دانش آدینه 23: ماجرای یک کسوف سرنوشت ساز- دیدارنیوز ـ سروش زمانی مقدم: با کاوش در تونل های پرپیچ و خم تاریخ، همواره می توان شاهد اتفاقاتی بود که ثابت می کنند که رخداد های تاریخی، لزوما مجموعه بهم پیوسته ای از اتفاقات خطی در طول زمان نبوده، بلکه عموما رخداد های جالب دیگری نیز در عرض آن ها اتفاق می افتند که بعضا بصورت تلخ یا شیرین، روند اتفاق اصلی را تحت شعاع قرار داده و تغییر می دهند. بررسی این عوامل به اصطلاح عرضی، در تاریخ پرفراز و نشیب و البته شکوهمند علم نیز خالی از لطف نبوده و قطعا ماجرای ارتباط تایید نظریه نسبیت عام اینشتین با یکی از کسوف های تاریخی و عوامل جانبی و عرضی دخیل در این ماجرا، یکی از شیرین ترین آنهاست که در ادامه به شرح آن می پردازیم. نسبیت عام در واقع نظریه گرانش اینشتین بود که با تعمیم دادن شرایط نسبیت خاص، حالت کلی تر چارچوب های شتابدار را نیز در برگرفت و همچنین با معادلات میدان خود انحنای فضا-زمان و توزیع ماده در آن را توصیف کرد. این اثرات متقابل فضا-زمان و ماده همان چیزی بود که آن را بصورت گرانش احساس می کنیم. به بیان دیگر اینشتین موفق شد تا برای این سوال بی پاسخ در قانون گرانش نیوتون، که گرانش از کجا می آید، پاسخی بیابد. در این نظریه گرانش از خمیدگی فضا-زمان که توسط اجسام جرمدار ایجاد می شد، نشات می گرفت. جالب آن بود که این نظریه حداقل در ابتدای کار که به دنیای علم عرضه شد، در اکثر موارد با پیش بینی های گرانش نیوتنی تطابق داشت. هرچند که امروزه کاربرد های گسترده نتایج نسبیت عام در ابزار های بازرگانی، تسلیحات نظامی، تجهیزات ناوبری و سیستم های ماهواره ای، برتری بی، چون و چرا و صحت نظریه نسبیت عام را نسبت به گرانش نیوتونی عیان می کنند، اما پیشرفت تکنولوژیک و توانایی های مهندسی بشر در سال 1915 که اینشتین نظریه اش را منتشر کرد، در آن حد نبود که مستقیما بتواند نظریه را آزموده و خطا های نظریه نیوتونی را آشکار کند و بنابراین دانشمندان در آن زمان منتظر شرایطی بودند تا از راه های دیگری بتوانند صحت نظریه جدید را بررسی کنند. بیشتر بخوانید: اینشتین؛ تصویر کیهان بی انتها روی فرمول های کوچک" خوشبختانه خود اینشتین در گام اول راه حلی برای این مشکل پیدا کرد. در واقع از سال ها پیش، مشاهدات تجربی معلوم کرده بود که مدار عطارد به دور خورشید، کاملا منطبق و جفت و جور با پیش بینی های نظریه نیوتونی نیست. این اینشتین بود که با محاسبه بر طبق نسبیت عام، ناهنجاری موجود بین مشاهدات تجربی و پیش بینی نظری مدار عطارد را توضیح داد و با در نظر گرفتن اثرات انحنای فضا-زمان، این بار پیش بینی نسبیت عام را با تجربه منطبق کرد. اما ماجرا به اینجا ختم نشد چرا که در واقع نظریه نیوتنی، تنها رقیب نسبیت عام نبود که با این موفقیت از میدان به در رود. حدود دو سال قبل از آنکه اینشتین نسبیت عام خود را کامل کند، فیزیکدان دیگری به