نگرانی پوپولیستی از حذف هیجان ساز بورس

نگرانی پوپولیستی از حذف هیجان ساز بورس دنیای اقتصاد: بورس تهران در یک روز نیمه تعطیل بیشترین افت در یک ماه اخیر را تجربه کرد و با کاهش 5/ 3 درصدی، - دنیای اقتصاد: بورس تهران در یک روز نیمه تعطیل بیشترین افت در یک ماه اخیر را تجربه کرد و با کاهش 5/ 3 درصدی، ابرکانال 2/ 1 میلیون واحد را نیز واگذار کرد و به کمترین سطح از 25خرداد رسید.

فشار فروش در این روز معاملاتی آنچنان زیاد بود که 90 درصد از سهام بورسی، معاملات روزانه خود را با افت قیمت به پایان رساندند که قریب به اتفاق این نمادها با صف های سنگین فروش مواجه بودند.

شکسته شدن کف های حمایتی، فعال شدن حد ضرر چارتریست در بسیاری از نمادها، هراس از ادامه دار بودن افت قیمت ها و جو روانی ناشی از کاهش نرخ دلار از مهم ترین دلایلی است که برای وضعیت این روزهای بورس تهران می توان عنوان کرد.

شاخص کل بورس تهران پس از آنکه افتی سه ماهه را تجربه کرد و بیش از 42 درصد از ارتفاع خود را از دست داد، در دوم آبان به کف یک میلیون و 211 هزار واحد رسید.

پس از آن شاهد بازگشت مجدد این نماگر به مدار صعودی بودیم.

به طوری که تنها در 14 روز کاری، با رشد بیش از 20 درصدی از کف، بازار سهام تغییر فاز داد و به اصطلاح گاوی شد.

این شرایط اما دوام چندانی نداشت و تنها هشت روز دیگر شاهد ثبت ارقام مثبت در کارنامه این بازار بودیم.

شاخص تا محدوده یک میلیون و 527 هزار واحد پیش رفت اما مجال برای رشد بیشتر نیافت و سهام باز هم کاهشی شدند.

حال پس از گذشت 25 روز بار دیگر بورس تهران وارد فاز خرسی شد.

شاید اولین باری باشد که در یک سال شاهد تغییر فاز چندباره بازار سهام هستیم.

آخرین بار 6 شهریور بود که دماسنج اصلی بازار سهام پس از تجربه رشدی پرشتاب و افسارگسیخته در محدوده یک میلیون و 662 هزار واحدی وارد فاز خرسی شده بود.

در پاییز سال 97 نیز اتفاقی مشابه رخ داد.

در آن سال بورس تهران برای 55 روز معاملاتی (از 9 مهر تا پایان آذر97) در مسیر کاهشی پیش رفت و سرانجام با ثبت افت 15/ 20 درصدی به فاز خرسی فرو رفت.

اما تغییر فاز چندباره در یک سال اتفاقی نادر بود که در اوج هیجانات منفی به وقوع پیوست.

فوبیای ریزش ادامه دار سهام یکی از مسائلی که ماحصل افزایش تعداد بورس اولی ها در سال جاری است، ترس از صفر شدن قیمت سهام است.

فوبیایی که سبب شده تا رفتارها غیرمنطقی به نظر برسد و معامله گران فرار را بر قرار ترجیح دهند.

در ادبیات مالی رفتاری به دو اصطلاح زیان گریزی (loss aversion) و ریسک گریزی (risk aversion) برخورد می کنیم.

ریسک گریزی این گونه تعریف می شود که همواره گزینه هایی که سود مطمئنی با ریسک پایین تر دارند جذابیت یا مطلوبیت بیشتری به سرمایه گذار می دهند، اما در زیان گریزی احساس سرمایه گذار تشریح می شود.

افراد عموما در مواجهه با زیان محتاط تر بوده و همین امر سبب بروز رفتارهای غیرعقلایی می شود.

با یک مثال ساده فرض کنید یک سرمایه گذار در یک ماه 100 میلیون تومان سود کسب کرده است و در ماه بعد به دلیل تغییر روند همان 100 میلیون تومان را از دست داده است.

اگر هزینه فرصت این سرمایه گذاری را در نظر نگیریم، نباید تغییر در مطلوبیت وی ایجاد شده باشد.

