مهمترین نگرانی ها درباره جهش های اخیر کروناویروس و پاسخ ها

عضو هیات علمی مرکز تحقیقات ژنومیک دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با تشریح بیولوژی واریانت جدید کروناویروس سندرم حاد تنفسی 2 (SARS-CoV-2) ، توضیحاتی در رابطه با اثربخشی آنتی بادی حاصل از عفونت طبیعی و یا واکسن در مقابله با واریانت جدید ویروس ارائه کرد.

- به گزارش سایت قطره و به نقل ازپایگاه خبری بانکداری الکترونیک، دکتر حسن رودگری، متخصص ژنتیک دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان اینکه بروز جهش یک امر طبیعی در سیکل حیات و تکثیر ویروس است و این امر در ویروس های RNAدار بیشتر از DNAدار رخ می دهد، اظهار کرد: گسترش سریع واریانت جدید کروناویروس به دلیل افزایش موارد جدید و فشار مضاعف بر سیستم های درمانی باعث نگرانی ها و متعاقبا بحث های بیولوژیک شده است.

هرچند خوشبختانه کروناویروس ها به نسبت سایر ویروس های RNAدار به دلیل دارا بودن آنزیمی برای اصلاح خطاهای ریپلیکیشن، کمتر دچار جهش مانا می شوند.

مدیر پژوهش سازمان نظام پزشکی کشور در این رابطه ادامه داد: در این نوع ویروس ها اثر انتخاب طبیعی تعیین می کند جهش هایی که سرعت انتقال را افزایش داده و یا قدرت فرار از پادتن های میزبان را به ویروس داده اند، امکان برتری بر نسل قبلی خود را دارند و می توانند به سرعت جایگزین اشکال قبلی شوند؛ در این میان متاسفانه گزارشات حاکی از این است که واریانت های جدید اخیر با سرعت بالاتری انتقال می یابند که در مورد سوش (strain) انگلیسی تا 56 درصد سریعتر هم گزارش شده است.

دکتر رودگری در این رابطه با اشاره به مفاهیم جهش، واریانت و سوش (strain یا سویه)، بیان کرد: جهش یک تغییر در توالی ژن و واریانت به معنای ژنومی است که در توالی با همتای خود فرق می کند و البته واژه دقیقی نیست، چراکه دو واریانت می توانند در یک یا چند جهش دیگر فرق کنند و اگر دقیق تر بگوییم یک واریانت وقتی یک سوش (Strain) است که بتواند فنوتیپ جدید بروز دهد مثلا آنتی ژنیسیته، سرعت انتقال و یا بیماری زایی متفاوت و غیره.

وی با بیان اینکه در حال حاضر این ویروس در سرتاسر جهان در حال جهش بوده و یحتمل در برخی نقاط انواع مانایی از جهش های جدید وجود داشته باشد، گفت: اما گسترش به جوامع دیگر به میزان ایزوله بودن جامعه منشاء واریانت بستگی دارد، بنابرین هرچه جامعه محل وقوع سویه (strain) جدید بازتر و در تعامل بیشتر با سایر جهان باشد، گسترش سوش (سویه) جدید به لحاظ موازین بهداشتی سریع تر است مثل ووهان چین و البته مولفه سرعت بیولوژیکی انتقال در واریانت جدید هم مهم است.

مهمترین نگرانی ها درباره جهش های اخیر ویروس چیست؟ این عضو هیات علمی با اشاره به مهمترین نگرانی ها در این رابطه یعنی "احتمال فرار جهش جدید از اثر واکسن های موجود"، "احتمال عفونت مجدد" و یا "مدت زمان ایجاد ایمنی و مصونیت"، اظهار کرد: مراکز تحقیقاتی در کشورهای مختلف درحال کار بر روی این مساله بوده و بزودی نتایج آزمایشات بر روی واریانت های جدید و چگونگی اثرشان بر آنتی بادی تولیدی توسط واکسن و یا به دنبال ابتلای عادی منتشر می شود.