نام "نوردشتروم" نسخه دیگری از یک نظریه گرانش ارائه کرده بود که اتفاقا آن هم نسبیت خاص را شامل می شد و جالب آنکه این تنها مزیت آن نبود، چرا که این نسخه، نظریه الکترومغناطیس را هم در برداشت. به یک معنا نظریه نوردشتروم، از نسبیت عام جامع تر و دست بر قضا ساده تر نیز بود! بیشتر بخوانید: یک برابرست با بی نهایت!" هرچند که امروزه به دلایل فنی، این نظریه غلط است، اما در آن زمان، از آنجایی که بعد مکانی جدیدی در نظریه وارد می شد که به واسطه آن می توانست نیروی الکترومغناطیس را با نیروی گرانش یکی کند و از آنجایی که این اقدام، شاید جزو اولین گام ها برای ساختن یک نظریه متحد بود که می توانست جملگی نیرو های شناخته شده را در قالب یک نظریه تجمیع کند، لذا علیرغم آنکه نمی توانست همانند نسبیت عام، ناهنجاری مدار عطارد را توضیح دهد، در بین برخی فیزیکدانان آن زمان، چندان هم بی طرفدار نبود. زیبایی این تقابل تاریخی در آنجاست که به دلیل تشابه نظریه نوردشتروم با نسبیت عام، مبنی بر دربرداشتن نسبیت خاص و همچنین سادگی و جامع بودن آن، ابتدا حتی اینشتین نیز در سخنرانی های خود به تایید این نظریه می پرداخت، حال آنکه پس از توضیح ناهنجاری مدار عطارد به دور خورشید توسط اینشتین، اینبار، این نوردشتروم بود که به تمجید از نسبیت عام و انتقاد از نظریه خود می پرداخت، چرا که نظریه او از توضیح مشکل مدار عطارد ناتوان بود. بیشتر بخوانید: نگاهی به نظریه جهان تورمی" اما حساب علم از تعارفات و سلیقه ها جداست و قاضی طبیعت، همواره راه خود را می رود. در حقیقت طبیعت محک دیگری را پیش پای این دو نهاد که در ادامه خواهیم دید چگونه ورق به نفع نسبیت عام برگشت، و نظریه نوردشتروم، تنها در پرونده های تاریخی تلاش های بی شمار اذهان زیبا برای توصیف طبیعت بایگانی شد. این محک، پیش بینی رفتار این دو نظریه رقیب با پرتو نور بود! پیش بینی نظریه نوردشتروم آن بود که نور همواره در یک خط راست حرکت می کند، حال آنکه بر طبق نسبیت عام، پرتو نور در یک میدان گرانشی خم می شد! از این منظر، حتی نظریه نیوتونی به نسبیت عام نزدیکتر بود چرا که خیلی پیشتر پیش بینی شده بود که برطبق نظریه نیوتونی، پرتو نور انحناء می یابد و تنها تفاوت آن بود که معادلات اینشتین تنها یک خطای ضریب دو را در خمیدگی نیوتونی نور نشان می داد. این پیش بینی کجروی یا همان خمیدگی نور توسط نسبیت عام، ناشی از انحنای فضا-زمان در اطراف اجسام پرجرمی همچون خورشید بود که باعث می شد پرتو نور، مسیری خمیده را طی کند؛ بنابراین تنها لازم بود که منتظر اولین کسوف بعدی باشند تا بتوانند در فرصت ایجاد شده رصدی، این ادعا را بررسی کرده و مهر تایید یا رد بر فرضیات نسبیت عام بزنند. ماجرا از اینجا به واسطه رخداد های عرضی تاریخ، جالب تر می شود! بیشتر بخوانید: تماشای سیاهچاله؛ تلفیق زیبای علم و هنر" اینشتین در سال 1911 میزان خمیدگی پرتو نور