نرخ واقعی دلار در بودجه 1400 چقدر است؟

ایرنا- مقامات مختلف دولت اعلام کرده اند که نرخ تسعیر ارز در بودجه سال آینده 11500 تومان محاسبه شده،اما کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی این نرخ را 17500 تومان در نظر گرفته و می گوید نرخ واقعی مد نظر دولت نیز همین عدد است، - آیا واقعاً چنین است؟ به گزارش سایت قطره و به نقل ازروز جمعه خبرنگار اقتصادی ایرنا، حسن روحانی پیش از ظهر چهارشنبه در جلسه هیات دولت گفت: ما گفتیم سال آینده 2 میلیون و 300 هزار بشکه نفت می فروشیم ماحصل آن 199 هزار میلیارد تومان بوده است.

آقایان آمدند دو میلیون و 300 هزار بشکه را کردند یک میلیون و 500 هزار بشکه.

بعد به جای 199 هزار میلیارد تومان شده 230 هزار میلیارد تومان.

چشم بندی عجیبی شد.

نفت کم شد پول آن بالا رفت.

این چطور چشم بندی بود که انجام گرفت.

ما 199 هزار میلیارد تومان گذاشتیم این ها در کمیسیون تلفیق 230 هزار میلیارد تومان کردند و میزان وابستگی بودجه به نفت را 31 هزار میلیارد تومان اضافه کردند.

رییس جمهوری در ادامه افزود: هر کسی چهار عمل اصلی را بلد باشد و کلاس دوم دبستان باشد می تواند محاسبه کند که شما چه کردید.

ما نفت را بر مبنای 11 هزار و 500 تومان حساب کردیم شما قیمت دلار را 17 هزار و 500 تومان حساب کردید، اینکه خیلی ساده است آدم ارزش پول ملی را کم کند.

شما 6 هزار تومان ارزش پول ملی را کم کردید تا حساب و کتاب تان جور باشد و بعد می گویید ما نگفتیم قیمت دلار 17 هزار و 500 باشد.

پس این دم خروس است و این حرف ها با قسم حضرت عباس جور در نمی آید.

افزایش نرخ تسعیر ارز در کمیسیون تلفیق در واقع، اشاره رییس جمهوری به تغییر نرخ تسعیر ارز در کمیسیون تلفیق مجلس است.

در جریان بررسی لایحه بودجه 1400 درکمیسیون تلفیق مجلس دو تصمیم در زمینه ارز گرفته شد که واکنش های زیادی را، چه از سوی کارشناسان اقتصادی و چه توسط مقامات دولتی برانگیخت.

کمیسیون یاد شده از یک طرف ارز 4200 تومانی را حذف و از طرف دیگر نرخ تسعیر 17 هزار و 500 تومان را برای ارز تعیین کرد.

هر دو مورد می تواند به شدت تورم را حتی پیش از شروع سال جدید بالا ببرد.

از سوی دیگر، حذف ارز ترجیحی 4200 تومانی و افزایش نرخ دلار از 11 هزار و 500 تومان به 17 هزار و 500 تومان به نوعی به معنای تغییر شاکله اصلی لایحه پیشنهادی دولت است.

در واکنش به این اقدام، حسینعلی امیری ، معاون پارلمانی رییس جمهور گفت: اگر دولت در این بخش می خواست خود را راحت کند، قیمت را بالا می برد، اما معتقدیم افزایش قیمت ارز منجر به ایجاد مشکلات در تامین کالاهای اساسی و دارو برای مردم می شود و دولت نمی خواهد مردم با مشکل مواجه شوند.

ادعای کمیسیون تلفیق این است که خود دولت نرخ ارز را 17 هزار و 500 تومان در نظر گرفته و نرخ 11 هزار و 500 تومان صحیح نیست.

در یکی از تازه ترین اظهارات در این زمینه، رییس کمیسیون تلفیق بودجه مجلس اظهار داشت: دولت گفته بود 2.

