«ماینینگ» صنعتی صادارت محور| مدیران کشور مدل درآمدی رمزارزها را نمی شناسند!| ماینرها قاچاقچی نیستند

شامخی، مدرس دانشگاه و تحلیلگر بازارهای مالی براین باور است که صنعت ماینینگ صنعتی صادرات محور است که که در سایه سیاست های بخشی نگر، به حاشیه رفته است.

- فرحناز سپهری؛ بازار": خاموشی های اخیر یک بار دیگر صنعت ماینینگ را با حاشیه مواجه کرده است.

انگشت اتهام در روزهای اخیر به سمت ماینرها به عنوان مشترکان پرمصرف نشانه رفته است.

حتی از طرف وزارت نیرو پاداش چند میلیونی برای فاش سازی ماینرهای غیرمجاز اعلام شد.

در همین راستا از علیرضا شامخی مدرس دانشگاه و تحلیلگربازارهای مالی خواستیم تا در گفتگویی پاسخگوی پرسشهای خبرگزاری بازار" در خصوص صنعت ماینینگ و حواشی آن باشد که در ادامه متن این گفتگو از نظرتان می گذرد.


 * تاریخچه ای از صنعت ماینینگ (استخراج بیت کوین) در کشور بیان کنید.

صنعت ماینینگ تاریخچه ای 5 یا 6 ساله در کشور دارد.

در ابتدا این صنعت همانند بسیاری از صنایع تازه وارد، غیررسمی بود.

طبیعی است که نیاز به زمانی بود تا بتوان اعضای این صنعت در کنار یکدیگر تشکیل صنف داده و قوانین مربوطه نیز مصوب شود.

از این رو، غیررسمی بودن، به معنای غیرقانونی بودن نیست.

بلکه صرفا نیاز به طی زمانی بود تا بتوان همانند سایر صنایع کشور، از حمایت قانونی لازم بهره مند شود.

خواست تمام فعالان صنعت ماینینگ هم این بود که هر چه سریع تر رسمیت یافته تا بتوانند به صورت رسمی، بیمه و مالیات پرداخت کرده و همانند سایر صنعت گران در کشور فعالیت رسمی داشته باشند.

اتفاقا برخی از نهادهای رسمی مانند وزارت ارتباطات و شورای عالی فضای مجازی، از حامیان جدی این صنعت بودند و با همکاری آنها، ماینینگ به عنوان یک صنعت رسمی در کشور مطرح شد.

ولی از زمان قبول این حوزه به عنوان یک صنعت رسمی، سنگ اندازی ها شروع شد و هر بار که قرار شد که یکی از مشکلات این صنعت حل شود، مشکلات عدیده دیگری به وجود آمد.

ریشه این مشکلات این است که برخی از مدیران بخشی، تصور می کنند که صنعت ماینینگ همان صنعت چاپ پول است.

یعنی دستگاهی است که اگر دو شاخه آن را به پریز برق بزنیم، پول چاپ می کند.

اصلا اطلاعی از هزینه های اولیه، چالش های فنی و عملیاتی و هزینه های عملیاتی آن ندارند.

از این رو، نگاه آنان به این صنعت این بود که بایستی سهم درآمدی برای بخش های حاکمیتی نیز فراهم کند.

به علاوه مدیران کشور مدل درآمدی این صنعت را نمی شناسند.

تولید بیت کوین همیشه سودده نیست.

بلکه بخشی از مدل درآمدی این صنعت، نگهداری و فروش در آینده با قیمت بالاتر و در شرایط سودآور است.

بنابراین حتی این صنعت هم گاهی زیانده می شود.

* این نگاه مسوولین، چه تاثیری بر این صنعت داشت؟ به طور مثال، وزارت نیرو تعرفه مشخصی برای برق صنایع دارد که هر ساله ابلاغ می کند.

برای صنعت ماینینگ تعرفه 450 و 950 تومان را در دو حالت مصوب کرده است.

در حالی که به صنعت بسیار کم بازدهی مانند فولاد برق 150 تومانی داده می شود.

موضوع این نیست که نباید به صنعت فولاد برق داد، موضوع این است که چرا با صنعت پربازدهی مانند ماینینگ تبعیض آمیز برخورد می شود.