برحسب نسبیت عام را محاسبه کرده بود، بنابراین در سال 1914، تنها یکسال قبل از اعلان رسمی و عمومی نسبیت عام، گروهی از دانشمندان در تلاش برای مشاهدات تجربی و رصد کسوف آن سال، عازم روسیه شدند. همه چیز بخوبی پیش بینی شده بود به جز "جنگ جهانی اول! " آری، گروه مذکور در عین ناباوری، چندین هفته به عنوان اسرای جنگی بازداشت شدند و کلیه لوازم و ادوات آن ها به تصرف در آمده و توسط سربازان ضبط شد. ناگفته پیداست که فرصت رویت این کسوف سرنوشت ساز و تایید نظریه اینشتین از دست رفت و در ابتدا حسرتی بزرگ بر دل او نشست. بیشتر بخوانید: امی نوتر؛ مصائب زن ریاضیدان" اما تاریخ چیز دیگری را برای او رقم زده بود. در واقع این رویت نشدن کسوف مذکور بود که برای او سرنوشت ساز بود، و اتفاق رخ داده برای او بسیار سودمند بود چرا که وی فهمید که محاسبات سال 1911 او در مورد میزان خمیدگی نور دارای خطا بوده است و بنابراین اگر دانشمندان موفق به رویت کسوف سال 1914 می شدند، چه بسا با رای منفی ایشان مبنی بر عدم توافق نظریه و تجربه، وی برای همیشه از ادامه کار بر روی نسبیت عام منصرف می شد. یکسال بعد وقتی او به طور رسمی نظریه اش را به دنیای فیزیک عرضه کرد، تصحیحات لازم را انجام داده بود و اینبار چگونگی خمیدگی نور را به درستی پیش بینی کرده بود. چندسال بعد، اینبار در سفر دیگری به جزیره پرینسیپ در غرب آفریقا، همه چیز برای رصد کسوف سال 1919 آماده می شد با این تفاوت که در این سفر، داور دفاعیه دستاورد اینشتین، یا همان سرپرست گروه اعزامی، آرتور ادینگتون، منجم مشهور انگلیسی و از طرفداران پروپاقرص اینشتین بود. بیشتر بخوانید: سفیدچاله؛ خیال یا واقعیت؟" ادامه ماجرا بر همگان روشن است. او طی یک پروسه نفس گیر، با تصاویر لازم و داده های ثبت شده توسط گروه اعزامی، به انگلستان بازگشت و چندی بعد طی محاسبات دقیقی نشان داد که انحراف پرتو نور در هنگام گذر از کنار خورشید، کاملا با پیش بینی های نسبیت عام اینشتین مطابقت دارد. بیشتر بخوانید: متوشالح؛ ستاره ای که از جهان پیرتر است" در ادامه از یک طرف، این نام اینشتین بود که با شهرت هرچه تمامتر، بخاطر موفقیتش در ایجاد نظریه ای که نیرو های گرانشی را توصیف می کرد، نقل تمامی محافل علمی، نشریات و بنگاه خبری بود که برای دعوت و درخواست سخنرانی یا مصاحبه با او سر و دست می شکستند، و از طرف دیگر، او در اندیشه تازه تری، رویای توصیف کیهان را با نظریه جدیدش در سر می پروراند.
|
آخرین اخبار سرویس:استخدام بازاریاب تلفنی خانم با حقوق، بیمه و مزایا در پاشا پخش در تهراناستخدام حسابدار آقا در مهندسی نیک سازان در تهرانتصویب لایحه نظام رتبه بندی حرفه ای معلمانآغاز ثبت نام آزمون ورود به حرفه مهندسان اردیبهشت ماه سال 1400نباید شرایط به گونه ای باشد که خودروهای مصادره شده چندین سال زیر آفتاب بماندرییسی: وضعیت انبارهای کالاهای مصادره شده نگران کننده