3 میلیون بشکه صادر می کنم و 20 درصد از آن را به صندوق و 14.

5 درصد آن را به نفت می دهیم و بقیه اش را خرج می کنیم.

هر بشکه ای هم 40 دلار حساب کرده بود و در آن فرمولی هم که حساب کرده بود 17.

5 میلیارد دلار با ارز 17 هزار و 500 تومان و 8 میلیارد دلار هم با ارز 4200 تومان و معدل همه اینها 11 هزار و 500 تومان شده بود.

درواقع طبق محاسبات کمیسیون تلفیق مجموع درآمد دولت 25 میلیارد و 500 میلیون دلار است.

اما مژگان خانلو سخنگوی ستاد بودجه 1400 در سازمان برنامه و بودجه در گفت وگو با رسانه ها درباره نظر سازمان برنامه و دولت درباره پیشنهاد نرخ 17هزار و500 برای تسعیر ارز صراحتا گفته که نظر سازمان برنامه و بودجه نرخ 11 هزار و 500 تومان است که در لایحه پیش بینی کرده ایم.

معتقدیم به تدریج نرخ ارز ترجیحی باید اصلاح شود و متناسب با آن نرخ بازار هم تدریجی به اصلاح برسد.

اما وقتی به یکباره عدد 17 هزار و 500 تومان مطرح می شود گام بلندی محسوب می شود.

نرخ تسعیر چیست و چه تفاوتی با نرخ ترجیحی دارد؟ یکی از موضوع هایی که باعث گنگ شدن ماجرای نرخ ارز در بودجه 1400 شده یکی دانستن نرخ ارز ترجیحی و نرخ تسعیر ارز است.

این درحالی است که بین این دو تفاوت زیادی وجود دارد.

نرخ ارز ترجیحی به ارزی گفته می شود که دولت برای خرید کالاهای اساسی اختصاص می دهد.

دلار 4200 تومانی شناخته شده ترین ارز ترجیحی در سال های گذشته بوده است.

نرخ تسعیر عبارت است از نرخی که دولت برای تبدیل درآمدهای ارزی به ریال در نظر می گیرد.

بودجه شامل درآمد و هزینه است.

در بخش درآمد دولت هم درآمدهای ریالی دارد و هم درآمدهای ارزی.

این موضوع نه تنها در سطح دولت بلکه برای همه واحدهای تجاری و شرکت هایی که درآمد دلاری و یا ارزی دارند صادق بوده و تعیین نرخ تسعیر ارز برای آنها ضروری است.

دولت نیز همچون یک بنگاه اقتصادی بزرگ دارای درآمدهای ارزی است و برای انجام حساب و کتاب سالانه خود که همان بودجه است به ناچار درآمدهای ارزی را با نرخی مشخص به ریال تبدیل می کند.

البته با توجه به نوسانات نرخ ارز ممکن است نرخ تسعیر در طول سال تغییر کند.

در بودجه سال 1399 نرخ تسعیر ارز حدود 5300 تومان بود.

در همان حال نرخ های دیگر و از جمله نرخ بازار آزاد و همچنین نرخ ترجیحی 4200 تومان نیز وجود داشت.

اما در 17 مهرماه سال جاری بانک مرکزی طی اطلاعیه ای نرخ تسعیر ارز را به 11 هزار تومان تغییر داد.

در بند الف بخش نامه این بانک آمده است: الف) مبنای تسعیر اقلام پولی دارایی ها و بدهی های ارزی برای گزارشگری مالی میان دوره ای منتهی به شهریورماه 1399 به منظور اعمال در دفاتر بانک ها و موسسات اعتباری غیربانکی و تهیه صورت های مالی میان دوره ای، مبلغ 129000 ریال برای هر یورو (مبلغ 110000 ریال برای هر دلار امریکا) و سایر اسعار بر مبنای نرخ برابری آن به یورو در پایان شهریورماه سال1399 تعیین شود.

