صداوسیما تنها مردِ محله است! / هرکه زورش بیش، آزادی اش بیشتر...

هرچند پس از اتفاق هفته ی گذشته ی برنامه زاویه، شبکه چهار سیما در بیانیه ای بدون آنکه حرفی از عذرخواهی بزند، تنها کارشناس موردنظر را محکوم کرد اما مسئولان رسانه ای این سازمان مانند بسیاری دفعات دیگر در مقابل پرسش های پیرامون این اتفاق سکوت کردند! - هرچند پس از اتفاق هفته ی گذشته ی برنامه زاویه، شبکه چهار سیما در بیانیه ای بدون آنکه حرفی از عذرخواهی بزند، تنها کارشناس موردنظر را محکوم کرد اما مسئولان رسانه ای این سازمان مانند بسیاری دفعات دیگر در مقابل پرسش های پیرامون این اتفاق سکوت کردند! به گزارش سایت قطره و به نقل ازخبرنگار ایلنا، پخش برنامه زاویه با اجرای "حبیب الله رحیم پور ازغدی" و توهین مستقیم کارشناس برنامه به رییس جمهور؛ زاویه دیگری از نوع نگرش سازمان صداوسیما را در رفتارهای جناحی نشان داد.

این بار دیگر کار از حرف های غیرمستقیم گذشته بود و کارشناس برنامه با خشونت عجیبی در کلام، رفتارهایی را به رییس قوه مجریه نسبت می داد که در تاریخ سیاسی کشور چه پیش از انقلاب و چه پس از آن بی سابقه بود.

اینکه یک فرد از تریبون رسانه ملی کشور به راحتی بتواند به شخص اول مقام اجرایی کشور توهین کند و کسی هم پاسخگو نباشد و سازندگان برنامه در امنیت کامل به ادامه ی فعالیت های خود بی اندیشند، پدیده ای ست که فقط از رویکرد سازمان صداوسیما برمی آید.

هرچند پس از این اتفاق شبکه چهار سیما در بیانیه ای بدون آنکه حرفی از عذرخواهی بزند، تنها کارشناس موردنظر را محکوم کرد اما مسئولان رسانه ای این سازمان مانند بسیاری دفعات دیگر در مقابل پرسش های خبرگزاری ایلنا پیرامون این اتفاق سکوت کردند! محمدحسین رنجبران (مدیر روابط عمومی سازمان صداوسیما) ترجیح داد در برابر این پرسش ها ازجمله اینکه: برنامه هایی از جنس زاویه بر چه اساسی و بر مبنای کدام نگاه تخصصی شکل می گیرد و جایگاه گزینش افراد در مدیریت و اجرای این برنامه ها چیست؟ شیوه گزینش مهمانان برنامه ها و اینکه چرا همگی از یک طیف خاص فکری هستند و تکصدایی تا این اندازه حتی در برنامه های گفتمانی سازمان صداوسیما موج می زند، چگونه است؟ چرا سازمان صداوسیما خودش را در مقابل این موضوع مقصر نمی داند و عذرخواهی نمی کند؟ چرا برای برقراری تعادل در مدیریت چنین برنامه هایی، اجازه ی حضور افراد با طیف های مختلف فکری داده نمی شود؟ سکوت اختیار کند.

از طرفی پس از آنکه توهین به رییس جمهور موجی از انتقاد را در میان طرفداران دولت ایجاد کرد، دفتر حقوقی رییس جمهور از طرح شکایت از سازمان صداوسیما خبر داد.