مسولین تصور می کنند که چون برق یکی از مواد اصلی صنعت ماینینگ است، بایستی سهم درآمدی در این صنعت داشته باشند.

این نگاه بسیار غلط است.

به طور مثال 140 هزار میلیارد تومان تراکنش در آذر ماه در شبکه شاپرک پردازش شد.

سهم شرکتهای مخابراتی از این تراکنش حدود 110 میلیارد تومان بود.

آیا صحیح است که مثلا مخابرات ایران ادعا کند که به دلیل عبور این تراکنش ها از شبکه های فیبری مخابرات، بایستی سهم درآمدی خود را از بانک ها بگیرد؟ این نوع نگاه بسیار مضر است.

وظیفه وزارت نیرو این است که فارغ از حاشیه سود و زیان هر صنعت، به آن برق رسانی کند.

البته ناهماهنگی صرفا از سمت وزارت نیرو هم نیست.

وزارت صمت به ماینرها الزام کرده که حتما در شهرک های صنعتی مستقر شوند.

در حالی که خیلی ها تنها نیاز به یک سوله کوچک دارند.

یا اجازه اجاره کارخانه های متروکه در شهرک های صنعتی را به ماینر ها نمی دهند.

بدتر اینکه برخی از شهرک های صنعتی اصلا اجازه استقرار ماینرها را نمی دهند.

یا اینکه می خواهند زمین را به نرخ چندبرابری به ماینر ها بفروشند.

واقعیت این است که مجموعه مسایل دست به دست هم داد تا این صنعت نابود شود.

به گونه ای در کشور جا انداختند که ماینرها قاچاقچی هستند.

ناهماهنگی بسیار عجیبی بود.

یک وزیر فارم افتتاح می کرد و وزیر دیگر مخالف بود.

یک مسئول قول حمایت می داد و یک مسئول به دنبال بستن فارم ها بود.

همه هم به فکر این هستند که سهمی از درآمد ماینرها را مال خود کنند.

گویی ماینرها دستگاه چاپ پول دارند.

به نظر من علت اصلی این اتفاقات این است که متاسفانه مدیرانی که بایستی نگاه ملی داشته باشند، نگاه بخشی دارند.

دست به دست هم دادند تا در طلایی ترین زمان، این صنعت نابود شد.

* آیا هنوز هم این ناهماهنگی وجود دارد؟ بله.

مثلا الان ستاد مبارزه با قاچاق ارز و کالا مصوب کرده که ماینرها سریعا دستگاه های توقیفی خود را که در اختیار سازمان اموال تملیکی است در سامانه مخصوصی اظهار کنند تا با پرداخت عوارض گمرکی آزاد شوند.

ولی تعزیرات می گوید که این آیین نامه ابلاغ نشده و وقت هم در حال اتمام است.

البته تاکید کنم که ماینرها دستگاه های خود را مستقیم از چین یا کشور دیگری وارد نمی کنند.

وارد کننده و تاجر شخص دیگری است.

یعنی دستگاه در تهران خریداری شده.

چرا ماینر باید تعرفه گمرکی آن را بپردازد؟ *در روزهای اخیر چرا به قطع برق ماینرهای قانونی هم انجامیده است ؟ متاسفانه برق ماینرهای قانونی هم قطع شده است.

بسیاری از صنایع در کشور بیشتر از ماینرها برق مصرف می کنند.

اما قطعی برق ندارند.

مثل فولاد.

آیا چون مصرف برق یا آب فولاد بالا است، برق آن قطع می شود؟ یا آیا صنعت فولاد به دلیل مصرف آب بالا، تعطیل می شود.

بسیاری از فعالان صنعت ماینینگ در حال مهاجرت به ارمنستان، گرجستان و روسیه هستند *آیا صحیح است که فعالان این صنعت در حال مهاجرت هستند؟ بله.

بسیاری از فعالان صنعت ماینینگ در حال مهاجرت به ارمنستان، گرجستان و روسیه هستند.

ممکن است جاهای دیگری هم رفته باشند.

در آنجا از آنها حمایت شده و در کنار نیروگاه ها زمین ارزان دریافت می کنند.