نکته دیگر اینکه با توجه به پدیده ارز چند نرخی در کشور همیشه بین نرخ تسعیر و نرخ ارز بازار آزاد تفاوتی وجود داشته است.

در شرایط عادی این تفاوت خیلی زیاد نبوده اما در دو سال گذشته با افزایش چندبرابری قیمت دلار فاصله بین نرخ تسعیر و نرخ آزاد ارز بسیار زیاد شد.

به نظر می رسد دولت با تعیین نرخ 11500 تومان برای تسعیر ارز چشم انداز اقتصادی مثبتی را برای سال آینده در نظر گرفته و انتظار کاهش نرخ ارز در بازار آزاد را داشته است.

در این مورد رییس جمهوری در جلسه 14 دی ماه هیأت دولت ضمن تأکید بر اینکه تقویت ارزش پول ملی از نکات مهم برای دولت در لایحه بودجه است گفت: در لایحه بودجه 1400 موضوع مهم برای دولت این بود که ارزش پول ملی را بالا ببریم به همین خاطر با توجه به اینکه افق آینده را روشن می بینیم قیمت دلار در لایحه بودجه را 11 هزار و 500 تومان در نظر گرفتیم.

روحانی با تاکید بر تلاش دولت برای کاهش قیمت دلار در سال آینده، افزود: قیمت امروز دلار واقعی نیست و اگر همین امروز منابع ارزی ما در خارج از کشور آزاد شود، قیمت دلار به 15 تا 16 هزار تومان کاهش خواهد یافت.

سامانه ETS و جایگزینی ارز ترجیحی یکی دیگر از نکات بودجه 1400 که ممکن است به روشن شدن ماجرای نرخ ارز کمک کند سامانه ETS است.

در سایت بانک مرکزی درباره سامانه معاملات الکترونیکی (ETS) آمده است: پروژه ایجاد درگاه اینترنتی معاملات ارزی در سیستم بانکی ایران که در راستای قانون پولی و بانکی کشور، نظام شناور مدیریت شده و یکسان سازی نرخ ارز از نیمه دوم سال 1395 در دستور کار بانک مرکزی قرار گرفته بود پس از یک سال در مهرماه سال 1396به اتمام رسید و در روز 7 آبان ماه همان سال با حضور ادارات ذیربط بانک و معامله گران ارزی (Dealers) بانک های عضو بازار بین بانکی ارز، راه اندازی شد.

بانک های کشور می توانند در سامانه معاملات الکترونیکی (ETS) یا رویترز داخلی نسبت به انجام معاملات ارزی طی روزهای کاری بانکی با یکدیگر و با بانک مرکزی اقدام کنند.

در تبصره یک لایحه بودجه 1400 به این سامانه اشاره شده و آمده که در صورت تغییر نرخ ترجیحی مورد استفاده، نرخ جایگزین در این قانون نرخ سامانه معاملات الکترونیکی ETS خواهد بود.

این نرخ همان نرخ تسعیر یعنی 11 هزار تومان است که بانک مرکزی در مهرماه سال جاری ابلاغ کرده بود و اکنون در بودجه 1400 به 11500 تومان رسیده است.

سخنگوی ستاد بودجه 1400 در سازمان برنامه و بودجه نیز در این مورد ضمن تأکید بر اینکه عددی در لایحه نوشته نمی شود بلکه این درآمدها ترکیبی از اعداد است گفته است: وقتی بانک مرکزی می خواهد ارز دولت را تسعیر کند باید بداند که چقدر مابه ازای آن را ریال بدهد.

زمانی که نرخ ارز را 4200 تومان در نظر گرفته بودند تکلیف مشخص بود، اما در این موارد که حاشیه آن بسیار قابل تغییر است بهتر است نرخ تسعیر همان نرخ ETS باشد چرا که نرخ در سامانه مشخص می شود و با تغییر نرخ ارز شناور خواهد بود.