پرسش این است که مرز نقد و تخریب از کی و چرا در رسانه ملی نادیده گرفته می شود و آیا عمدی در این امر وجود دارد؟ آیا اساسا اگر چنین توهینی از سوی یک رسانه ی دیگر صورت می گرفت، همینطور ساده از کنار آن گذر می شد؟ چرا در حین اجرای برنامه وقتی کار به توهین کشیده می شود، نه تنها برنامه قطع نمی شود که در ادامه رسانه ملی در قامت کلیت رسانه؛ حاضر به عذرخواهی هم نمی شود؟ آیا توجیه سخنان مطرح شده با مفهوم آزادی بیان شدنی ست و اگر آزادی بیان، امکانی عام برای جامعه رسانه ای کشور است، چرا بعضی در استفاده از آن آزادتر(!) هستند؟ دامنه ی تخریب و توهین به مخاطب و اشخاص که برای چندمین بار در کمتر از یکسال گذشته بارها در رسانه ملی تکرار شده، به کجا خواهد انجامید؟ یکدستی فاحش حاکم بر صداوسیما در انتخاب مجریان، کارشناسان، برنامه سازان، مدیران و معاونان ازسوی یک تفکر و اندیشه خاص، فارغ التحصیلان چند دانشگاه خاص به بهانه ی جوانگرایی چه پیامی برای جامعه دربردارد؟ با طرح این پرسش ها به سراغ استادان حوزه ارتباطات رفتیم تا نظر آن ها را پیرامون این موضوع جویا شویم: خشونت از نوعِ رسانه ای محمد سلطانی فر (معاون سابق مطبوعاتی وزارت ارشاد و استاد ارتباطات و رسانه) با اشاره به سیاست های تخریبی سازمان صداوسیما در ماه های پایانی فعالیت دولت گفت: مشکل عمده صداوسیما سه چیز است: اول اینکه صداوسیما تنها مرد محله است و به قول معروف چون رقیبی برای خودش نمی بیند، احساس می کند در این ترک تازی و فضای یک طرفه گویی هر کاری دلش می خواهد می تواند بکند.

دوم اینکه صداوسیما متهم است به جناحی بودن و وابستگی به یک تفکر خاص که قطعا با دولت های اصلاح طلب و افراد مستقل مخالفت سرسختانه دارد و در طول این سال ها نشان داده است که موضعش در این باره چیست.

ما آرزو می کنیم که دولتی همسو با صداوسیما بر سر کار بیاید و ببینیم آیا بازهم همین روش را دنبال می کند؟ که قطعا مطمئنیم چنین نخواهد کرد.

سومین نکته هم این است که صداوسیما عمدتا در برخوردهای جناحی منافع ملی را به قربانگاه می برد.

یعنی این اتفاقی ست که همه جوره دارد رخ می دهد و همواره منافع ملی فدای مصلحت های جناحی شده است.

وی در ادامه گفت: این سه اشکال سازمان را بگذارید در کنار موضوع حواشی برنامه زاویه که در آن به رییس جمهور توهین شد.

اینکه تریبون زنده ی برنامه را در اختیار افرادی می گذارند که غیرقابل کنترل هستند، اگر اینطور است چرا همین تریبون زنده را در اختیار افراد دیگری از دیگر تفکرات قرار نمی دهند که حداقل حرف های خاص خودشان را بزنند.

من قبول دارم که صداوسیما توضیحاتی ارایه داده، ولی آیا این سازمان فیلترهایی برای انتخاب افرادی که در برنامه ها حاضر می شوند، ندارد؟ آیا این افراد را نمی شناسد یا حتما هدایت شده این انتخاب ها شکل گرفته است؟ اینها سئوالات جدی ای است که باید سازمان صداوسیما حتما به آن ها پاسخ دهد وگرنه توجیه تراشیدن در چنین اتفاقاتی مثل آبی ست که روی زمین ریخته شده.

دیگر نمی توان این اتفاق را جمع کرد و توضیح فایده ای ندارد.

به خصوص اینکه در دنیای امروز صداوسیما نباید فکر کند نگاهش محله ای ست چون به محض اینکه این برنامه پخش شد شبکه های ماهواره ای با شور و شعف و شادی این موضوع را انعکاس می دادند.

به هر حال رسانه های خارجی هم دنبال این تضادها هستند و حتما آن را به خوبی پوشش می دهند.

وی در ادامه گفت: برای همین به نظر می رسد تا زمانی که صداوسیما به این پرسش ها پاسخ ندهد، این مدل توضیحات فایده ای ندارد.

اینکه نقد را با فحاشی و اهانت کردن اشتباه بگیریم، موضوعی است که متاسفانه طی سال های اخیر رسم شده است.