اما در واقعیت و بنا به نظرات مالی – رفتاری این سرمایه گذار با کاهش مطلوبیت مواجه شده است.

در واقع اثر بالاتر زیان بوده که مطلوبیت فرد را منفی کرده آن نیز در حالی که تغییری در دارایی های وی ایجاد نشده است.

در چنین شرایطی طبیعی است که سرمایه گذاری که در دوره رونق نیز توجه چندانی به تحلیل ها نداشت، اکنون در مواجهه با زیان بسیار غیرمنطقی تر رفتار کند.

کفی که از دست رفت؛ ضررهایی که فعال شد افت قیمت سهام در معاملات روز شنبه سبب شد تا نه تنها کف پیشین شاخص کل سهام یعنی یک میلیون و 211 هزار واحد از دست بروند، بلکه این نماگر ابرکانال 2/ 1 میلیون واحد را نیز ترک کند.

مرزی روانی که پیش تر شاخص کل با برخورد به آن تغییر مسیر داده بود، اما روز شنبه این اتفاق نیفتاد و صف های سنگین فروش 5هزار میلیارد تومانی در این روز، احتمال ریزش بیشتری را نیز می دهند.

در این میان کف حمایتی (تکنیکال) یک میلیون و 170 هزار واحد پیش روی فعالان این بازار قرار دارد.

پیش از این نیز عنوان شده بود که به دنبال افت قیمت سهام در عموم نمادهای معاملاتی، حد ضرر بسیاری از چارتریست ها فعال شده و این دسته از بازیگران دست به ماشه فروش شده اند.

حال در صورت از دست رفتن کف بعدی تکنیکال، احتمالا افزایش فشار فروش از سوی این دسته از بورس بازان وجود دارد.

به ویژه آنکه بخش عمده معامله گران این روزها بازار سهام را تازه واردانی تشکیل می دهند که اغلب نگاهی کوتاه مدت داشته و با استفاده از تحلیل های نموداری دادوستد می کنند.

ریزش دلار تا کجا؟ کاهش ریسک های سیستماتیک در سه روز پایانی ریاست جمهوری دونالد ترامپ و همزمان با آن اظهارات رییس دولت در خصوص نرخ دلار 15 هزار تومانی در سال آینده تاثیر خود را بر بازار ارز به جا گذاشته است.

در این میان روز گذشته اعداد و ارقام حکایت از شکننده بودن مرز 22هزار تومانی داشت.

این مهم یکی دیگر از عوامل تشدید کننده فشار فروش در بازار سهام است.

جایی که بیش از 60 درصد از شرکت های بورسی را کالایی هایی تشکیل می دهند که بر سودسازی آنها رابطه مستقیمی با نرخ دلار دارد.

این در حالی است که برخی کارشناسان ارزشی بازار سهام معتقدند که سهام بزرگ و بنیادی بورس حتی با دلار 17 هزار تومانی نیز با انحراف 5 تا 10درصدی در همین محدوده قیمتی، ارزنده هستند و روند کاهشی چندانی نخواهند داشت.

کوچ نقدینگی حقیقی از بورس؟ در روزی که شاخص کل بورس تهران بیشترین افت از 25 آذرماه را ثبت کرد، ششمین خروج سنگین حقیقی در تاریخ این بازار رقم خورد.

به این ترتیب روز شنبه سهامی به ارزش 2 هزار و 61 میلیارد تومان از سبد سهام معامله گران خرد بازار به پرتفوی حقوقی ها منتقل شد.

اما آیا این پول در حال حرکت به دیگر گزینه های سرمایه گذاری است.

نگاهی گذرا به رقبای بازار سهام نشان می دهد در حال حاضر هیچ گزینه جذابی پیش روی سرمایه گذاران قرار ندارد.

دلار و سکه با کاهش ریسک های سیستماتیک در حال تخلیه حباب به وجود آمده در ماه های گذشته هستند.

مسکن و خودرو نیز شرایط مشابهی را تجربه می کنند و آمار و ارقام از کاهش قیمت ها در این دو بازار حکایت دارد.

بازار طلا نیز نه تنها به پول بزرگ نیاز دارد بلکه از جذابیت چندانی نیز برخوردار نیست.