به یاد داشته باشید که دوران طلایی این صنعت در سال 2020 و 2021 است.

بعد از آن به یک صنعت معمولی تبدیل می شود.

طبیعی است که افراد با دانش فنی از کشور بروند.


*در خصوص میزان سودآوری این صنعت توضیح دهید.

من صرفا یک مقایسه بین صنعت ماینینگ و فولاد می کنم.

دستگاه S17 plus با سرعت پردازش 73 تراهش و مصرف برق 2920 وات را در نظر بگیرید.

برای تولید یک بیت کوین حدود 70 تا از این دستگاه را نیاز داریم.

به عبارتی برای تولید هر بیت کوین با این دستگاه حدود 204 کیلووات برق مصرف می شود که حدود 35 هزار دلار (با نرخ دیشب بیت کوین) سود عملیاتی دارد.

در مقایسه، برای تولید یک تن فولاد 700 کیلووات برق مصرف می شود که بافرض قیمت صادراتی 570 دلار با حاشیه سود 40 درصد، 250 دلار به ازای هرتن فولاد سود متوسط برای کشور به همراه ایجاد می شود.

در هر دو اینها فرض کردم که قیمت برق مصرفی به ازای هر کیلووات 150 تومان است.

نتیجه گیری اینکه به ازای هر کیلووات برق، صنعت ماینینگ 170 دلار سود و صنعت فولاد فقط 3 دلار سود برای کشور تولید می کند.

یعنی بهره وری حدود 60 برابری.

البته هزینه های اولیه سرمایه گذاری نیز وجود دارد.

سرمایه گذاری اولیه با این مدل دستگاه حدود 240 هزار دلار است.

به انضمام سایر تجهیزات راه اندازی که بحث دیگری است.

هزینه های اولیه صنعت فولاد هم بالا است.

من فقط سود عملیاتی را مقایسه کردم.

ببینید این صنعت می توانست چه ظرفیت ارزی برای کشور ایجا کند.

حتما صنعت فولاد ارزشمند است.

ولی فولادی ها با هزار دردسری که در انتقال پول دارند، برق 150 تومانی می گیرد و ماینینگ که فاصله تولید و ارزآوری آن یک ثانیه است، برق 900تومانی.

* اندازه بازار" رمزارزها در کشور چقدر است؟ در حال حاضر چند دستگاه در حوزه ماینینگ در کشور است؟ هزینه تجهیزات چقدر است؟ حدود 500 هزار دستگاه در کشورد داریم که دو سوم آن یا خاموش بوده یا توقیف است.

قیمت این سیصدهزار دستگاه بر مبنای قیمت دوسال پیش (برای رند شدن مبلغ می گویم) می شود تومان 1500 میلیارد تومان.

یعنی 1500 میلیارد تومان از دارایی مردم خاموش است.

فکر نکنید که ماینرها مافیا هستند.

افرادی هستند که وقت و عمر صرف کردند تا دانش فنی به دست آورند.

می خواستند در طلایی ترین زمان برای خوشان و کشور درامد داشته باشند حالا به آنها می گویند قاچاق چی.

اما معاملات رمزارزها در کشور موضوع دیگری است.

من آخرین محاسباتی که انجام دادم مربوط به حدود 4 ماه پیش است.

یعنی زمانی که بیت کوین زیر 10 هزار دلار مبادله می شد.

در آن زمان حدود 200 بیت کوین در روز در کشور مبادله می شد.

اتریوم و دیگر رمزارزها هم هستند.

در مجموع حدود 4 میلیون دلار کف مبادلات رمزارزها در روز بود.

البته مسیولین در کشور آمار دیگری داشتند.

برآورد آنها نصف تخمینی که من زدم بود.

* رگولاتوری ماینینگ در چه شرایطی قرار دارد؟ در زمینه رگولاتوری در ماینینگ، یک آیین نامه در سال 98 و آیین نامه جدیدی هم در ماه گذشته ابلاغ شد.

به نظرم ایین نامه اول، نکات خوبی داشت.

ماینینگ را به عنوان صنعت صادارت محور قبول کرده بود.

البته ریسکها را به ماینرها منتقل کرده که ماینرها هم با آن موافق بودند و همه ریسک ها را قبول کرده بودند.