پس موضوع جایگزینی ارز 4200 تومانی با ارز 11500 تومانی است.

درواقع دولت نرخ تسعیر را 11500 در نظر گرفته و احتمالاً با صحبت هایی که در مورد حذف ارز 4200 تومانی می شود می خواهد نرخ ارز ترجیحی و نرخ تسعیر ارز را یک کاسه کند و دست کم یک گام در راستای تک نرخی کردن ارز بردارد.

آیا نرخ تسعیر واقعاً 11500 تومان است؟ هرچند فرایند حساب و کتاب در بودجه کمی پیچیده و از حوصله این نوشته خارج است.

اما در اینجا با تأکید بر بخش درآمدهای نفتی تلاش می شود دست کم به صورت تقریبی به نرخ تسعیر ارز در بودجه 1400 دست پیدا کنیم.

دولت می خواهد درآمدهای دلاری خود را به چه قیمتی محاسبه کند؟ در جدول زیر، جزییات درآمدهای نفتی دولت در بودجه 1400 آمده است اما اثری از نرخ ارز نیست، همانطور که در سایر بخش های بودجه نیز چنین است.

اما در مورد منابع حاصل از صادرات میعانات گازی و خالص صادرات گاز طبیعی به نرخ تسعیر اشاره شده است.

در اولین عدد در ستون آخر جدول مجموع کل درآمدهای دولت از نفت و فرآورده های نفتی آمده است.

درواقع دولت پس از محاسبه میزان درآمد دلاری خود آن را در نرخ تسعیر ارز (115000 ریال) ضرب کرده و به عدد مورد نظر رسیده است.

یعنی اگر ما 34.

5 درصد سهم صندوق توسعه ملی و شرکت نفت را از عدد 25 میلیارد و 500 میلیون دلار کسر کنیم درآمد خالص دولت از صادرات نفت و فرآورده های آن 16 میلیارد و 702 میلیون و 500 هزار دلار می شود.

اگر این عدد را در 115000 ریال(11500 تومان) ضرب کنیم عدد 192 هزار میلیارد تومان به دست می آید که تفاوت اندکی با رقم ارائه شده از سوی دولت دارد.

این تفاوت نیز ممکن است ناشی از تقریبی بودن عددی (یعنی 25 میلیارد و 500 میلیون تومان)باشد که رییس کمیسیون تلفیق به عنوان درآمدهای دلاری دولت ذکر کرده است.

اما اگر دولت آنگونه که کمیسیون تلفیق می گوید نرخ تسعیر را 17500 تومان در نظر می گرفت بدون شک جمع کل درآمدهای دولت باید خیلی بیشتر از 199 هزار میلیارد تومانی می شد که در جدول زیر(درآمد محاسبه شده در بودجه) آمده است.

با یک محاسبه ساده درصورتی که 16 میلیارد و 702 میلیون و 500 هزار دلار را در 175000 ریال(17500 تومان) ضرب کنیم درآمدهای ریالی دولت292 هزار میلیارد تومان می شود که تقریباً 100 هزار میلیارد تومان از رقم برآورد شده در بودجه بیشتر است.

درآمدهای حاصل از صادرات نفت و فرآورده های نفتی در بودجه 1400(میلیون ریال)
کلید واژه ها: میلیارد تومان - میلیارد - تومان - هزار - کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی - کمیسیون تلفیق - میلیون - سال آینده - کمیسیون تلفیق مجلس - مجلس شورای اسلامی - بودجه - کمیسیون - جلسه هیات دولت - بشکه - دولت - شورای اسلامی - آینده - واقعی - تلفیق - حسن روحانی - گزارش روز - هیات دولت - چهارشنبه - بندی - بودجه 1400 - خبرنگار - اقتصادی - وابستگی - محاسبه - آقایان