برخی از این روزنامه های اصولگرا را نگه کنید.

تیتر می زنند ظریف ترامپید این را ما اصطلاحا می گوییم خشونت مطبوعاتی .

در دایره خشونت مطبوعاتی وقتی که شما وارد بیان کلمات غیرمتعارف و خشونت آمیز می شوید دیگر حریمی را برای خودتان قائل نیستید و خودتان دارید به این خشونت مطبوعاتی دامن می زنید.

فردا روز هم علیه شما همین کار را می کنند و اگر به قدرت برسید، علیه شما هم همین تیترها را می زنند.

من اعتقاد دارم که ما همه رسانه ای ها باید دست به دست هم دهیم و این فضای خشونت رسانه ای را بشناسیم و مسیری را دنبال کنیم که این خشونت مطبوعاتی بر ادبیات جاری و ساری کشور چیره نشود.

موج تنگ نظری ها در صداوسیما بشیر معتمدی (استاد ارتباطات و رسانه) نیز با اشاره به پخش برنامه زاویه و حواشی آن گفت: صداوسیما باید فضایی ایجاد کند که صداهای مختلف ایجاد شود و برای رسیدن به این زمینه؛ برنامه هایی که دیدگاه های مختلف را مطرح می کنند و اجازه انعکاس نظرات مختلف می شوند، ارزشمند هستند، نمونه آن در حوزه ی برنامه های ورزشی برنامه نود بود.

علت محبوبیت نود این بود که تمامی دست اندرکاران ورزش فوتبال احساس می کردند برنامه مال خودشان هست و می تواند صدایشان را منعکس کند.

مهم ترین مولفه این برنامه هم شخص عادل فردوسی پور بود که این بستر را برای انعکاس نظرات مختلف فراهم کرد.

از طرفی چون برنامه به سیاست کاری نداشت، مدیران هم دست تولیدکنندگان را بازتر گذاشته بودند تا نظرات مختلف در آن منعکس شود.

اگرچه من از اصل برنامه ای همچون زاویه دفاع می کنم که با وجود دیدگاه های تنگ نظرانه ای که در صداوسیما وجود دارد، این امکان را فراهم می کند تا افراد مختلف در آن حاضر باشند اما بازهم همین دیدگاه های تنگ نظرانه، اصل برنامه را زیر سئوال می برند.

وی در ادامه گفت: مسئولان صداوسیما باید اجازه بدهند تمامی صداها شنیده شود.

اگر انتقاد به رییس جمهور است حتما باید مطرح شود و اشکالی هم در آن نیست اما مشکل صداوسیما این است که فضای انتقاد را کاملا یک طرفه بازمی کند.

یعنی اگر انتقادی هم مطرح می شود به یک شخص و یک دولت و نظرگاه های مقابل خود است یعنی مجموعه افرادی که از نظر اندیشگی با مدیران سازمان همخوانی و یکدستی ندارند.

ضمن اینکه نباید توهین در کار باشد.

مجری ِ حاضر در برنامه زاویه نباید اجازه ی توهین بدهد، درست مانند سال 88 که آقای پورحسین (مجری مناظره های انتخاباتی) هیچ کاری نمی کرد و فقط دعوای دو طرف را نگاه می کرد! اتفاقا مجری؛ وظیفه اش این است که هر جا مهمان توهینی کرد، جلویش را بگیرد.

آفت این نوع برنامه ها همین توهین هاست که باعث می شود فضای گفتگو در کشور بسته شود.

الان هم در ماه های نزدیک به انتخابات صداوسیما طبعا سعی می کند تریبون را بیشتر در اختیار مخالفان دولت قرار دهد و علیه دولت بیشتر برنامه تولید کند تا ماهی خودش را از آب گل آلود بگیرد درحالیکه با این روش؛ اصل حضور مردم در انتخابات کمرنگ می شود.

این استاد دانشگاه با انتقاد از رویه سازمان صداوسیما در شرایط بحرانی و اتفاقاتی شبیه به توهین به رییس جمهور گفت: یکی از مشکلات بزرگ صداوسیما این است که از موضع بالا به پایین به مخاطب و افکار عمومی نگاه می کند و خود را نسبت به عملکردش پاسخگو نمی داند.