اما اصلاحیه ای که اخیرا روی آن اعمال شد، بسیار غیرمصنفانه است.

مثلا وزارت نیرو مکلف شده که مشخص کند که هر ماینر چند بیت در ماه تولید می کند.

بعد ماینر موظف است که آن را به صرافی های اعلامی بانک مرکزی با قیمت اعلامی بانک مرکزی و با نرخ تبدیل دلار به ریال آنها بفروشد.

در حالی که اولا از لحاظ فنی اصلا امکان تعیین میزان تولید بیت برای وزارت نیرو وجود ندارد.

دستگاه خرابی و قطعی دارد.

ضمن اینکه سرعت پردازش آنها متفاوت است.

اصلا حرف معقولی نیست.

ضمن اینکه این کسب و کار بدین شکل نیست که به محض تولید بفروشد.

در واقع ماینرها معمولا نگهداری می کنند تا در بهترین قیمت بفروشند.

در واقع بخش سودآور این صنعت را از ماینرها گرفتند.

با این آیین نامه کمتر کسی حاضر است در بخش خصوصی در این صنعت سرمایه گذاری کند.


 *رگولاتوری در زمینه صرافیهای رمزارزها چطور؟ اینکه در این حوزه قوانین تا چه حد مرجعیت قانونی دارد؟ صرافان با شکل گیری این نوع صرافی های آنلاین رمزارزها مخالفند.

مشکل دیگر اینکه بانک مرکزی هم برای صدور مجوز ورود نمی کندومجوز نمی دهد و البته جلوی کار آنها را نمی گیرد.

در واقع کلا ریسک را منتقل کرده به خود صرافی های رمزارز.

استدلال غیررسمی بانک مرکزی این است که اگر بخواهد مجوز رسمی بدهد، بایستی در قبال ریسک های آنها هم پاسخگو باشد.

پس الان آن را مسکوت گذاشته است.

رگولاتوری صرافی بسیار مبهم است.

*سرمایه گذاری نسبت به سایر بازارهای چه تفاوتی دارد وتوصیه تان به افراد چیست؟ قیمت ها در رمزارزها بسیار نوسانی است.

در یک هفته از 40 هزاردلار به 30 می رسد و یا حتی برعکس.

ده هزار دلار بالا می رود.

این سطح از نوسان برای هر کس قابل تحمل نیست.

بنابراین توصیه اکید می کنم که بدون مطالعه وارد نشوید.

به خصوص که دیگر مثل بورس، جایی برای اعتراض هم وجود ندارد.

نه دولت و نه هیچکس هم نمی تواند حمایت کند.

باید ریسک ورود را قبول کنید.


*کلام پایانی خود را بفرمایید.

در مورد قطعی برق نکته ای را اشاره کنم.

الان ظرفیت بالفعل تولید برق در کشور 60 هزار مگاوات است.

البته ظرفیت اسمی بیشتر است.

حتی اگر کل ماینرهای خاموش روشن شوند، بیش از هزار مگاوات برق نیاز ندارند.

این اتهام که ماینرها باعث قطعی برق هستند بسیار دور از انصاف است.

زمستان یکی از ماه های کف مصرف برق است.

این که چه مشکلی پیش آمده که در فصل کف مصرف، دچار قطعی شده ایم، به ماینرها مربوط نیست.

همین الان حدود 7 هزار مگاوات تلفات شبکه برق در کشور است.

اگر فارم ها در کنار نیروگاه های CHP شکل بگیرد، حتی با قیمت تفاهمی بین نیروگاه های بخش خصوصی و ماینرها، هم قیمت گذاری برق به نرخ حقیقی انجام می شود و حتی می توانیم بازار برق در کشور را شکل دهیم.

کلید واژه ها: ماینینگ - صنعت - بازارهای مالی - مدرس دانشگاه - دانشگاه - تحلیلگر - مشترکان پرمصرف - حاشیه - صنعتی - گفتگو - وزارت نیرو - رفته - کشور - محور - مالی - رمزارزها - خبرگزاری - مدرس - غیرمجاز - قاچاقچی - علیرضا - صادرات - مدیران - صادارت - خاموشی - حواشی - اعلام - نشانه - براین - انگشت