استمواد اولیه تحریمی دارو در ایران تولید شدآیت الله حسینی: نگذارید مردم زلزله زده سی سخت دچار آسیب های روحی شوند/باغات شهر به حال خود رها نشونداحداث 100 هزار واحد مسکونی برای محرومان در سال آیندهآزادسازی کاروانسرای شاه عباسی سمنان؛ گرفتار دست اندازی هاسایت «ندای تهذیب» رونمایی شدتوییت کاندیدای نظامی انتخابات 1400 پس از استعفانظام جمهوری اسلامی با برنامه ریزی دینی جلو می رودبنیاد مسکن باید از حاشیه پرهیز کنداولین نشست مشترک گفتمان ساز برگزار می شوددستیابی به فقه اقتصادی نیازمند تبیین نظام اقتصادی استجان باختگان کرونا در استان سمنان به 929 نفر رسیدادیتور ویدئو و عکس، بصورت حضوری و تمام وقتهمکاری با مهندسین دارای پروانه اشتغالقالیباف: نگاه لااُبالی مدرن و متحجرانه، دو تهدید نسبت به زنان استاعضای کارگروه های جبهه اصلاحات ایران انتخاب شدندتوزیع 740 هزار بسته معیشتی در آذربایجان غربیپوشش زنان هیات ایرلندی در دیدار با ظریف/عکسکهگیلویه و بویراحمد و چهارمحال و بختیاری؛ میزبان دوشنبه قرآنی 18 اسفندعلی لاریجانی هیچ فعالیت سیاسی و انتخاباتی نداردافزایش احتمال حضور سعید محمد به عنوان کاندیدای ریاست جمهوری ایرانحسینی: خصوصی سازی میدان بی آینده است / مهدیار: امکان ایجاد بخش خصوصی واقعی با وجود تعارض منافع وجود ندارداستخدام تکنسین تاسیسات در شرکت دونا کترینگ در تهراناستخدام حسابدار در فروشگاه زنجیره ای اورست مدرن پارس در مشهداستخدام مسئول دفتر در شرکت ساوانا طیور پارس در بهشهراستخدام فروشنده تلفنی و بازاریاب و ویزیتور در البرز، تهران و مازندرانتقریظ رهبری بر کتاب عصرهای کریسکان فرصتی برای موردتوجه قراردادن کردستان استاستخدام کپی رایتر (Copywriter) در آژانس تبلیغاتی عاج در تهرانامنیت و سلامت دو مولفه مهم در برگزاری انتخابات استانتخابات مجمع عمومی اتحادیه تشکل های قرآن و عترت ایلام برگزار شدحقیقت پور: علی لاریجانی فعالیت انتخاباتی نداردآمادگی4 اکیپ گشت مشترک به بررسی شکایات مردمیاختصاص 500 قطعه زمین به مسکن ایثارگرانسازمان های مردم نهاد بازوی قوی مسوولان هستند18 کتابخانه در مشهد ایجاد می شوداکثر مخاطبان صداوسیما از شهرستان ها و روستاها هستنداستفاده جوانان روستایی از ماهواره باعث نگرانی والدین شده استدیپلماسی اقتصادی کشور جز ضعیف ترین دیپلماسی کشورهای جهان استشباهت ها و تفاوت های نوروز در ایران و دیگر کشورهاتوزیع 740 هزار بسته معیشتی در آذربایجان غربی«ابراهیم اصغرزاده» رییس کمیته سیاسی جبهه اصلاحات ایران شدامام خمینی (س): خداوند رحیم است اما...