرب در تخصیص بهینه آب و هدایت آن است.

مصادیق بسیار زیادی وجود دارد که بیانگر عدم تخصیص بهینه منابع بین نیازهای واقعی اقتصاد کشور است که طرح آن گفتگو را بدرازا می کشاند.

اما باید باین نکته توجه کرد که بودجه چیزی فراتر از دخل و خرج دیوانسالاری و شرکت های دولتی است بودجه باید در راستای تامین منافع و رفاه و آسایش ملی تدوین شود.

وی ادامه داد: گرچه هر سال اعتباراتی عمرانی هم در نظر گرفته می شود اما تاکنون این اعتبارات عمرانی بیشتر یک سوپاپ اطمینانی برای بودجه های جاری دولت بوده است.

هنوز هزاران طرح نیمه تمام بارزش تقریبی 400 هزار میلیارد تومان بر زمین مانده اند که جز اتلاف منابع با ارزش نتیجه ای در بر نداشته اند.

متاسفانه علیرغم توصیه های بسیار اقتصاددانان و کارشناسان مالی هیچگاه اراده ای برای تدوین لایحه بودجه عملیاتی وجود نداشته که نتیجه آن تقویم درآمدهای توهم انگیز، کسری بودجه، اتلاف منابع و عقب افتادن کشور از قافله توسعه همه جانبه بوده است.

این اقتصاددان افزود: لایحه بودجه 1400 هم از این قاعده مستثنی نیست و لازم است با کوشش کمیسیون های تخصصی و بهره گیری از مشاوران و اساتید متخصص مورد جرح و تعدیل با هدف تامین منافع ملی قرار گیرد.

اینک کلیات لایحه تصویب شده و دولت در صدد اصلاحاتی برآمده اما این تکلیف مجلس است که با اولویت دهی به بهبود معیشت، فقرزدایی، تامین رفاه و مصالح ملی با اتکا به منابع واقعی و قابل وصول به بررسی و باز نگری آن بپردازد و آنرا پس از تصویب قبل از پایان سال بدولت ابلاغ نماید.

کلید واژه ها: نمایندگان مجلس - بودجه - نمایندگان - مجلس - لایحه بودجه - تصمیم گیری - اقتصاددان - لایحه بودجه سال 1400 - منابع - لایحه بودجه 1400 - معیشتی - دولت - یکی از - سال 1400 - منابع عمومی - تامین - تصمیم - تنظیم - لایحه - کارشناسان - منافع ملی - گیری - تورم - بودجه 1400 - اولویت - نزدیک - عمومی - اذعان - بررسی - نشان