فعلا اطلاعات ما مبسوط نیست، البته یک مقاله اخیر در این رابطه مدعی است که جهش مشترک موجود در هر دو واریانت انگلیسی و آفریقایی، فعالیت آنتی بادی تولید شده توسط واکسن فایزر-بیون تک را نتوانستند تغییر دهند و این واکسن بر روی آنها هنوز موثر است، البته اطلاعات در مورد سایر جهش ها و واکسن ها نیز در راه است.

بیولوژی واریانت جدید ویروس کروناویروس سندرم حاد تنفسی 2 (SARS-CoV-2) چگونه است؟ دکتر رودگری با اشاره به بیولوژی واریانت جدید این ویروس، اظهار کرد: اولین واریانت جدید در بریتانیا و در انتهای نوامبر 2020 با ردیابی جهش در ژنوم ویروس کشف شد که B.

1.

1.

7 نام گرفت و اکنون در چندین کشور جهان دیده شده است، در آفریقای جنوبی نیز واریانت 501Y.

V.

2 شناسایی شد که همانند واریانت انگلیسی یک دسته جهش های مشابه دارد که برخی در توالی های مربوط به تولید پروتیین Spike بوده اند.

وی با تاکید بر اینکه تحقیقات نشان می دهد که واریانت انگلیسی بیش از 50 درصد سریع تر انتقال می یابد، اظهار کرد: واریانت انگلیسی 8 و واریانت آفریقای جنوبی 9 تغییر ژنی مربوط به پروتیین اسپایک (Spike Proteins) دارند و چندین جهش نیز در بقیه ژنوم آنها رخ داده که یک یا برخی از این جهش ها احتمالا باعث سرعت انتقال بیشتر شده است.

لذا این واریانت ها موجب تغییر فنوتیپی شده و لذا یک سوش (Strain) جدید می توانند محسوب شوند.

مهمترین تغییر و جهش ویروس چیست؟ این متخصص ژنتیک توضیح داد: تغییر N501Y بیشتر از بقیه مشکوک به این خاصیت جدید افزایش سرعت انتقال است که Receptor Binding Domain یا RBD را تغییر داده و باعث چسبندگی قوی تر پروتیین اسپایک (Spike Proteins) ویروس به پروتیین سلول انسانی می شود (مثلا رسپتورهای ACE2).

در همین راستا مطالعات حیوانی بر روی همستر نیز نشان از کولونی های سریع تر و وسیع تر این واریانت در مجرای فوقانی تنفسی دارد و مطالعه دیگری نیز حاکی از وجود مقدار بیشتر ژنوم ویروس بر روی سوآب مبتلایان انسانی به واریانت N501Y است.

اثربخشی آنتی بادی حاصل از عفونت طبیعی و واکسن در مقابله با واریانت جدید چگونه است؟ مدیر پژوهش سازمان نظام پزشکی کشور اظهار کرد: این شبهه وجود دارد که واریانت جدید ممکن است پاسخ ایمنی ناشی از واکسن و یا ابتلای عادی قبلی را تضعیف کند.

پروفسور جیسون مک لِلان، بیولوژیست دانشگاه تگزاس در این رابطه می گوید هر دو واریانت حاوی جهش هایی در محدوده پروتیین اسپایک هستند که توسط آنتی بادی های خنثی کننده neutralising و یا بلاک کننده blocking قابل شناسایی اند که نشان می دهد آنتی بادی ها علیه این منطقه RBD و پروتیین N ممکن است تحت تاثیر جهش ها قرار گیرند.

همچنین پروفسور یونگشای ویرولوژیست همکار شرکت فایزر، در یک مطالعه متوجه اختلاف در پتانسیل پادتن های تولید شده در مقابل ویروس حاوی جهش N501Y به نسبت ویروس رایج در 20 داوطلب شد، هرچند این اختلاف آنچنان شدید نبود که از اثر آنتی بادی های خنثی کننده در سروم کووالنس استفاده شده در آن تحقیق ممانعت کند، بنابراین نتیجه می گیریم که بعید است واریانت حاوی N501Y ایمنی ناشی از ابتلا و یا واکسن را تغییر دهد.

البته سایر جهش ها هم ممکن است بر ایمنی موثر باشند که از جمله آنها یک جهش مربوط به توالی مختص RBD به نام E484K است.