مجموعه آموزشی و اشتغالزایی ||| بهبود یافتگان از اعتیادادامه پیگیری ها برای تبدیل «پارسیلون» به منطقه ویژه اقتصادیروابط ایران و قزاقستان در طول تاریخ برادرانه و عمیق بوده استدیپلماسی کاغذی راهگشا نیست/ سفارتخانه ها در حوزه اقتصادی فعال شوندشب فرهنگی ایران - قزاقستان موجب فصل جدید روابط دو کشور می شود«ابراهیم اصغرزاده» رییس کمیته سیاسی جبهه اصلاحات ایران شدحقوق بشر واقعی محصول مقاومت استدعا خواندن جالب کودکانه قبل از خوردن غذا + عکسپیام تسلیت سرلشکر باقری به مقامات ترکیهنامه عجیب افسرعراقی به رزمندگان ایرانی در میدان میناخبار شبانگاهی (22) شبکه سه سیما؛ 17 اسفندتصویب لایحه نظام رتبه بندی حرفه ای معلماناستخدام منشی در کلینیک دامپزشکیاستخدام ناظر کارگاهی تاسیسات برق آقا در شرکت مهندسین مشاور در تهرانانتصاب رییس کمیته پرورش اندام مناطق آزاد کشوراستفاده جوانان روستایی از ماهواره باعث نگرانی والدین شده استاکثر مخاطبان صداوسیما از شهرستان ها و روستاها هستندسلحشوری: رییس جمهور کتک خور نظام شده است18 کتابخانه در مشهد ایجاد می شودبازی ایرلندی در پازل برجامپوشش زنان هیات ایرلندی در دیدار با ظریف/عکسمشکلات نایسر با نظارت دفتر رهبر معظم انقلاب به زودی رفع می شوددولت و مجلس، دست ایران ایر را گرفتندنامه عجیب افسر عراقی به رزمنده های ایرانی در میدان مینتعیین تکلیف سریع خودروهای دپو شده در انبارهااصناف زنجان در زمینه معرفی شهدای اصناف کم کاری کرده استفوری | جزییات تصویب رتبه بندی معلمان سال 1400استفاده از ظرفیت های فضای مجازی جهت فرهنگ سازی یک ضرورت استکالای اساسی معطل مانده در گمرک انزلی با پیگیری دستگاه قضایی ترخیص شددولت نجات ملی یمن: جامعه جهانی از متجاوزان جانبداری نکندتصمیم گیری سفر به خارج از تهران به هفته بعد موکول شدفیلم | تلاوت «مهدی فروغی» در رشته قرائت طلاب مسابقات بین المللی قرآناسکناس های جدید؛ با حافظ و بدون صفراجرای پویش ایران مهربان با محوریت فرزندان ایتام و محسنینکوشکی: ما نیازی به مدرن شدن نداریمبه مناسبت ده هزارمین شماره «رسالت»ماشین چیان: مسئله واگذاری ها در اصل 44 قانون اساسی ناقص و ناکارآمد است / خراسانی: خصوصی سازی فاشیستی ترین نحوه برخورد با اقتصاد بودسردار فدوی: در کشور مشکل حل کن زیاد استیادی از یارانطرح وزارت حمل و نقل عراق برای برگزاری موفقیت آمیز مراسم شهادت امام کاظم (ع)غباروبی و عطرافشانی مزار شهدای گمناماظهارات جنجالی محسن رضایی درباره مذاکره با آمریکا و حضور ایران در عراق و سوریهگرامیداشت شهید مدافع سلامت رودسراستخدام مدیر امور اداری در شرکت پرشین کاغذ آریا در تهراناستخدام مسئول دفتر مدیرعامل در فنی و ساختمانی تهران جنوب در تهراناستخدام مدیرعامل و مدیر داخلی در شرکت صفا تیر آسیا در تهراناستخدام دستیار امور بین الملل در کیان سپهر لیان افراد خاص جهانی در البرزپیوندهای فرهنگی مانا و غیرقابل گسست هستنداستخدام کارشناس IT آقا با حقوق توافقی و بیمه در محدوده مطهری تهرانخط پرواز گرگان-اکتائو ظرفیت ویژه ای در بخش تجارت با قزاقستان استاستخدام تکنسین مکانیک آقا در شرکت رزیتان در تاکستانعلی لاریجانی هیچ فعالیت انتخاباتی ندارداستخدام 3 عنوان شغلی در مکتب شریف در تهران |