13 - داستان شهبانوی بختیاری آرمان ملی ثریا [Soraya : der Roman zum großen Fernseh-Ereignis] نوشته الکساندر شولر[Alexander Schuller] رمانی ا ست تاریخی با روایتی داستانی، به طوری کـه نمی توان به آسانی دریافت در این رمان، دوره ای از تاریخ پهلوی دوم به منزله موضوع کار نویسنده، در محـور داستان قرار دارد یا همه عناصر داستان به خدمت شولر درمی آید و تاریخ، به مثابـه حکمی فرعی، در پس داستان خودنمایی می کند؟! آمیزه ای خواندنی و پرکشش از داستان و تاریخ را در این رمان می توان دید که به نوسازی شخصیت های شناخته شده از جمله محمدرضاشاه و مادر و خواهرانش، دکتر مصدق، آیت الله کاشانی و خلیل اسفندیاری (پدر ثریا که مدتی سفیر ایران در آلمان بود) و رزم آرا، زاهدی و.
، و سلسله حوادثی از جمله کودتای 28 مرداد و فرار موقت شاه و نهضت ملی شدن نفت ایران و دخالت های کشورهای انگلیس، آمریکا، روسیه و.
و عصر پادشاهی هفت ساله در زمانی که ثریا شهبانوی ایران بود، می پردازد.
بخشی از داستان به گذشته ثریا و دوران کودکی و جوانی وی در اروپا (آلمان، سوییس و لندن.
) و پیشینه پدری او که از بختیاری های اصیل است، می پردازد.
کتاب ثریا (رویایی که به کابوس مبدل شد)، داستانی است واقعی از زندگی ثریا اسفندیاری که از 10 سالگی وی- در اصفهان،1942- شروع شده و تا زمان جدایی وی از شاه ادامه دارد.
ثریا، بسان نامش، همانند ستاره می درخشید و تاج آسمان زندگی خانواده و نزدیکانش بود و گویی در طالعش از ابتدا شهبانویی تخت طاووس نوشته شده بود.
ثریا در 22 ژوئن 1923در اصفهان زاده شد.
پدر ثریا، خلیل اسفندیاری، روزگار سیاسی آن زمان او را نیز که یک بختیاری بود، وادار به کوچ کرد و هنگامی که در برلین دانشجو بود با ایفا کارل، دختر بازرگانی آلمانی ازدواج کرد.
شش سال بعد از تولد ثریا فرزند دوم آنان بیژن دیده به جهان گشود.
ثریا و برادرش در همان خردسالی دریافته بودند که فرزند دو جهان گوناگون هستند و در میان کشمکش جهان باختری مادر و جهان خاوری پدر گیر کرده اند.
در سال 1950، آن دو به تصمیم والدین شان، که بسیار دوست داشتند فرزندان شان در کنار زبان پارسی و آلمانی، زبان انگلیسی و فرانسه را هم بیاموزند، روانه لندن شدند.
در آنجا ثریا پنهانی در دوره های بازیگری نیز شرکت کرد.
وی به دنبال رسیدن به یک بانوی کامل اروپایی بود، نه در پی زنان سنتی ایران.
در آن دوران، پهلوی نیز به یک پادشاهی استوار و پسری برای ولیعهدی نیاز داشت.
از آن رو شمس، خواهر شاه، ثریا را - بعد از فوزیه- برای برادرش نشان کرد.
از دید خانواده اسفندیاری این گزینش جهت آشتی خاندان پهلوی با بختیاری ها بود و برای ثریا تصمیم گیری دشوار بود و نمی دانست چه کند، ازدواج با پادشاه ایران برایش مانند یکی از افسانه های هزارویک شب بود، درحالی که او کمابیش اروپایی شده بود.
شاه بعد از دیدار نخست با وی بیش از پیش دریافت که ثریا همان بانویی است که در پیاده کردن برنامه هایش او را یاری خواهد رساند و او را مهمان سروده ای از سعدی کرد: چو می ندیدمت از شوق بی خبر بودم/ کنون که با تو نشستم از ذوق بی خبرم.
ثریا در مدت کوتاهی پس از دیدار شاه و در 18 سالگی در سال 1958 با وی ازدواج کرد.
از دید ثریای داستان، اگر همسرش می خواست فرمانروای توانگری باشد، یکی از نخستین شرط های لازم را کم داشت که چیزی جایش را پر نمی کرد: کودکی خوب و خوش.
بعد از ازدواج ثریا دریافت که دربار پهلوی بیشتر به لانه مار شبیه است تا به کاخی افسانه ای و از نزدیک با دشواری های فراروی کشور آشنا شده و بر آن شده بود که بانویی روشن اندیش و یاری ستوده در کنار شاه باشد نه یک عروسک قشنگ درباری.
شولر، روایـت این دوره تاریخی را با بیان ظریف و هنرمندانه خود می پرورد.
باید دانست که وی از برخی اشخاص غیرتاریخی نیز در بیان این روایت سود می جوید و حوادث و تحولات تاریخی را به نحوی که در دید و زندگی شخصیت های تاریخی منعکس می شود، به تصویر می کشد.
البته این حوادث و تحولات همواره رنگی از تخیل نویسنده را نیز به خود می گیرد.
کتاب ثریا دوره ای از تاریخ را دستمایه کار خود قرار می دهد که دو فرهنگ (اروپایی و ایرانی) در حال ستیز و جدال با یکدیگرند.
نویسنده با استفاده از این واقعیت، اشخاصی داستانی را خلق می کند و این اشخاص را وامی دارد تا در میان شخصیت های واقعی تاریخی شروع به زندگی و فعالیت کنند و در حوادث واقعی تاریخی شرکت جویند.
این اشخاص داستانی از حوادث تاریخی که بر مردم آن دوران تأثیر گذاشته، به شدت تأثیر می پذیرند و درباره آن سخن می گویند، درنتیجه دوران گذشته از طریق روابط و مناسبات مستقیم و نزدیک این اشخاص، به نمایش گذاشته می شود، از جمله عمه شوکت، فروغ، لیلا و بیژن برادر ثریا.
کلید واژه ها: داستان - تاریخ - رمان - آیت الله کاشانی - کودتای 28 مرداد - ثریا - تاریخ پهلوی - ایران - سفیر ایران - اسفندیاری - نفت ایران - پهلوی دوم - توان - آیت الله - بختیاری - خواندنی - پادشاهی - نوسازی - کاشانی - تاریخی - اقبالی - آرمان - سلسله - دخالت - نوشته - موضوع - مرداد - پهلوی - آلمان - روسیه