آیا جهش های جدید به ویروس توانایی فرار از پاسخ ایمنی را می دهد؟ دکتر رودگری با بیان اینکه برخی اطلاعات اولیه حاکیست که جهش E484K ممکن است به ویروس توانایی فرار از پاسخ ایمنی در برخی افراد را بدهد، عنوان کرد: ایتالیایی ها توانستند SARS-CoV-2 را در سروم کوولنس رشد دهند و پس از 90 روز ویروس در محیط سروم دچار 3 جهش شد که آن را نسبت به آنتی بادی های موجود در سروم کوولنس نفوذناپذیر می کرد که یکی از آنها E484K بود که در واریانت آفریقای جنوبی یافت می شود.

دو جهش دیگر مربوط به RBD و پروتیین N بودند که در هر دو واریانت بریتانیایی و آفریقای جنوبی دیده شده اند.

به اعتقاد وی، این مطالعات بر روی سروم کوولنس بوده و چون واکسن ها و پادتن های طبیعی کل پروتیین اسپایک ویروس را هدف می گیرند، بعید است در حال حاضر و با جهش های شناسایی شده فعلی ویروس از واکسن و یا ایمنی طبیعی بدن فرار کند.

دکتر رودگری در عین حال با بیان اینکه شرکت مدرنا نیز مدعی است که واکسن آنها علیه واریانت انگلیسی اثر می کند، گفت: پروفسور جِس بلوم بیولوژیست مرکز تحقیقات هاچبنسون در سیاتل در مقاله خود می گوید E484K و چند جهش دیگر می توانند از شناسایی شدن توسط آنتی بادی های سروم کوولنس فرار کنند هرچند آنها نیز معتقدند که واریانت های جدید احتمالا نتوانند اثر واکسن های موجود را که کل پروتیین را هدف می گیرند، تضعیف کنند.

دکتر رودگری همچنین تاکید کرد: بعید است بخش دوم سیستم ایمنی یعنی T-Cell ها که توسط واکسن فعال می شوند، تحت تاثیر سوش های جدید قرار گیرند.

در همین راستا پروفسور جرمی لوبن ویرولوژیست دانشگاه ماساچوست اعتقاد دارد که اطلاعات موجود هنوز حاکی از اثر واکسن ها بر روی انواع واریانت فعلی SARS-CoV-2 است.

هر کشوری باید مطالعه ژنتیکی مخصوص خود را بروی ویروس داشته باشد این متخصص ژنتیک در پایان ضمن جمع بندی این اظهارات، عنوان کرد: اولا اینطور نیست که یک واریانت جدیدی فقط در انگلستان و یا آفریقای جنوبی اتفاق افتاده و باید بدانیم که بروز انواع آنها در هر جامعه ای ممکن است و از سویی این واریانت ها همانند جدّ چینی خود براحتی در بین جوامع انتقال می یابند، بنابراین در هر موج شدید یا جدید باید به فکر احتمال ورود و یا پیدایش اینگونه واریانت ها بود و برای تولید واکسن نیز باید آنها را مد نظر قرار داد و واکسن سازان ایرانی نیز باید توجه ویژه به آخرین وضعیت واریانت های موجود در ایران داشته باشند.

هر جامعه ای باید مطالعه ژنتیکی مخصوص خود را بر ویروس داشته باشد.

ضمنا واکسن هایی که قبلا تولید شده هم نیاز به ملاحظات بیشتری دارند و اگر جامعه ای جزو کارآزمایی های بالینی (کلینیکال ترایال های) آنها نبوده است، در صورت خرید و استفاده از آنها باید بررسی های (Survey) منظم از پاسخ دهی آنها انجام شود.

منبع: ایسنا
کلید واژه ها: دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی - ویروس - کروناویروس - علوم پزشکی شهید بهشتی - دانشگاه علوم پزشکی - کروناویروس سندرم حاد تنفسی 2 - علوم پزشکی - شهید بهشتی - مرکز تحقیقات ژنومیک - جدید - دانشگاه - بیولوژی - نگرانی - عضو هیات علمی - مرکز تحقیقات - پایگاه خبری - طبیعی - پزشکی - بهشتی - فشار مضاعف - آنتی بادی - هیات علمی - بانکداری - بیولوژیک - شهید - علوم - عضو هیات - تحقیقات - مقابله - درمانی