یعنی احساس می کند حق دارد به هر کسی توهین کند و هتک حیثیت کند و به هیچ عنوان هم پاسخگو نیست و عادت هم ندارد که عذرخواهی کند، مگر وقتی که فرد توهین شده از جایگاه قدرت و نفوذ بالایی برخوردار باشد که باعث شود سازمان از او عذرخواهی کند.

معتمدی با بیان این مطلب که سازمان صداوسیما از نظر ساختاری اصولا به هیچ نهادی پاسخگو نیست، بودجه های کلانی هم دریافت می کند اما فضای رسانه ای کاملا یکطرفه ای ایجاد می کند، افزود: این اتفاقات باعث شده صداوسیما از جایگاه اصلی اش هر روز بیشتر فاصله گیرد.

توصیه ی فضای دانشگاهی این است که اولا برنامه های گفتمانی هرچند محدود بازهم دریچه ای هستند پس نباید فضای گفتگو را تعطیل کرد اما باید فضا را طوری فراهمکرد که افکار عمومی احساس کند سازمان در برابر اشتباهاتش عذرخواهی می کند و برای جبران اشتباه، فضای بازتری را برای ابراز نظرات مختلف ایجاد می کند.

یکی از کارهای خوب عادل فردوسی پور در نود این بود که وقتی مهمانی اتهامی به کسی وارد می کرد، همو را بلافاصله روی خط می آورد تا از خودش دفاع کند.

این روش بسیار مهمی ست که دنبال نمی شود.

وی با اشاره به نبود شایسته سالاری در شیوه گزینش نیروهای کارشناس و برنامه ساز گفت: اشکالی به نوع دیدگاه سیاسی افراد ندارم و هر کسی باید بتواند در این فضا کار کند اما مهم این است که در شکل اجرا نگاه سیاسی خودش را حذف کند و به فضای رسانه ای از منظر علمی نگاه کند.

ما از رسانه ملی حرف می زنیم که باید صدای تمامی ملت در آن شنیده شود، اما مشکل این است که نحوه ی گزینش نیرو در سازمان به این شکل است که نیروهای سیاسی بدون تخصص لازم جذب سازمان می شوند که نمونه آن مدیریت یکی از شبکه هاست که بدون اینکه تخصصی داشته باشد، در جایگاهی قرار می گیرد که به هیچ روی بر اساس شایسته سالاری شکل نگرفته است.

برای همین شاهد هستیم صداوسیما با این حجم از بودجه های میلیاردی در مقابل یک شبکه خبری با نیروهای محدود مثل BBC فارسی، عملا کم می آورد.

چون فارغ از دیدگاه های سیاسی کاملا مشهود است که این شبکه فارسی زبان چگونه با استفاده از متخصصین و با بودجه ای به مراتب محدودتر، چگونه رسانه ملی را با چالش روبرو کرده است.

معتمدی در پایان گفت: فرآیند تولید برنامه در صداوسیما مثال مشخصی دارد که حکایت از آن دارد که با این همه تشکیلات به دلیل نبود نگاه تخصصی و کارشناسی و تنها صرف اینکه آنتن پر شود، برنامه ها ساخته می شوند و فشار زمانی و بودجه ای در تولید برنامه عملا کیفیت را از تولیدات تلویزیون می گیرد.

البته این به معنای این نیست که در تلویزیون هیچ برنامه ی خوبی تولید نمی شود اما برنامه های خوب در سازمان صداوسیما؛ تک ستارگانی هستند که در تناسب این میزان بودجه و کارایی سازمانی قابل توجیه نیستند.

کلید واژه ها: برنامه زاویه - برنامه - کارشناس - شبکه چهار سیما - اتفاق - زاویه - سازمان - شبکه چهار - دیگر - عذرخواهی - صداوسیما - سیما - رسانه ای - گذشته - سازمان صداوسیما - مسئولان - مستقیم - بیانیه - محکوم - رسانه - الله رحیم - شبکه - بدون - پرسش - سکوت - هفته - رحیم پور - خبرنگار - گزارش - دیگری