تنها گزینه پیش رو سرمایه گذاری در سپرده های پس انداز با سودهای کمتر از 10 درصد است.

به نظر می رسد پول های خارج شده از گردونه معاملات سهام، به طور کامل از این بازار پرریسک دل نکنده اند و در حال ارزیابی بازار و قیمت ها و پیدا کردن نقطه ورود مجدد هستند.

در این میان برخی کارگزاری ها به طور خودکار مانده حساب مشتریان خود را در صندوق زیرمجموعه سرمایه گذاری می کنند.

شاید به این دلیل است که آمارها حکایت از ورود نقدینگی طی روزهای گذشته به صندوق های با درآمد ثابت داشته است.

نگرانی پوپولیستی از حذف هیجان ساز بورس به جرات می توان گفت یکی از کورترین گره های بورس تهران که در شرایط هیجانی چه مثبت و چه منفی، بیشتر خود را نشان می دهد، محدودیت دامنه نوسان است.

قانونی خودساخته که سبب شد سهام ناتوان از پیداکردن نقطه تعادلی باشند و با تشدید هیجان در صفوف فروشی که روز به روز سنگین تر می شوند، امیدی به بازگشت روزهای سبز نباشد.

سیاست گذار بورسی نیز که از ابتدا و همانند دیگر بخش های کشور سیاستی پوپولیستی را در پیش گرفته، با نگرانی از پاسخگویی به سهامداران بابت این محدودیت صف ساز، به افزایش زیان در این بازار دامن زده است.

دو روی سکه بازارها بازار خرسی (Bear market) و بازار گاوی (Bull market)؛ دو واژه ای که به گوش همه فعالان بازارهای سرمایه گذاری آشنا است.

حتی اگر درخصوص معنای واقعی آن اطلاعاتی نداشته باشند.

قبل از اینکه به وضعیت بورس تهران و فاصله تا فاز خرسی وارد شویم، لازم است نگاهی کلی به دو اصلاح مزبور داشته باشیم.

بازار خرسی و گاوی چیست؟ چرا از این واژه ها در زمان صعود و نزول بازارها استفاده می شود؟ بورس نیویورک یکی از بزرگ ترین بازارهای مالی است که در وال استریت بنا شده است.

چند متر مانده به درب ورودی بورس نیویورک دو مجسمه بزرگ دیده می شود.

مجسمه برنزی یک گاو بزرگ که در مقابل یک خرس تنومند قرار گرفته است.

مجسمه گاو معرف همه سرمایه گذارانی است که ریسک پذیری زیادی دارند و معتقدند ظرفیت رشد در بازار وجود دارد و مجسمه خرس نمادی از سرمایه گذارانی است که می ترسند بازار با افت مواجه شود.

اما چرایی این نام گذاری به رفتار دو حیوان مذکور در زمان مبارزه بازمی گردد.

گاوها هنگام مبارزه و جنگ، با حرکت دادن سر و شاخ خود از پایین به بالا سعی در ضربه زدن به دشمن دارند و به عبارتی حریف خود را به بالا پرت می کنند.

در خرس اما عکس" این موضوع صادق است.

خرس ها در نبرد، همواره با دستان پرقدرت و ضربات از بالا به پایین دست ها، به حریف ضربه زده و آن را شکست می دهند.

از این رو بازار صعودی به بازار گاوی و بازار نزولی به بازار خرسی معروف است.

اما افزایش یا کاهش قیمت ها در یک روز یا یک هفته نشان از گاوی یا خرسی بودن آن بازار نیست، بلکه آنچه نوع بازار را مشخص می کند، روند بلندمدت آن است.

بر اساس تعاریف مالی-رفتاری، زمانی که نماگر یک بازار نسبت به سقف پیشین خود با کاهش بیش از 20 درصدی مواجه شود، از اصطلاح بازار خرسی استفاده می شود.

کلید واژه ها: بورس تهران - بورس - تهران - درصد - بیشترین - معاملات - کاهش - نگرانی - کاهش نرخ دلار - تعطیل - هیجان - فروش - قیمت - نیمه - مهم ترین - نرخ دلار - قیمت ها - میلیون - روزانه - روانی - سنگین - اتفاق - پایان - ادامه - وضعیت - فعال - واحد - دلار - هراس - سهام